Eindelijk tijd voor
optimisme
9
lijke zorg. Daar moeten we nu aan
werken, want de groep ouderen
wordt groter en de ontwikkeling
van nieuwe medische technieken
en medicijnen staat niet stil. In de
collectieve uitgaven gaat nu van
elke euro al meer dan 25 cent naar
de zorg. Daarom zijn met de zie
kenhuizen, huisartsen, wijkver
pleegkundigen en de ggz nieuwe
akkoorden gesloten over de kwali
teit en een beheerste kostengroei.
Om beter te kunnen voldoen
aan de grote vraag naar technisch
personeel krijgen vmbo-scholen
met een technisch profiel extra
geld. Het kabinet investeert daar
naast fors extra in voor- en vroeg-
schools onderwijs, zodat de jong
ste kinderen met het risico op een
achterstand meer aandacht krij
gen. Om het nijpende lerarente
kort aan te pakken, is geld vrijge
maakt voor hogere salarissen in
het primair onderwijs, verlaging
van de werkdruk en halvering van
het collegegeld in de eerste twee
jaar van de lerarenopleiding. Het
lerarentekort vraagt ook de ko
mende jaren om actie en samen
werking van alle partijen in het
onderwijs.
De bestrijding van grootschalige
en georganiseerde criminaliteit
vraagt meer aandacht. Nederland
is een rechtsstaat waar criminelen
niet de dienst uitmaken. We be
rusten dus niet in verloedering, in
criminele afrekeningen en in
drugscriminaliteit die in sommige
delen van ons land industriële
vormen aanneemt. Er komen ruim
1100 agenten bij, van wie het
merendeel in de wijken gaat wer
ken. Een groeiend probleem is de
vermenging van onder- en boven
wereld. Met een speciaal fonds
dringen we deze zogeheten
'ondermijning' terug. Daarnaast
komt extra geld beschikbaar voor
cybersecurity, omdat het nodig is
de digitale infrastructuur van ons
land te beveiligen.
Onze militairen hebben binnen
en buiten de landsgrenzen een
belangrijke taak om Nederland
veilig te houden. Na jaren van be
zuinigen zet de trendbreuk van
hogere defensie-uitgaven in 2019
en daarna steviger door. Het gaat
om een bedrag dat oploopt
naar 1,5 miljard euro
extra per jaar aan ..ütffllÜfii 7Tl'
het einde van ^ZS_JI II in
ters er niet of nauwelijks tussen.
Er is grote behoefte aan woningen
met een huur van 700 tot 1000
euro per maand. De regering slaat
de handen ineen met gemeenten,
woningcorporaties en bouwers.
Het gezamenlijke doel is de be
staande woningvoorraad beter te
benutten, uitwassen op de huur
markt tegen te gaan en een inhaal
slag te maken in de bouw van
nieuwe huizen. De ambitie is om
per jaar gemiddeld 75.000 wonin
gen te bouwen. Het spreekt van
zelf dat de problemen niet met één
druk op de knop zijn op te lossen.
Maar het is wel noodzakelijk het tij
te keren.
Datzelfde geldt voor het klimaat
beleid. Net zoals deze generatie
volgende generaties niet mag opza
delen met een onhoudbare staats
schuld, mogen we ook geen mi
lieuschuld doorgeven. De realiteit
is dat het klimaatbeleid raakt aan
onze hele manier van wonen, wer
ken en leven. Tegelijkertijd biedt
een ambitieus klimaatbeleid kan
sen voor de innovatiekracht van
Nederland. In de zomer presen
teerden vertegenwoordigers van de
industrie, energiesector, land
bouw, natuurorganisaties en logis
tieke bedrijven een voorstel voor
hoofdlijnen van een klimaatak
koord. Bij de uitwerking staat
voorop dat de omslag naar scho
nere energiebronnen en productie
methoden voor iedereen in ons
land haalbaar en betaalbaar moet
zijn. Deze grote bocht kunnen we
alleen met elkaar maken. Het parle
mentaire initiatief voor de klimaat-
wet laat zien dat dit mogelijk is.
deze kabinets
periode. Dat
is een ver
hoging
van de
defensie
begroting
met 17
procent.
Met deze
noodzake
lijke investe
ring kan de
krijgsmacht haar
grondwettelijke taak
het Koninkrijk te be
schermen beter uitvoeren.
Een groot probleem is de over
verhitte woningmarkt. Vooral in
de grote steden zijn betaalbare
woningen schaars en komen star
De urgentie van de energietran
sitie is alleen maar groter ge
worden na het besluit om de gas
winning in Groningen zo snel mo
gelijk af te bouwen naar nul. Met
dit besluit wil de regering recht
doen aan de inwoners van het
aardbevingsgebied. Natuurlijk zijn
hiermee niet ineens alle proble
men opgelost. Daarom zet de
regering concrete vervolgstappen
om de schade te vergoeden en de
regionale economie te versterken.
Rijk, provincies, gemeenten en
waterschappen kunnen veel doe
len alleen samen bereiken. De
energietransitie, de veiligheid
op straat, de zorg voor
een vitaal en leef-
<d baar platteland,
- t -- maar ook de
aanpak van
huiselijk
geweld en
kinder
mishan
deling -
het vraagt
allemaal
om be
stuurlijke
samenwer
king. De rol
van de medeo
verheden wordt gro
ter en belangrijker. De
groei van het gemeente- en pro
vinciefonds helpt hen alle taken
goed te kunnen blijven uitvoeren.
Eindelijk durft Rutte het toe te
staan. Optimisme is een morele
plicht, luidt zijn politieke man
tra. Uitgerekend op Prinsjesdag
onderdrukte Rutte dat opti
misme de vorige zeven troonre
des telkens. Wat een gesomber
was het, wat een pessimisme,
wat een ingrepen. Daar waren
goede redenen voor, hij ver
trouwde het crisis-gemijmer
graag toe aan koningin Beatrix
en koning Willem-Alexander.
Wat zou Rutte op Prinsjesdag
2018 voor het eerst graag zelf die
troonrede hebben voorgelezen.
Want in zijn achtste troonrede,
waarvan hij ook de penvoerder
is, heeft hij tenslotte de calvinist
in zichzelf vermoord. „De rege
ring wil dit sterke land nog be
ter maken." Daarin klotst het
geld tegen de plinten, is er een
prettig begrotingsoverschot van
1 procent. De liberaal kan einde
lijk ruimte geven aan zijn im
mer optimistische blik op de
wereld.
Er wordt gewezen op zakken
met geld die worden uitgedeeld:
3 miljard voor de ouderenzorg,
325 miljoen voor erfgoed, 2 mil
jard extra voor de infrastructuur
en 1500 miljoen extra voor De-
de naoorlogse geschiedenis be
wijst dat bouwen aan een sterk
Nederland niet kan zonder de blik
naar buiten te richten. In de
inbedding van ons land in
internationale structuren ligt de
basis voor blijvende welvaart en
veiligheid. Vanuit dit dragend
principe is Nederland actief lid
van de NAVO, de VN, de EU en
organisaties als de Wereldhandels
organisatie.
De multilaterale wereldorde die
na de Tweede Wereldoorlog is op
gebouwd staat onder druk. De be
dreigingen voor de internationale
rechtsorde en de vrije wereldhan
del zijn legio, zowel in de ring
rond Europa als verder weg. Het is
een direct Nederlands belang om
een bijdrage te leveren aan een
stabiele internationale omgeving.
De Nederlandse militairen, die
zich daar onder de moeilijkste
omstandigheden voor inzetten,
hebben onze onvoorwaardelijke
steun.
Tot 1 januari 2019 is het Konink
rijk der Nederlanden lid van de
Veiligheidsraad. In die rol leggen
we de nadruk onder andere op
modernisering van de VN-organi-
satie en VN-missies en op meer
aandacht voor het voorkomen van
conflicten. De Nederlandse ont-
fensie. Slechts één donder-
wolkje staat verscholen in een
bijzin: de 'nog onvoorspelbare
brexit'.
In de eerste troonredes die
Rutte voor het staatshoofd
schreef, was het precies an
dersom. Het regende pek en
zwavel, de tocht door de woes
tijn was nog lang. Bar en boos
was het. Rutte liet het staats
hoofd wijzen naar een stip aan
de horizon. In 2011: 'Economisch
moeilijke tijden' vergen harde
ingrepen naar het doel van 'ge
zonde overheidsfinanciën en
versterking van het economi
sche groeivermogen'.
Een jaar later: 'Het veiligstellen
van toekomstige welvaart vraagt
belangrijke offers van alle Ne
derlanders'. In 2013: 'Er zijn voor
zichtige signalen dat het einde
van de mondiale crisis in zicht
is', maar ja, 'de noodzakelijke
hervormingen kosten tijd en
vragen doorzettingsvermogen'.
Eindelijk plukt Rutte de
vruchten van de zware crisisja
ren. Er is voor het eerst zelfs
aandacht voor zachte onder
werpen als eenzaamheid onder
ouderen, de hechte
samenleving en de vraag:
'Leven we in Nederland wel vol
doende met elkaar en niet te
veel naast elkaar?'
wikkelingssamenwerking wordt
gedragen door de beproefde com
binatie van hulp en handel. Er
komt extra geld en aandacht voor
hulp aan vluchtelingen, voor op
vang in de regio, voor onderwijs in
ontwikkelingslanden en voor on
dersteuning bij het realiseren van
klimaatdoelstellingen.
Het dichtstbij zijn onze partners
in de Europese Unie, met wie we
samen werken aan veiligheid, sta
biliteit en welvaart voor alle inwo
ners van de lidstaten. Het lidmaat
schap van de EU maakt ons land
sterker in een wereld waarin
machtsverhoudingen verschuiven
en oude allianties niet meer van
zelfsprekend zijn. Het is een Ne
derlands belang dat Europa zich
collectief sterk blijft maken voor
vrije wereldhandel en tegen de
dreiging van importtarieven en
andere handelsbelemmeringen.
Voor de Europese Unie wordt
2019 een intensief jaar met een
nieuwe Europese Commissie en
een nog onvoorspelbare brexit. De
Nederlandse regering blijft zich
met een positieve agenda sterk
maken voor een betere EU, die
zich richt op kerntaken en afspra
ken nakomt. Gezamenlijk moeten
we de interne markt verder ver
diepen en de euro sterker maken.
Samen staan we pal voor de
rechtsstaat. En alleen samen kun
nen we de onrust aan de buiten
grenzen van Europa en het migra-
tievraagstuk effectief aanpakken.
In Koninkrijksverband heeft de
wederopbouw van Sint Maarten,
Sint Eustatius en Saba hoge pri
oriteit na twee vernietigende or
kanen in 2017. De komende jaren
wordt hiervoor ruim 600 miljoen
euro vrijgemaakt. Met de regerin
gen van Curacao en Aruba werkt
Nederland aan concrete verbete
ringen. Bijvoorbeeld door meer
Nederlandse bedrijven te interes
seren om op Curacao te investeren
en door de verbetering van de
jeugdhulpverlening op Aruba te
ondersteunen. De gezamenlijke
kustwacht heeft een cruciale rol in
het beheersen van migratiestro
men en de rechtshandhaving. Op
Bonaire, Sint Eustatius en Saba
neemt de regering concrete maat
regelen om de armoede terug te
dringen. De werkgeverslasten in
Caribisch Nederland worden met
5 procent verlaagd, waardoor het
minimumloon en de uitkeringen
met 5 procent kunnen stijgen.
Daarnaast is 30 miljoen euro be
schikbaar voor armoedebestrij
ding, infrastructuur en economi
sche ontwikkeling. Zo blijven we
samen vorm geven aan een
Koninkrijk waarin we elkaar ter
zijde staan.
Honderd jaar geleden vonden in
Nederland de eerste verkiezingen
plaats na de invoering van het al
gemeen mannenkiesrecht en het
systeem van evenredige vertegen
woordiging. Traditionele stromin
gen verloren terrein. De scheidslij
nen van de verzuiling tekenden
zich scherper af dan daarvoor. En
zowel ter linker- als ter rechter
zijde dienden zich nieuwe, vaak
kleine fracties aan. Het confessio
nele kabinet-Ruijs de Beeren-
brouck dat in september 2918 aan
trad, in de nasleep van de Eerste
Wereldoorlog, steunde op precies
de helft van het aantal zetels in de
Tweede Kamer. Desalniettemin
wist het met de invoering van de
achturige werkdag en het alge
meen vrouwenkiesrecht wezen
lijke verbeteringen door te voeren.
Daarom vieren we in 2019 hon
derd jaar kiesrecht voor alle Ne
derlanders.
Ieder tijdsgewricht is uniek.
Maar misschien mag één parallel
met het heden wel getrokken wor
den. Het kabinet realiseert zich dat
er bij de uitvoering van het regeer
akkoord geen vanzelfsprekende
grote meerderheden zijn. Er is wel
de Nederlandse traditie dat we
met elkaar een sterk land stap voor
stap steeds beter maken. In die tra
ditie wil de regering werken, sa
men met u en samen met iedereen
in ons land.
In ons democratisch bestel rust
daarbij een speciale verantwoor
delijkheid op u, leden van de Sta
ten-Generaal. U mag zich in uw
werk gesteund weten door het be
sef dat velen u wijsheid toewensen
en met mij om kracht en Gods ze
gen voor u bidden.
woensdag 19 september 2018
GO
Leden van de Staten-Generaal,
Jan Hoedeman
Den Haag
Leden van de Staten-Generaal,
