Meer bruinvissen in de Oosterschelde
17
minder op als je er zelf woont, maar
ik vind het ook. Friesland heeft elf
steden, maar de Zeeuwse steden zijn
mooier. De Zeeuw is te nuchter en te
bescheiden om dat te zeggen."
Dat beide provincies elkaar opzoe
ken, vindt IJdema logisch. „De ver
grijzing, de krimp, de leegloop van
de dorpen, het is vergelijkbaar. Geert
Mak had zijn boek Hoe God verdween
uit Jorwerd, het dorp van mijn opa,
mij pake, ook wel in Zeeland kunnen
schrijven. Het is goed om als provin
cie je horizon te verbreden. Als de
provincies links en rechts van je niet
zo op je lijken, moet je verder kijken.
Ze kunnen van elkaar leren, dat juich
ik toe." En met dat integreren is het
best goed gekomen. „Ik denk dat ik
inmiddels meer een Zeeuw
ben dan een Fries."
Fryslan 2or8, Culturele Hoofdstad van
Europa. Ze is in het noorden terechtgeko
men omdat ze alleen daar popcultuur kon
studeren. Na haar jeugd in Yerseke en
haar pubertijd in Kapelle en Kloetinge,
studeerde ze een jaartje aan de kunstaca
demie in Breda, maar dat vond ze te be
perkt. „In mijn studie hier werd pop ver
bonden met alle andere culturele discipli
nes." Inmiddels werkt zij als zzp'er voor
tal van culturele organisaties in Leeuwar
den.
Zodat zich meteen de hamvraag aan
dient: zou zo'n succesvolle manifestatie
als Culturele Hoofdstad van Europa in
Zeeland ook kunnen? „Toen het idee hier
voor het eerst werd geopperd, werd er ook
gelachen. Daarna is het enorm ambitieus
opgepakt. Iedereen heeft zijn schouders
eronder gezet, niet alleen mensen in de
culturele sector, maar ook Jannie om de
hoek. De hele provincie is erbij betrokken.
Dat zie je ook aan de mienskip-projecten.
Het vrijwilligerswerk is fantastisch. Er
zijn mensen die hiervoor het hele jaar
hun agenda hebben geblokkeerd. En er is
een culturele infrastructuur uit de grond
gestampt. Zes, zeven jaar geleden had je
niet de helft van de voorzieningen die er
nu zijn. Qua schaal zou het in Zeeland
ook kunnen, maar misschien dat de eilan
denstructuur een vergelijkbare samen
werking in de weg zit."
De mentaliteit van de Friezen lijkt op
die van de Zeeuwen - 'nuchter, recht door
zee, ja zeggen is ja doen' -, beide provin
cies liggen ver van de Randstad - 'de laat
ste trein terug gaat om half tien' en sinds
Middelburg een studentenstad is doet het
met zijn 'kleine ondernemingen, unieke
winkeltjes en leuke cafés' steeds meer
denken aan Leeuwarden. Maar de vraag
waar ze het liefst woont, is geen moei
lijke. „Friesland. Zonder twijfel."
Leeuwarden
De eerste tijd dat ze in Fries
land woonde, had de in Yer
seke geboren Bente Hout
(25) soms het idee dat ze was
geëmigreerd. „Dat kwam
door de taal. Er zijn mensen die je aan
spreken in het Fries en maar met moeite
overschakelen naar het Nederlands als ze
merken dat je het niet verstaat. Het was
net of ik over de grens was verhuisd." Na
zeven jaar spreekt ze nog niet vloeiend
Fries, maar ze verstaat en leest de taal uit
stekend. „Dat scheelt al enorm. Mensen
hier vinden het sympathiek als je ze kunt
verstaan." Ze noemt zich ingeburgerd in
Leeuwarden, maar nog niet in Friesland.
Hout werkt onder meer voor de or
ganisatie van Leeuwarden -
Vorig jaar spotte de stichting 34
bruinvissen. De stijging is goed
nieuws, zegt Frank Zanderink
van Stichtng Rugvin. „De popu
latie groeit. Dat duidt erop dat de
bruinvissen voldoende voedsel
kunnen vinden." De school
bruinvissen kreeg na 2011 een
zware klap. In dat jaar telde de
stichting 61 bruinvissen. De po
pulatie halveerde in de jaren
daarna. De zoogdieren hadden te
lijden onder wildgroei van Ja
panse oesters, zwaardschedes en
mosselen. De schelpdieren filte-
Bruinvissen zijn
de kleinste soort
walvisachtigen
van de Noordzee
ren hun voedsel uit het water en
kapen zo eten voor de monden
van vislarven weg. Minder vis-
larven betekent minder volwas
sen vis, zodat er steeds minder
voedsel op het bord van de
bruinvis kwam te liggen. Uit on
derzoek blijkt dat de bruinvissen
nauwelijks door de stormvloed
kering zwemmen, waardoor de
stichting concludeert dat de
sterfte hoofdzakelijk te wijten
was aan voedselschaarste.
Door het goede zicht en ge
ringe wind (geen golfslag) kon
den de over acht boten verdeelde
veertig vrijwilligers zaterdag in
de gehele Oosterschelde be
trouwbare waarnemingen doen.
Bruinvissen zijn de kleinste
soort walvisachtigen van de
Noordzee en lijken op dolfijnen.
Volwassen dieren worden 1,60
tot 1,90 meter groot. Kalfjes me
ten zo'n 70 tot 80 centimeter. De
bruinvissen verblijven het hele
jaar in de Oosterschelde.
maandag 3 september 2018
lij ken op Zeeuwen
RUBEN OREEL
T Advocaat Jaap
IJdema, een
Fries in Zee
land. FOTO
De in Yerseke ge
boren Bente Hout
werkt voor Leeuwar-
den-Fryslan, Cultu
rele Hoofdstad van
Europa, foto jaap schaaf
Het gaat goed met de bruinvis
sen in de Oosterschelde. Vrij
willigers van de Stichting Rug
vin hebben zaterdag tijdens de
jaarlijkse telling veertig bruin
vissen waargenomen. Daaron
der ook vier kalfjes.
Frank Balkenende
Burghsluis
De stichting zette acht boten in de voor telling, foto stichting rugvin
