8
Sinds 1 juli is Nol Vermolen president van de rechtbank Zeeland-
West-Brabant. Hij is zeer gehecht aan de scheiding der machten en
daarmee aan de onafhankelijke positie van de rechter. „Waar wij ons
zorgvuldig afzijdig houden van de andere staatsmacht, mag het bij
sommigen van hen wel een tandje minder."
INTERVIEW NOL VERMOLEN
CVMr. Nol Vermolen
ledereen, echt
iedereen, heeft
rechtoptoegang
tot het recht
In de ambtseed van rechters lijkt
wel eens te staan dat ze vooral stil
en saai moeten zijn. Maar mr. Nol
Vermolen, de nieuwe president
van de rechtbank Zeeland-West-
Brabant, is allesbehalve een bu
reaucraat die het debat mijdt. Zijn
beroepsgroep eigen formuleert hij be
dachtzaam, maar hij schuwt uitgesproken
stellingnames niet. Vermolen, in het poli
tieke spectrum links van het midden, is
zelfs wel eens bejegend als 'radicale acti
vist'.
Dat was toen hij rechter was in de zaak
tegen Volkert van der G., de moordenaar
van Pim Fortuyn. Sympathisanten van de
voormalige politicus meenden dat hij niet
objectief over de dader kon oordelen. Im
mers, hij werd gezien als 'radicale acti
vist'. Voor zijn benoeming tot rechter in
Amsterdam was Vermolen namelijk soci
aal advocaat, actief lid van de PvdA en be
stuurslid van Vluchtelingenwerk Neder
land. En in die laatste functie liet hij zich
uitermate kritisch uit over het strenge Eu
ropese asielbeleid. Citaat: „We hebben zo
veel opgebouwd dat we als de dood zijn
dat we er iets van zouden moeten afstaan.
Niet delen is de norm geworden."
Geen ontkenning, wel enige relative
ring nu: „Een activist zou ik mijzelfbe-
slist niet noemen. Ik ben wel overtuigd
sociaal-democraat. Daar maak ik geen ge
heim van."
Rechters zijn geen robots op een eiland,
vindt hij. Ze mogen zich laten zien en
deelnemen aan het maatschappelijk de
bat. „De samenleving vraagt daar om. Een
voorbeeld. De vader van Anne Faber doet
in een open brief een, zeer begrijpelijk,
appel op het gerechtshof: Is mij wel onaf
hankelijk recht geboden? Ik zou best pu
bliekelijk op die vraag willen ingaan. Ui
teraard wel in algemene termen. De be
spreking van specifieke, individuele
kwesties hoort thuis in het unieke do
mein van de rechtszaal, met hoor en we
derhoor."
Tandje minder
Het Nederlandse staatsrecht is gebaseerd
op de trias politica. De rechterlijke macht
staat los van de wetgevende macht (lees:
het parlement en de regering) en de uit
voerende macht.
Vermolen laat geen moment passeren
om te benadrukken hoe belangrijk hij die
strikte scheiding vindt en daarmee de on
afhankelijke positie van de rechter.
Hij kan zich ergeren ('en ik erger mij
niet gauw') als politici hun mening venti
leren ('zonder te vragen hoe het zit')
voordat er een vonnis is. Of onmiddellijk
na een uitspraak al kommer en kwel roe
pen. „Waar wij ons zorgvuldig afzijdig
houden van de andere staatsmacht, mag
het bij sommigen van hen wel een tandje
minder." Aarzelend, iets gedempte toon:
„Als dat de wijze is waarop je je politiek
moet profileren..."
Toen hij rechter werd, bedankte hij voor
de eer om raadslid te worden in de Noord-
Hollandse gemeente Opmeer, waar hij
ook nu nog woont. „Op zich moet een
rechter politiek actief kunnen zijn, zoals
iedere burger. Maar je kunt niet tegelijk
deel uitmaken van meerdere staatsmach
ten, zoals de rechtspraak en de volksverte
genwoordiging als raadslid. Buitendien; al
ga je er zelf heel integer mee om, het leidt
onwillekeurig toch tot beeldvorming."
„Dat is verenigbaar. Een advocaat heeft
een andere positie. Hij kan en mag subjec
tief zijn."
Resolute, eerste reactie: „Ikzelf niet." Het
antwoord: „Ja. Er is immers ten principale
geen verschil. De PVV is via democrati
sche weg in het parlement gekomen."
„Best ver, want ik hecht aan de rolverde
ling in de democratie. Het zijn niet de
rechters die gekozen zijn om de norm te
bepalen. De grens ligt bij mijn beroepsop
vatting en geweten. Ik zou nooit de dood
straf uitspreken."
„Daar kan ik absoluut niet mee uit de voe
ten." Hij schudt benadrukkend 'nee': „Dat
is in strijd met de onafhankelijkheid van
de rechtspraak."
Tot hier en niet verder
Het gaat mr. Vermolen aan het hart als de
betekenis van de rechtspraak voor een
goed functionerende democratie onvol
doende wordt gezien. Bijvoorbeeld als het
over geld gaat. „De rechtspraak kampt
met grote tekorten. Daarvoor steken we
ook heus de hand in eigen boe
zem. De digitalisering is weinig
succesvol verlopen en heeft veel
geld gekost. De reactie daarop is
echter dat wij louter als bedrijf
worden gezien. We zitten niet
stil, doen er alles aan om efficiën
ter met het belastinggeld om te
gaan. Onze mensen werken zich
drie slagen in de rondte. Maar hoe
veel kun je nog bezuinigen zonder te
raken aan de toegang tot het recht?
De rechtzoekende mag nooit hinder
ondervinden van onze interne besog
nes."
„Dat is een grote zorg voor de rechtsbe
scherming. Iedereen, echt iedereen, heeft
recht op toegang tot het recht."
„Daarom kom ik hier niet wonen", grapt
hij. Onmiddellijk in cassatie: „Onzin
hoor, veel familie van mij woont hier tot
grote tevredenheid."
Dan, serieus: „Hoe vreemd het ook
klinkt, als rechtspraak hebben wij feitelijk
geen rol in de misdaadbestrijding. Opspo
ring en vervolging behoren niet tot onze
taak. Wij moeten vrijelijk kunnen oorde
len. Maar natuurlijk zijn we wel onder
deel van de keten, de laatste schakel.
Steeds meer zware zaken worden bij ons
aangebracht. De 'taskforce' van openbaar
bestuur, politie en het OM, doet uitste
kend werk." Kritische noot: „Al zouden
we eerder geïnformeerd willen worden
om, wat betreft planning en inzet van
specifieke kennis, beter voorbereid te
zijn."
Tot slot, na enig aandringen, toch zijn
persoonlijke zorg: „De zware criminaliteit
dreigt te raken aan de normen in onze sa
menleving. Hoeveel waarde hechten wij
aan hetgeen we hebben opgebouwd? Be
stuurders die de strijd aandurven, moeten
zich gesteund weten door hun omgeving.
Burgers weten, zien en horen veel... Zij,
wij dus als samenleving, moeten opstaan
en zeggen: Tot hier, en niet verder."
donderdag 20 september 2018
GO
Rechtbankpresident Vermolen:
'Politici, spreek niet voor je beurt
Johan van Uffelen
Breda
Arnold - Nol - Vermolen (Amster
dam, 1955) is vanaf 1 juli dit jaar
president van de rechtbank
Zeeland-West-Brabant. Hij is ge
trouwd, heeft drie kinderen en zes
kleinkinderen.
Hij mocht zich op zijn 22ste
meester in de rechten noemen. Tij
dens zijn studiejaren was hij taxi
chauffeur in Amsterdam, 'een bron
van levenservaring'.
Van 1980 tot 1988 werkte Ver
molen bij het Advocaten Kollektief
Zaanstreek. Van 1990 tot 2001
was hij bestuurslid van Vluchtelin
genwerk Nederland. Daarna trad
hij aan als rechter in Amsterdam.
Sinds 2015 is hij lid van het ge-
rechtsbestuur van de rechtbank
Zeeland-West-Brabant, waarvan
hij nu voorzitter is.
Nol Vermolen
En een prominent advocaat als Theo
Hiddema in de Tweede Kamer?
PvdA of PVV. Het scheelt maar enkele
letters. Zou een rechter ook lid kunnen
zijn van de partij van Wilders?
Stel, de wetgevende macht verandert
ingrijpend door politieke verschuivin
gen. Hoe ver gaat u daarin mee als
rechter?
Wetgeving op basis van levensovertui
ging of godsdienst, zoals de sharia?
De sociale advocatuur - voor mensen
die geen rechtsbijstand kunnen beta
len - staat op omvallen, ook al door
geldgebrek en hoge werkdruk. U bent
zelf sociaal advocaat geweest.
De grootste uitdaging voor uw recht
bank is de georganiseerde misdaad in
deze regio, die haar tentakels uitstrekt
tot in de bovenwereld. Gemeentebe
stuurders en officieren van justitie wor
den bedreigd, politie- en douaneambte
naren laten zich verleiden tot corruptie
en advocaten gaan in de fout.