9
FILM BY THE SEA ADRIAAN VAN DIS STOPT ALS JURYVOORZITTER
Adriaan van Dis is voorzitter van de
jury van Film by the Sea in Vlissingen.
Nog net. Na vijf jaar stopt hij ermee.
Afscheid van de jury. Maar niet van het
festival, volgend jaar is hij terug als
bezoeker. Hij heeft al een kamer op de
boulevard geboekt.
Acht paracetamollen
per dag. Dit artikel
hoeft geen medisch
bulletin te worden,
zegt Adriaan van
Dis. Maar zo veel pillen zijn er wel
nodig om de pijn in zijn heup
draaglijk te houden. Ai ai, hij loopt
moeilijk. Het is een ontsteking in
een spier.
Het nazomert zoals het eigenlijk
alleen in Vlissingen kan nazome
ren. Op de Westerschelde vaart
een loodsboot uit, een container
reus heeft de neus richting Ant
werpen gewend. Nauwelijks
wind, een temperatuur die om
een middag languit op het strand
vraagt.
Adriaan van Dis is aan zijn laat
ste sessie bezig als voorzitter van
de jury van het festival Film by the
Sea. Hij is de 'éminence grise' die
aan het hoofd van de tafel zetelt op
het terras van hotel-restaurant
Solskin op de Vlissingse boule
vard. Daar zit hij graag met zijn
club: „Kijk maar eens naar het uit
zicht."
De voorzitter is toch ook een
beetje de hopman - zijn woorden -
die alle kikkers in de kruiwagen
moet houden. „Schrijf maar dat
we dit jaar de intelligentste jury
hebben die ik heb meegemaakt."
Hij noemt Hanna Bervoets en
Alex Boogers - „mensen die heel
goed kunnen kijken en ook nog
eens heel goed kunnen verwoor
den wat ze zien." Marieke Lucas
Rijneveld - „heel slim en ontwa
penend. Met haar heb je opeens
ook de jeugd binnen de jury."
Filmmaker en Oscarwinnaar Mike
van Diem, filmmaker Hetty Naaij-
kens - „wat een gezelschap." En
documentairemaker Ida Does, ook
al iemand met een eigenzinnige
blik - „haar kan het opvallen dat
we naar een film met alleen maar
witte snuiten zitten te kijken."
Van Dis (1946) is schrijver. Ro
mans, novelles, essays, poëzie, to
neel. Nathan Sid in 1983 het de
buut, In het buitengebied vorig jaar
de laatste roman. De Gouden Uil,
de Libris Literatuurprijs, de Con-
stantijn Huygens-prijs, hij heeft
het allemaal al eens meegemaakt.
Films beoordelen, dat mag hij
graag doen. In een boekenjury zou
hij nooit gaan zitten: „Ik vind dat
je als schrijver niet over andere
schrijvers moet oordelen." Na vijf
Je moet Leo's jonge
opvolger niet
opzadelen met een
oude zak die ook nog
eens een reeks oude
afspraken met zich
meebrengt
jaar Vlissingen denkt hij dat het
een goed moment is om een punt
achter het voorzitterschap te zet
ten. Met een verwijzing naar festi
valdirecteur Leo Hannewijk zegt
hij: „Leo houdt ermee op, dan
houd ik er ook mee op. Ik had door
kunnen gaan, maar je moet Leo's
jonge opvolger niet opzadelen met
een oude zak die ook nog eens een
reeks oude afspraken met zich
meebrengt."
Het jurylidmaatschap is op een
bepaalde manier best inspannend.
Kijken, oordelen, afwegen, verge
lijken. Van een voorzitter wordt
bovendien nog net iets meer ge
vraagd: „Diplomatie en begrip.
Het is belangrijk dat ieder jurylid
zich gewaardeerd voelt. Dat valt
niet altijd mee. Zeker als het om
films gaat, die je raken. Binnen
ons gezelschap heeft ieder zijn ei
gen specialisme. Laat ik het zo
zeggen: de chirurg ziet vooral het
mes als hij naar een film zit te kij
ken, de internist ziet de darmen."
Met een glimlach: „Ik ben dan de
holist."
Bij elkaar opgeteld heeft Van Dis
nu met zo'n dertig juryleden ge
werkt. Elk jaar een groepje van
vijf, zes mensen, met wie hij tien
dagen lang intensief optrok. Of er
uit die Vlissingse festivalweek
vaste vriendschappen zijn voort
gevloeid? „Nee, niet op die manier.
Maar het is wel zo, dat je meteen
de draad weer oppakt als je elkaar
tegenkomt. Vergelijk het met mili
taire dienst. Mensen die elkaar
dertig jaar later treffen, kunnen
verder praten, alsof ze nog maar
net gestopt waren. Ik weet zeker,
dat als ik Monic Hendrickx tegen
kom, dat het dan heel snel gaat
over de keer dat we hier samen
hebben gezwommen. Het zijn
herinneringen, belevenissen, die
je terug bij elkaar brengen."
De plicht roept. Of zijn bordje
nog even kan worden opge
warmd? Hij vertelt dat films hel
pen om je geest lenig te houden.
„Vergelijk het maar met het lezen
van kranten. Eigenlijk moet je
vooral de krant lezen, waar je het
niet mee eens bent. Ben je links de
Telegraaf, voor een behoudender
iemand is de Groene Amsterdam
mer een aanrader. Ergernis houdt
je jong. Ik heb net een film met
trollen gezien. Als je je wilt ver
eenzelvigen, dan is dat lastig met
een trol, een soort tussenwezen. Ik
heb wel drie keer moeten slikken,
van ergernis. Het is een curieuze
film, die je toch aan het denken
zet. Ik wist niet dat er in de Scan
dinavische landen een trollencul
tuur bestaat. Het ging over anders
zijn, buiten gesloten worden. Dan
heb je het wel ergens over."
Mooi weer
Komend weekeinde neemt hij af
scheid van Film by the Sea. Als ju
ryvoorzitter. Als liefhebber wil hij
volgend jaar weer gewoon van de
partij zijn. Hij heeft al geboekt, op
de boulevard: „Al was het maar,
omdat het altijd mooi weer is als
ik hier kom." Op weg naar zijn
verlate lunch vertelt hij nog over
de film die hij net heeft gezien.
„Das schweigende Klassenzimmer,
het verhaal speelt net een paar we
ken voor de Muur wordt opgetrok
ken. Verraad, moed, maatschappe
lijke dilemma's. Ach, ik heb zo ge
huild, enorm. Eigenlijk vind ik dat
een voorzitter zich tijdens de
week niet over films mag uitlaten.
Het is mijn laatste jaar, nu. Dat is
toch net anders. Vindt u niet?"
vrijdag 14 september 2018
GO
Adriaan van Dis: „We hebben dit jaar de intelligentste jury die ik heb meegemaakt." foto lex de meester
'Ergernis houdt je jong'
Jan van Damme
