23
Over gezond leven, psychologie, familie en relaties
Oordelen: iedereen doet
het, de hele dag door/ls dat erg?
Volgens de Brits-lraakse
schrijver, uitgever en ft
filosoof Ziyad Marar is het
een illusie dat we zonder
oordelen door het leven
kunnen gaan.
„Dat klopt. Meestal pra
ten we over sociaal of
moreel oordelen in negatieve zin:
'Oordeel niet zo.' We vinden het ne
gatief, terwijl dat niet klopt - als je
ergens voor wordt geprezen, is dat
net zo goed een oordeel.
We vragen ons continu af of we zijn
'geslaagd' in sociale situaties. Helaas
heeft een slecht oordeel veel meer
impact op ons dan een goed oordeel.
We nemen een slecht oordeel ook se
rieuzer."
„De mens heeft zich ontwikkeld tot
een extreem sociaal wezen. We wor
den gedefinieerd door onze sociale
identiteit. We functioneren in grote
groepen, we werken samen en con
curreren met elkaar. Daartoe hebben
we een scala aan sociale emoties ont
wikkeld, zoals schuld- en schaamte
gevoel. Elk mens heeft een besef van
de sociale groep waartoe hij behoort
of waarmee hij zich niet verbonden
voelt. Dat gebeurt op grond van oor
delen. Zonder het vermogen te oor
delen kunnen we niet functioneren
in een sociale context."
„Ik begrijp wel dat mensen mindful-
ness of andere technieken gebruiken
om de neiging te oordelen af te zwak
ken. Ze richten zich daarbij meestal
op de negatieve vorm van oordelen,
over anderen én zichzelf. Vaak zijn
we zelf onze grootste criticus, en dat
negatieve oordelen kun je leren te
verminderen. Maar oordeel is alom
tegenwoordig. Door te beseffen dat
we allemaal in hetzelfde schuitje zit
ten, kunnen we misschien wel vrien
delijker en milder worden naar el
kaar."
„Ja, dat geloof ik ook. Doordat men
sen online uiting geven aan hun ge
voelens, voelen ze zich minder ver-
Zonder oordelen
kunnen we niet
functioneren
antwoordelijk voor degene over wie
ze oordelen dan wanneer ze in de
zelfde ruimte hadden gezeten. De
ironie van een platform als Facebook
is dat het verbinding wilde teweeg
brengen, terwijl het tegelijk het wij
zij-denken versterkt en een soort
stammencultuur oproept. Mensen
beoordelen elkaar scherper omdat ze
sneller denken in termen als: 'hoor je
bij mij of bij hen?' Ik zie aan mijn drie
tienerdochters dat ze zichzelf steeds
vergelijken met anderen. De invloed
van sociale media op iemands gevoel
van eigenwaarde is groot. Ik ver
wacht dan ook dat de jongere genera
tie uiteindelijk nieuwe normen zal
ontwikkelen voor een gezonder le
ven online."
„Doordat ik helemaal verengelst ben
en een blank gezicht heb, heb ik niet
de vernederingen hoeven doorstaan
die veel immigranten meemaken.
Daarmee heb ik geboft. Maar de erva
ring dat ik beter onder mijn tweede
naam Paul kon solliciteren, gaf me
een kleine glimp van wat het bete
kent om een 'gestigmatiseerd zelf te
hebben, zoals socioloog Ervin Goff-
man dat noemde."
„Ik denk dat we er beter van kunnen
uitgaan dat een oordeel per definitie
onbetrouwbaar is. We zien meestal
niet van onszelf welke ideeën en
aannames ons oordeel beïnvloeden;
hoe we geneigd zijn tot groepsden
ken en het zoeken van bevestiging.
Het is veel beter te beseffen dat je
oordeel altijd is vertroebeld, dan om
te doen alsof je daaraan niet ten prooi
valt."
„Ik denk dat het goed is om licht te
werpen op dit fenomeen. Niet omdat
we het kunnen uitbannen, maar om
dat besef dat ons oordeel feilbaar is,
ons minder zelfgenoegzaam en arro
gant maakt.
De boodschap die ik zou willen uit
dragen is: laten we onszelf niet te se
rieus nemen. Het is goed om je eigen
oordeel te wantrouwen en niet als
een vaststaande waarheid te zien. Dat
biedt ruimte om je mening bij te stel
len en nodigt uit om aardiger te zijn
tegen anderen."
dinsdag 25 september 2018
Oordelen is
niet slecht'
Vivian de Gier
Oordelen heeft een
negatieve connotatie.
Waarom?
Volgens u heeft oordelen een
functie. Welke?
Dat je zou kunnen afleren te
oordelen is dus onzin?
Wordt oordelen niet juist alleen
maar erger en harder door
sociale media?
—Ziyad Marar
U heeft door uw Iraakse achter
grond ook vast vaak met
(voor)oordelen te maken?
Kunnen we ooit vertrouwen op ons
Ziyad Marar: „Laten
we onszelf niet te
serieus nemen."
FOTO MARCO OKHUIZEN
eigen oordeel of dat van een
ander?
Maar als we het toch niet kunnen
veranderen, waarom dan er een
boek over schrijven - of lezen?
Oordelen. Waarom niemand je ooit
zal begrijpen en de voordelen daarvan
van Ziyad Marar is verschenen bij
uitgeverij Ten Have en kost €21,50.