'Gebrek aan
transparantie'
Plasje plegen?
Eerst uitklokken!
9
Mijn strijd
De inhoud
deugt niet,
dat zal
ieder mens
dat bij zijn
verstand is
erkennen
Mijn Strijd - vlot en eigentijds ver
taald door Mario Molegraaf- kent nu
een aparte inleiding die de denkbeel
den van de auteur in politiekhisto-
risch kader plaatst. „Het is in die zin
een boek in een boek geworden."
De eerste Nederlandse vertaling
van Mein Kamp/verscheen in 1939.
NSB-dichter Steven Barends gaf het
de titel Mijn Kamp mee, om zo dicht
mogelijk bij de originele titel te blij
ven. De totale oplage beliep 150.000
stuks. Melching: „Een nogal plecht
statige vertaling vol Germanismen.
Het is nog steeds verkrijgbaar bij tal
van antiquariaten, maar de prijs is
fors: soms wel 150 euro."
Op de omslag van Mijn Kamp kijkt
Adolf Hitier de lezer ernstig aan; op
de cover van Mijn Strijd is de beelte
nis van de Führer aller Germanen
weggelaten.
Duits patriottisme
Melching is niet bang dat de Neder
landse uitgave lezers rijp maakt voor
het gedachtegoed van de dictator.
„De inhoud deugt niet, dat zal ieder
mens dat bij zijn verstand is erken
nen. Bovendien weten we waartoe
Hitiers opvattingen hebben geleid."
Adolf Hitier schreef zijn Weltan-
schauung tijdens zijn internering in
Landsberg nadat hij in 1923 tijdens de
Bierkellerputsch had gepoogd de
macht in München te grijpen om zo
uiteindelijk het Duitse staatsgezag
omver te werpen. De rechters spaar
den de voormalige Oostenrijkse sol
daat eerste klas, onder de indruk van
zijn Duitse patriottisme. Van de straf
van vijfjaar zat hij slechts dertien
maanden uit. Aldus kon hij onge
stoord werken aan het boekstaven
van zijn politieke denkbeelden. Op
een typemachine die hem was ge-
schonken door een bewonderaarster.
Ook dicteerde hij stukken aan Ru-
dolf Hess, zijn latere plaatsvervanger.
Adolf Hitier noemde zijn gevangen
schap cynisch 'mijn universitaire op
leiding op staatskosten'.
In deze periode metselde hij het
fundament voor zijn levensbeschou
wing. Duitsland moest weer welva
rend, trots en solidair zijn. De Joden
dienden uit Duitsland verwijderd te
worden (Melching: „Hij had geen
idee hóe") en de na de Eerste We
reldoorlog gebroken natie moest een
supermacht worden en lebensraum
in het oosten zekerstellen. Voor de
goede verstaander: oorlog derhalve
met de Sovjet-Unie.
Toch stelt Melching dat zijn opvat
tingen destijds niet exceptioneel
waren. „Antisemitisme heerste in
heel Europa. Sterker: Duitsland was
voor de opkomst van Hitier gematig
der dan Frankrijk wat Jodenhaat aan-
gaat.
„En het oosten? Daar was immers
het verwerpelijke communisme aan
de macht. Velen zagen nazi-Duits-
land als een bolwerk tegen de godde
loze bolsjewieken."
Schathemeltjerijk
Dikwijls is Mein Kampf'griezelig pro
fetisch', stelt Melching. „Eerst moest
Frankrijk op de knieën, daarna had
Duitsland de handen vrij om Rus
land aan te vallen. En de Joden wer
den door de Neurenberger rassen
wetten in 1935 gedegradeerd tot
tweederangsburgers. Het staat, een
decennium eerder, allemaal op pa
pier."
Tijdens het nazibewind groeide
Hitier uit tot een profeet en Mein
Kampf uit tot een bijbel. Tot 1930
oversteeg de verkoop de 50.000 niet.
In 1939 waren er bijna 6 miljoen ver
kocht en in 1943, het jaar waarin het
Rode Leger bij Stalingrad de
Wehrmacht een beslissende neder
laag toebracht, 10 miljoen. Tot
vreugde van de Führer, die er schat
hemeltjerijk van werd.
Zo werd het boek cadeau gedaan
bij huwelijken en waren gemeenten
gedwongen het levenswerk van de
dictator aan te schaffen. Partijleden
bezaten het vanzelfsprekend, maar of
iedereen het ook daadwerkelijk las, is
de vraag.
Hitiers zelfingenomenheid was
vaak hemeltergend. „Op de Real-
schule was ik verreweg de beste teke
naar van mijn klas", noteerde hij. „Er
was soms één punt van zorg: mijn ta
lent voor schilderen leek te worden
overtroffen door dat voor tekenen,
vooral op bijna alle gebieden van ar
chitectuur." Hier sprak de mislukte
zondagsschilder die het zou schop
pen tot de grootste oorlogshitser uit
de geschiedenis van de mensheid.
Toen in 1945 de rook in Duitsland
letterlijk was opgetrokken, beseften
miljoenen Duitsers dat ze zich beter
van Mein Kampf konden ontdoen.
Vele exemplaren werden verbrand of,
in een tijd waar aan alles gebrek was,
als wc-papier gebruikt.
Hoewel Adolf Hitier als volksmen
ner aanzienlijk meer kwaliteiten be
zat dan als volksschrijver, is Mein
Kampf- verbijsterend genoeg een
uitgeschreven oorlogsscenario en de
gedrukte opmaat tot rassenwaan -
een intrigerend tijdsdocument; hoe
verwerpelijk en huiveringwekkend
ook.
Gebrek aan transparantie speelde
bijvoorbeeld de affaire rond mani
pulatie van de Libor-rente bij de
Rabobank, die uitmondde in een
boete van liefst 70 miljoen euro.
Sinds 2013 werden 37 van die
transacties opgelegd, vijftien
daarvan met bedragen boven 1
miljoen euro. Het OM maakt deze
schikkingen pas achteraf bekend.
„Verantwoording achterafis per
definitie een andere vorm van
transparantie dan het openbare
proces waarin iedereen de zaak di
rect kan volgen", aldus de onder
zoekers. Veel rechters willen dat
nader bekeken wordt of toch niet
meer zaken door hen zouden
moeten worden behandeld, aldus
de Raad voor de Rechtspraak.
„Deze werkwijze is natuurlijk
ooit bedacht omdat de strafrecht
keten op sommige gebieden ver
stopt zat. Dat is goed, maar het al
ternatief moet wel op orde zijn",
zegt woordvoerder Barbara den
Uijl. „De rechtsbescherming van
verdachten moet voldoende zijn,
het niveau moet op peil blijven."
Volgens de Raad voor de Recht
spraak zijn de zorgen van rechters
'onderwerp van gesprek' met het
ministerie van Veiligheid en Jus
titie. Minister Ferd Grapperhaus
bestudeert momenteel een evalu
atie van de wet die het mogelijk
maakt dat zaken zonder rechter
worden afgedaan. De Kamer zal
hierover met hem in debat gaan.
i De tijd die rechters
overhouden, wordt
gevuld door de meer
complexe zaken
Punt van kritiek in dat rapport is
dat de nieuwe werkwijze er wel
iswaar voor zorgt dat rechters tijd
overhouden, maar dat die goed
deels wordt gevuld door de meer
complexe zaken en die van ver
dachten die niet akkoord gaan met
de boetes die het Openbaar Minis
terie uitdeelt. Dat aantal bleek ook
hoger dan verwacht. Niet drie
kwart van de verdachten betaalt
deze, zoals werd gehoopt; in 2014
bleef het percentage steken op 61.
Een groot deel van de rest van de
zaken kwam dus alsnog bij een
rechter.
Bij sommige callcenters
zijn ze zo streng dat je
per kwartier wordt
uitbetaald. Te lange
'biopauzes' (ofwel:
toiletbezoekjes) kun
nen dus per direct in
vloed hebben op het
uurloon. De FNV is be
zig met het opzetten
van een actie.
„De tijd die je op het
toilet besteedt, wordt
gemeten", bevestigt
een medewerker van
een telefonische klanten
service, die graag anoniem wil
blijven. „We mogen tien minuten
per dag naar de wc. Op zich is dat
wel toereikend als je ook tijdens je
lunchpauze naar het toilet gaat,
maar stel dat je een blaasontste
king hebt en toch de moeite
neemt om naar je werk te ko
men?"
Brancheorganisatie Klantenser
vice Federatie schrijft in een reac-
tie op de korte plaspauzes dat in
derdaad 'vrijwel alles wordt ge
meten in een contactcenter'. „Dat
is belangrijk om de bezetting zo te
regelen dat het bedrijf voor klan
ten goed bereikbaar is."
Toiletpauzes zijn niet wettelijk
vastgelegd, vertelt arbeidsrechts
advocaat Maarten van Gelderen.
Wel staat in de wet dat elke werk
nemer die langer dan 5,5 uur
werkt, recht heeft op een
half uur pauze. „Werk
gevers hebben de alge
mene verplichting het
werk zo te organiseren
dat het geen nadelige
invloed heeft op de ge
zondheid van de werk
nemers."
De werkgever van
oud-callcenter-mede-
werker Cindy Hem-
penius gebruikte des
tijds een piasketting,
opdat niet te veel men
sen tegelijk naar het toi
let zouden gaan. „Alsof je
op de kleuterschool zit."
Ook in andere sectoren is plas
sen niet altijd eenvoudig. Begin
dit jaar legden buschauffeurs het
werk neer omdat ze door de
drukke roosters nauwelijks tijd
hadden voor een toiletpauze.
Volgens cijfers van het UWV
van september 2017 werken in Ne
derland ruim 140.000 mensen bij
callcenters.
woensdag 5 september 2018
GO
Ongedateerde pro-
pagandafoto waarop
Adolf Hitier een boek
signeert. Rechts op de
foto de minister van
Volksvoorlichting en
Propaganda Goeb-
bels. Na de oorlog
werden veel exempla
ren van Mein Kamp
verbrand of gebruikt
als toiletpapier.
De weten
schappelijk be
geleide uitgave
van Mijn Strijd
verschijnt vandaag
bij Uitgeverij Prome-
theus en kost
€49,95.
-Willem Melching,
historicus
Vervolg van voorpagina
Rechters vinden dat de open
baarheid van het recht onder
druk komt te staan als het
Openbaar Ministerie te veel
zaken afdoet met een boete of
een schikking. Rechtszaken
zijn openbaar, de behandeling
van zaken door het OM niet.
Tobias den Hartog
Den Haag
Een plaspauze onder werktijd
is lang niet altijd vanzelfspre
kend. In callcenters moeten
medewerkers uitloggen met
een code, aldus de FNV. Zo
weet de werkgever precies
hoeveel minuten per dag ie
mand op de toilet zit.
Marloe van der Schrier
Woerden
