HEEL DE WERELD
WEER NAAR SCHOOL
terug
naar
school
8
Het nieuwe schooljaar is begonnen. In zeven
afleveringen laten we zien hoe basisschool,
brugklas en universiteit de draad oppakken.
Vandaag de laatste aflevering.
Als Jack van Gelder
praat over het Spi-
noza Lyceum in
Amsterdam, begint
hij steeds sneller te
vertellen. Moet ook
wel, want wat
maakte hij veel mee. „Van Morisson
trad op in onze kantine." Oh, en
Oliver Twist, de musical waarin hij
speelde. „Die kreeg in Het Parool een
betere recensie dan de versie in
Carré." Dan waren er nog het voet
balteam, het penningmeesterschap
in het schoolbestuur, de befaamde
feesten, meisjes... „Bij biologie leer je
niks." Nostalgisch: „Het was een ge
weldige, vrijgevochten school waar je
alle ruimte kreeg jezelf te ont
plooien."
Dat laatste gebeurde niet tijdens
het maken van sommen of het leren
ontleden. Nee, de echte levenslessen
leerde Van Gelder op het schoolplein,
in de gangen, de kantine. „Ik ont
dekte er dat ik graag in control ben,
maar zonder overheersend te zijn.
Samen dingen doen, bedenken, dat
leerde ik op het Spinoza Lyceum,
waar ik de meest vormende jaren van
mijn leven doorbracht. De ervarin
gen van daar draag ik nog steeds met
me mee." Ze droegen eraan bij dat hij
de succesvolle Nederlander werd die
Met het
nieuwe
schooljaar
openen de
poorten
naar de
toekomst
zich. Wat zul
len leerlingen
zich later her
inneren?
hij is. En zo verging het veel van zijn
schoolgenoten. „Veel leerlingen van
het Spinoza werden later bekend.
Schrijver Herman Koch bijvoor
beeld."
Toeval? Waarschijnlijk niet. De
lessen van het schoolplein zijn min
stens zo belangrijk als die van onder
wijzers, zo niet belangrijker, weet
onderzoeker Carolien Rieffe. „Cogni
tieve vaardigheden zoals rekenen of
taal zijn heel leuk, maar wat als je
niet weet hoe je een sollicitatie
gesprek moet voeren, niet kunt
onderhandelen, niet begrijpt wan
neer je iemand moet laten uitpraten
of iemand juist moet negeren? Ik kan
een waslijst opnoemen met vaardig
heden die je leert buiten de klas."
Sommige kinderen lopen die ken
nis mis, bijvoorbeeld doordat ze wor
den buitengesloten. Rieffe onder
zoekt hoe kinderen met autisme en
gehoorproblemen zich gedragen bij
leeftijdsgenoten, onder meer door ze
uit te rusten met een gps. „Dan zie je
hoe kinderen soms letterlijk langs de
kant komen te staan. Daarvoor is op
veel scholen niet genoeg aandacht.
Buitensluiting kan heel subtiel
plaatsvinden, bijvoorbeeld door net
even te voorkomen dat dat ene kind
ook met de bal kan spelen. Maar de
pauze van kinderen is ook de pauze
van de leraren. Zij letten vaak vooral
op excessen, dat er bijvoorbeeld niet
wordt gevochten."
Vriendschappen
Dat terwijl de consequenties van het
missen van sociale vaardigheden zich
een heel leven kunnen laten voelen.
„We zien bij dove kinderen bijvoor
beeld dat zij wel sociale vaardigheden
hebben, maar dat hun vriendschap
pen toch van mindere kwaliteit zijn.
Er is sprake van meer ruzie en rivali
teit."
Daarom houdt Rieffe een hart
grondig pleidooi voor extra aandacht
van leraren voor alles wat zich buiten
de leslokalen tussen kinderen af
speelt. Als er sprake is van buiten
sluiting, laat kinderen voelen hoe het
is. „Als er een doof kind bij is, geef
dan de ander oordopjes. Laat ze voe
len hoe het is om het grapje niet te
horen, waardoor je ook niet kunt
meelachen. Zo leren kinderen reke
ning houden met elkaar."
Vlogger
Het is precies het pleidooi van vlog
ger Glenn Eilbracht. De dertiger
dacht als puber dat hij de enige was
die gepest werd. Tot hij zijn verhaal
deelde op het internet. „In twee
dagen had ik veertig reacties. Toen
begreep ik: ik ben helemaal niet
alleen. Schrijven over wat ik mee
maakte, werd voor mij therapeutisch.
Ik kan het aan iedereen aanraden.
Net zoals blijven doen wat je leuk
vindt. Ik was toen al bezig met het
maken van filmpjes."
Inmiddels heeft Eilbracht duizen
den volgers op YouTube. „Toen ik
jong was, was er nog helemaal geen
antipestbeleid. Dat vind ik jammer.
Ik vind dat er echt aandacht voor
moet zijn. Iedereen mag er zijn. Dat
laat ik ook zien op mijn YouTube-
kanaal Glennster, waar ik mensen
laat shinen." Het is zijn manier om
dinsdag 4 september 2018
PC
De echte lessen leer je
op het schoolplein
De zomer is bijna voorbij en kinderen in de hele wereld gaan weer
naar school. Links: Nanjing in China. Onder: prins Gabriël, koningin
Mathilde en prinses Eleonore in Brussel. Rechts: Kiev in Oekraïne.
Rechtsonder: op de fiets in Eemnes.
FOTO'S AP, BELGA, GETTY IMAGES. CASPAR HUURDEMAN
Carla van der Wal
