Mi
Politiek Brunssum krijgt les in fatsoen
12
VLUCHTELINGEN LESBOS
Voor het eerst sinds
de EU-Turkijedeal
zitten er weer meer dan
20.000 vluchtelingen in
kampen op de Griekse
eilanden. Zelfs kinderen
proberen zich van het
leven te beroven.
Reportage uit de chaos
in Lesbos.
Coördinator Idoia Moreno (31) van
hulporganisatie Artsen zonder
Grenzen (AzG) loopt even weg van
de mobiele kliniek voor kinderen
tegenover de poort van vluchtelin
genkamp Moria op het Griekse ei
land Lesbos. Anders kan ze niet
praten. Voortdurend wordt ze aan
geklampt door vluchtelingen die
haar smeken hun al dan niet hui
lende kind te helpen. „Wenkt ik
hier gestationeerd werd, zat ik vijf
jaar in oorlogsgebied. Congo en de
Centraal-Afrikaanse Republiek.
Maar zo mensonterend als hier heb
ik het nog niet meegemaakt."
Het is niet moeilijk om te zien
wat ze bedoelt. Door het hek is
zichtbaar hoe tussen de stampvolle
keten tenten zijn geplaatst. Daar
overheen zijn weer zeilen gespan
nen, zodat ook in de buitenlucht
mensen kunnen slapen. Rioolwater
loopt langs de buitenkant van het
kamp weg omlaag, dwars over de
toegangsweg tot het kamp. Wie
met schone voeten het kamp in of
uit wil, moet een aanloop nemen
en over een stinkende stroom poep
en plas heen springen.
Oorzaak van de ellende is de
enorme overbevolking. Er zitten nu
zo'n negenduizend mensen in het
kamp, terwijl er maar plek is voor
drieduizend. Per dag komen er
tientallen tot wel meer dan hon
derd vluchtelingen bij. Families
met jonge kinderen liggen op stuk
ken karton en dekens op de weg
vlak achter de ingang van het kamp.
Hun eerste gesprek met de Griekse
asieldienst is pas in november 2019.
Tot die tijd moeten ze in Moria
zien te overleven. Doorreizen kun
nen ze niet meer sinds de EU en
De afgelopen dagen
hebben een jongen en
een meisje hun
polsen doorgesneden
Turkije afspraken dat vluchtelingen
in principe terugkeren naar dat
land. Maar van dat laatste komt vrij
wel niets terecht. Terugsturen kan
pas na een individuele procedure,
die jaren kan duren. Alleen wie als
kwetsbaar wordt bestempeld, mag
in principe verder reizen naar het
Griekse vasteland en daar de uit
komst van zijn asielaanvraag af
wachten. Maar ook daar is geen plek
meer. Op de wachtlijst van mensen
die toestemming hebben om van
Lesbos, Samos, Chios, Kos en Leros
af te komen, staan inmiddels meer
dan drieduizend mensen.
Paniekaanvallen
Een van hen is een Syrisch jongetje
van 1,5 en zijn ouders. Hun andere
drie kinderen kwamen om tijdens
een bombardement. Het jongetje
overleefde, maar liep een schedel-
en kaakfractuur en hersenschade
op. Moreno vertelt dat de drie al
sinds 1 mei formeel de veerboot
mogen pakken, maar er is nog
steeds geen plek voor ze. „De jon
gen heeft 's nachts paniekaanvallen.
Afgelopen nacht stopte hij twee
minuten met ademen en liep hij
blauw aan", zegt ze met emotionele
stem. 's Nachts is er in het kamp
geen dokter aanwezig en moet de
ambulance worden gebeld. „Ik ben
bang dat het een van de komende
nachten fout gaat."
De Griekse overheid heeft maar
één dokter in het kamp, die com
pleet overbelast is. Vrijwilligersor
ganisaties zoals de Nederlandse
Stichting Bootvluchteling vullen
het gat op. De onderlinge afspraak
is dat Artsen zonder Grenzen zich
met de mobiele kliniek op minder
jarigen richt. Esmail (25) en Fatema
(22) uit Afghanistan wachten deze
middag hun beurt af. Hun 3-jarige
dochtertje speelt met het rode plas
tic kaartje met nummer 120 dat ze
vanmorgen om negen uur hebben
gekregen. Het is nu drie uur 's mid
dags. „Mijn kind wordt elke dag
ziek vanwege de smerigheid in dat
kamp. Ze geeft over en heeft diar
ree", zegt Fatema. Ze kan haar tra-
nen niet bedwingen. „Het is onvei
lig in het kamp. Er zijn vaak gevech
ten, ik moet voortdurend op haar
letten." Esmail laat de schimmel op
zijn handen zien. De crème die hij
ertegen krijgt, helpt niet, zegt hij.
Moreno voelt zich machteloos.
„Nadat we ze gezien hebben, kun
nen we niets anders doen dan ze
weer het kamp in sturen. Waar ze
vervolgens weer besmet raken."
Er schuifelt een man voorbij in
ernstig bevuilde kleren. Met een
holle blik in zijn ogen begint hij te
gen een auto te praten. „We zien
een grote toename van psychische
problemen", vervolgt Moreno.
„Mensen komen hier vaak al ern
stig getraumatiseerd binnen van
wege wat ze hebben meegemaakt.
Oorlog, geweld, uitbuiting, seksu
eel misbruik. En dan moeten ze
zich veilig voelen op een plek waar
ze als beesten worden behandeld?"
Hel
Sommige mensen proberen vol
gens haar een eind aan hun leven te
maken. Ook kinderen. Moreno: „De
afgelopen vier dagen hadden we
hier een jongen en een meisje die
hun polsen hadden doorgesneden.
En zij waren zeker niet de eersten.
Het probleem is dat ze geen enkel
perspectief hebben, geen hoop,
geen licht aan het einde van de tun
nel. Ze weten niet hoelang ze nog
vast zitten in deze hel."
Gisteren luidden negentien
hulporganisaties gezamenlijk de
noodklok, en niet voor het eerst.
Een woordvoerder van het Griekse
ministerie voor Migratiezaken er
kent de problemen. „Maar steeds
als we uitbreiden of verbeteringen
hebben aangebracht in het kamp,
nemen de aantallen vluchtelingen
weer toe en kunnen we weer op
nieuw beginnen."
Een training moet er de komende
drie maanden voor zorgen dat de
politici zich beter gaan gedragen en
meer respect tonen, zodat ze niet
meer op de man spelen maar pro
fessioneler met elkaar omgaan.
Daarbij worden onder anderen
een filosoof en psycholoog inge
schakeld. Die gaan niet alleen met
de bestuurders praten, maar hun
ook een spiegel voorhouden in rol
lenspellen. Ook het gedrag in ge
meenteraadsvergaderingen wordt
onder de loep genomen.
De cursus is een landelijke proef.
Het ministerie van Binnenlandse
Zaken draagt 80.000 euro bij in de
kosten. De methode kan ook wor
den ingezet in andere gemeenten
met vergelijkbare problemen. De
cursus maakt deel uit van een tra
ject om de integriteit, normen,
waarden en moraal in de lokale po
litiek te verbeteren. Al langer zijn er
klachten dat de bestuurders elkaar
te vaak persoonlijk aanvallen en
taal uitslaan die niet past in de po
litieke arena.
Brunssum kwam landelijk in het
nieuws na een rel rond wethouder
Jo Palmen. Die werd benoemd on
danks een onderzoek waaruit inte-
griteitsrisico's naar voren kwamen.
Uit protest trad burgemeester Luc
Winants af, waarna Gerd Leers
voor onbepaalde tijd werd aange
steld als waarnemer.
Bijeenkomsten
Het traject bestaat uit minimaal
vier gezamenlijke bijeenkomsten.
Daarnaast voeren de deskundigen
persoonlijke gesprekken met raads
leden en wethouders. Die doen al
lemaal mee op vrijwillige basis. De
»AI langer zijn er
klachten dat de
bestuurders elkaar
persoonlijk aanvallen
afsluiting van het traject is gepland
in december, maar mogelijk komen
er extra sessies als dat nodig blijkt.
Leers hamerde er voor de ge
meenteraadsverkiezingen al op dat
de politici het goede voorbeeld
moesten geven, ook tegenover bur
gers. Hij haalde de raadsleden over
om mee te doen aan een integri-
teitstraject. Ze overlegden een Ver
klaring Omtrent Gedrag en teken
den een document waarin ze be
loofden zich integer te gedragen.
Daarnaast is er een commissie inge
steld die in eerste instantie raadsle
den en wethouders moet wijzen op
mogelijke integriteitsrisico's. Een
extern bureau voerde ook al ge
sprekken met de bestuurders over
die risico's.
vrijdag 14 september 2018
GO
'Zo mensonterend als hier heb
ik het nog niet meegemaakt'
Thijs Kettenis
Mytilini
- Idoia Moreno, coördinator
Kampbewoners protesteren
tegen de erbarmelijke omstan
digheden waaronder ze moeten
leven, foto reuters
Waarnemend burgemeester
Gerd Leers. foto peter schols
Gemeenteraad en bestuurscol
lege van Brunssum worden bij
gespijkerd in fatsoen. Het is een
landelijke proef.
Geertjan Claessens
Brunssum
