HART ZIEL
Verkracht
m
V
Vraag het onze specialisten
24
René Diekstra
toch een gekeerde vaker
PTSS Veel oorlogsveteranen merken eenmaal thuis dat hun
angsten op straat worden gevoed, ontdekte schrijver en
angstonderzoeker Roanne van Voorst.
Mannen willen altijd seks. Deze
denkfout zorgt ervoor dat mannelijke
misbruikslachtoffers zwijgen.
Ooit kocht ik op een antiekmarkt in
Frankrijk een oude prent waarop een ge
blinddoekte man staat afgebeeld, aan
een touw voortgetrokken door een varken, eeu
wenoud symbool voor het driftleven. 'C'est
nous', ('dat zijn wij') zei de verkoper met een
knipoog. Op weg naar mijn hotel af en toe een
blik werpend op de prent op de passagiersstoel,
vroeg ik me af of de afgebeelde figuur ook een
vrouw had kunnen zijn. Zouden de vrouwen
die de #MeToo-beweging zijn begonnen, ermee
instemmen? Of is het voor hen simpel: mannen
zijn daders van seksueel misbruik, vrouwen
slachtoffers? Zelfs nu een van de initiatiefneem
sters, Asia Argento, een misbruikdader blijkt?
Zo simpel is het in ieder geval niet.
Jaren geleden, #MeToo bestond nog niet,
schreef ik een artikel onder de titel 'Ver
krachte mannen'. Aanleiding was een manne
lijke patiënt die getraumatiseerd was door het
seksuele geweld dat zijn vrouw regelmatig op
hem had losgelaten.
Op basis van een
literatuuroverzicht
trok ik conclusies
die nog altijd recht
overeind staan.
Mannen die Verkrachting of
_u l seksueel misbruik
Zien Dang van mannen door
of bedreigd vrouwenblijkt
wnplpn klinnpn geen zeldzaamheid,
voeien, Kunnen zijhetdathetom-
voorkomt. Ook de
erectie krijgen psychische gevol
gen van misbruik
voor mannen verschillen weinig of niets van die
voor vrouwen. Maar hebben vrouwen het al
moeilijk om daarover te praten en bij anderen
erkenning te krijgen, voor mannen is dat nog
veel lastiger.
Ze zijn terecht bang dat ze niet worden ge
loofd, en bovendien belachelijk worden ge
maakt. 'Heb jij even geluk gehad met zo'n
vrouw.' Op de achtergrond van die reactie
speelt een giftig idee dat zich niet laat uitroeien.
Dat idee is kort gezegd (nogal wat mannen en
vrouwen beschouwen het zelfs als het ultieme
bewijs van mannelijkheid): mannen willen al
tijd wel. Dus ook als ze zich angstig of bedreigd
voelen. Dat idee is onder meer gebaseerd op het
gegeven dat angstige mannen toch een erectie
kunnen krijgen. Dat wil niet zeggen dat ze sek
sueel opgewonden zijn. Het kan ook een me
chanische of stressreactie
zijn. Op dezelfde manier
waarop vrouwen als
ze verkracht worden
soms een orgasme
krijgen. Verwarrend en
schaamtevol, maar geen
bewijs van instemming.
Niet bij vrouwen.
Evenmin bij man- 4,^
nen.
Niet eerder ervoer ik
zo'n intens, rade
loos moment van
angst als aan de
witte keukentafel
van een keurige
doorzonwoning.
We aten kadetjes met hagelslag. De
twee blonde peuters jengelden om
jam. Ze kregen jam. Ze jengelden om
kaas. Ze kregen kaas. Ze jengelden
om pindakaas. Hoogste tijd voor een
middagslaapje, zuchtte hun vader.
Toen hij zijn zoontje met één arm
optilde, ging dat met zoveel gemak
dat het leek of het een pop was, die
zijn hoofdje op zijn vaders brede
schouder liet leunen. „Moe", zei het
jongetje, en de vader antwoordde,
meer tegen mij dan tegen zijn kinde
ren: „Voor jullie deed ik dit. Jullie zal
ik tegen alles beschermen."
Het 'dit', wist ik, stond voor illegaal
op Marktplaats een pistool kopen, en
dat 's nachts onder zijn hoofdkussen
bewaren tot hij het nodig zou heb
ben. En het 'alles' waartegen de jonge
man zijn kinderen meende te moe
ten beschermen, waren vluchtelin
gen. Ik was bij hem op bezoek gegaan
omwille van onderzoek voor mijn ro
man Lief Van Je, die deels is gebaseerd
op verhalen van jonge veteranen met
angstklachten. Mannen en vrouwen
die dienden in Mali, Irak, Afghani
stan. Vaak waren ze overgekomen als
uitermate stressbestendig. Weer
thuis in hun gezapige woonplaats
ging het onverwacht mis. Alsof alle
spanning die ze maanden hadden
opgebouwd, verstopt had gezeten in
hun lichaam tot het er hier ineens
uitkwam - een beetje zoals sommige
workaholics ziek worden als ze ein
delijk op vakantie gaan.
De veteranen die ik sprak, vielen
Ik geloofde dat
onwetendheid angstig
maakt. Maar veel
weten over de ander,
kan je ook bang maken
ROANNE VAN VOORST
uit naar hun kinderen, maakten om
niks ruzie, beledigden hun baas zo
grof dat ze hun baan kwijtraakten. Ze
kregen last van harde geluiden op
straat, werden angstig in grote groe
pen. Een familieverjaardag werd een
uitdaging, oudjaarsavond een nacht
merrie. Ze sliepen overdag, om men
sen en geluiden te mijden, 's Nachts
dwaalden ze rond, klaarwakker en
opgefokt, ze dempten de spanning
met verdovende middelen.
Tragische verhalen, al waren ze
niet nieuw voor me - ik doe als antro
poloog al ruim tien jaar onderzoek
naar angstgevoelens, dus ik wist al
iets over Post Traumatische Stress
Stoornis (PTSS). Wat ik niet wist:
bijna alle veteranen die ik sprak, ver
telden dat ze niet zomaar voor men
sen bang werden, maar alleen voor de
vluchtelingen in ons land.
Beschoten
Hun angst kwam niet voort uit voor
oordelen. Hun angst kwam voort uit
waargebeurde ervaringen: 'Hij keek
me recht aan, terwijl hij eerst vrien
delijk had gezwaaid toen ons team
langsreed. Ineens schoot hij. Ik heb
mijn maatje niet kunnen redden.' Of:
'Ze luisden ons erin. Tijdens thee-
overleg zeiden de dorpsoudsten dat
er geen strijders verstopt zaten. Vlak
daarna vielen ze aan.'
Ongetwijfeld hadden de dorpelin
gen over wie de veteranen zo afkeu
rend spraken minstens even veel
traumatische herinneringen. Aan
buitenlandse militairen die onge-
Wat als mijn man
een oogje heeft op
die leuke juf?
Ons panel beantwoordt al uw vragen
over lijf en leden, hart en ziel. U beslist zelf
of uw vraag in de krant komt of niet.
dinsdag 4 september 2018
GO
Reageren?
rene.diekstra
@persgroep.nl
Doodsbang in
eigen portiek
Antropoloog Roanne
van Voorst (1983)
schrijft zowel non-fic
tie als fictie. Sinds
2008 onderzoekt ze
risicogedrag. Ze sprak
honderden angstex
perts en studeerde in
2014 cum laude af op
het thema 'gevaarlijk
leven'. In 2010 debu
teerde ze met het boek
Jullie zijn anders als ons.
Jong en Allochtoon in
Nederland. Dit jaar ver
scheen haar zesde
boek, de roman Lief van
je.
Ik vermoed dat mijn man een
oogje heeft op de juf van
onze zoon. Laat ik hem een
beetje dromen of moet ik me
zorgen maken?
Dat je schrijft 'laat ik hem een
beetje dromen' betekent dat je
ook wel weet dat onze verbeel
ding soms aan de haal gaat
met iemand die we leuk vinden.
En dat dit niet per se kwaad
kan. Een droom is een vrij
plaats om te fantaseren over
mogelijke andere levens die we
niet leven en die we meestal
ook helemaal niet 'in het echt'
zouden willen leven. De En
gelse filosoof Alain de Botton
noemt fantaseren over een
ander emotional chocolate.
Als je er niet te veel van neemt,
is er niets aan de hand. Een
droom is geen daad, hoewel
die dat wel kan worden.
Dromen zijn niet ongevaarlijk.
Als je je zorgen maakt is het
goed dit tegen je man te zeg
gen. Niet om hem zijn droom-
vrijheid te ontnemen, maar om
hem zachtjes wakker te schud
den, zodat hij weet waar hij is.
—Jan Drost
Liefdesexpert
Jan Drost
Huisarts
Rutger
Verhoeff
Arbeids-
psycholoog
Ellen Huijsmans
