li
10
Gerda Havertong, ac
trice, zangeres en pe
dagoge, zal nooit de
lege blik in de ogen
van haar moeder ver
geten toen ze haar van Schiphol
ophaalde. „Die blik van verstand
houding was er niet. Het leek alsof
ze dwars door me heen keek. Mijn
moeder was m'n moeder niet
meer."
Ze zag ook de gebrekkige zorg
voor mensen met dementie in Su
riname. Daarom richtte ze in 2000
Stichting Wiesje op, vernoemd
naar haar moeder.
„Mijn vader zag al geruime tijd
vreemd gedrag bij mijn moeder.
Dat vertelde hij ons niet. Hij sloeg
pas alarm toen ze een keer was
weggelopen. In Suriname wist
niemand wat er aan de hand was.
We hebben haar naar Nederland
gehaald. Hier kreeg ze de diagnose
dementie.
„In Suriname hebben we haar in
een van de beste verpleeghuizen
geplaatst. Dat was rampzalig. Ze
zat tussen ouderen met allerlei
soorten kwalen: parkinson, doof,
blind, mensen met een geestelijke
afwijking die in een psychiatrisch
centrum hoorden.
„De liefdevolle zorg is er, maar
het ontbrak aan middelen en
kennis over omgaan met iemand
die dementeert. Samen met wijze
mannen heb ik een plan gemaakt
voor een kleinschalige woon
zorgvoorziening met 24-uurs-
zorg voor 32 mensen met demen
tie."
„Toen ik hiermee begon, zat de
ziekte in een taboesfeer. Men
dacht dat dementie een boze geest
was. In mijn jeugd zag ik in Suri
name nooit mensen op straat lig
gen. Tot ik daar achttien jaar gele
den rondreed. Mensen met de
mentie zwierven over straat. Be
kommering om hen was mini
maal.
De ziekte zat in een
taboesfeer. Men
dacht dat dementie
een boze geest was
„Families hadden bijna geen plek
waar ze hun familielid naartoe
konden brengen. De schaamte was
groot. Ze willen vaak niet laten
weten dat er iemand met een 'af
wijking' in de familie is."
„Ik durf te zeggen dat Paramaribo
nu verschoond is van dat taboe,
mede dankzij Wiesje. We hebben
in 2002 een kenniscentrum opge
richt, organiseren maandelijks een
alzheimercafé, nodigen mantel-
zorgers uit en sturen trainers om
verpleegkundigen cursussen te ge
ven. In 2005 zijn we begonnen met
een dagopvang en in 2015 hebben
we de eerste woonunit, met
24-uursopvang, voor acht bewo
ners geopend.
„We hadden een wachtlijst van
tachtig personen. Ik had gehoopt
dat we binnen een aantal jaren een
zorgvoorziening hadden. Ik had
nooit verwacht dat we zo lang be
zig zouden zijn om het te realise
ren. We moeten nog drie woon-
units bouwen."
„Het Fonds Staatsolie schonk ons
bij de opening van de eerste
woonunit 100.000 Amerikaanse
dollars. Van de regering-Venetiaan
kregen we grond voor de bouw
van een woonzorgvoorziening.
Sinds er een nieuwe regering is, is
het stil. De minister van Volksge
zondheid weet wat we aan het
doen zijn. Hij erkent het pro
bleem, heeft zijn woord gegeven
om mee te werken, maar het ver
taalt zich nog niet in een daadwer
kelijke handreiking.
„Wij hebben moeten bedelen
om donaties. Ik trotseer de geslo
ten deuren en onbeantwoorde te
lefoontjes, maar het belangrijkste
zijn de mensen die het échte werk
verrichten. Het bestuur, de direc
tie, alle medewerkers en vrijwilli
gers. Ik ben ze eeuwig dankbaar.
„Ik ben wel bedroefd dat in Ne
derland geen enkele Surinaamse
organisatie zich hard maakt voor
Wiesje. Ik doe een moreel appel op
hen om me te helpen. Ik wil deze
klus afmaken. Mensen die demen
teren, mogen we niet afschrijven.
Suriname is familie en familie laat
je niet in de steek. Het gaat er niet
om hoe oud je wordt, maar hóe je
oud wordt."
vrijdag 21 september 2018
AT Gerda Havertong (foto onder) met medewerkers van Stichting Wiesje, die zich inzetten voor dementerenden, fotosstichting wiesje
Mensen met dementie
zwierven in Suriname op straat'
Gerda Havertong (71) verloor
haar moeder aan alzheimer.
Sindsdien vecht ze met Stich
ting Wiesje voor betere zorg
voor mensen met dementie in
Suriname. Er is veel bereikt,
maar er moet ook nog veel ge
beuren, vertelt ze vandaag op
Wereld Alzheimer Dag.
Tonny van der Mee
Epse/Paramaribo
U haalde uw moeder in 1995
naar Nederland. Waarom?
Hoe wordt in Suriname tegen
dementie aangekeken?
-Gerda Havertong, actrice
Hebben jullie dat beeld kunnen
veranderen?
Dit is eigenlijk een overheids
taak. Wat doet de Surinaamse
regering?
