Ugbert Jan
In een vorig leven stond Egbert Jan voor de klas
als leraar Nederlands. Hij herinnert het zich als de
dag van gisteren.
De klas is braaf aan het werk geto
gen, maar uit het niets laait het
gekeuvel op, als een wolk stoom
uit een IJslandse geiser. Heel
onschuldig, het is een lieve brugklas en
ik ben de mentor.
„Hela, hou 's op", zeg ik quasi bozig.
„Opeens allemaal tegelijk praten, daar
heb ik een broertje dood aan."
Er schuilen duivels in ons onder
bewuste. Nooit gebruik ik die uitdruk
king, waarom nu wel?
Silvie kijkt me aan, de tere trekken van
haar jonge gezicht veranderen bijna niet.
De krukken leunen tegen haar tafelblad.
Laat de grond zich openen, moge ik weg
zakken tot in de diepste krochten.
Silvie is net terug uit het ziekenhuis,
waar ik haar een week eerder heb opge
zocht. Ze is zwaar gewond geraakt bij
een auto-ongeluk. Haar broertje is om
gekomen.
Elke dag komt de docent in situaties te
recht waarop geen opleiding hem of haar
heeft kunnen voorbereiden. Zelf kreeg ik
eind jaren 70 mijn bevoegdheid vrij
makkelijk: een serie van tien colleges pe
dagogie met 250 man en een stage van
vijf keer twee dagen op een lyceum. Nu
is de opleiding meer gedegen.
Niettemin, de echte lessen leer je
pas in de praktijk. Dan blijkt dat dertig
pubers met jou kunnen doen wat zij wil
len, behalve als je met kunst- en vlieg
werk voorkomt dat dat besef tot ze
doordringt. Laat je dat wel gebeuren, dan
draai je het nooit meer terug. Je handelt
uit liefde voor de kinderen, maar dat laat
je niet altijd merken. Je stelt duidelijke
grenzen, maar blijft flexibel. Je wordt
nooit kwaad, maar doet soms alsof. Je
houdt je altijd op de vlakte, toch mag je
soms kwetsbaar zijn. Een enkele keer
vind je dat je ze onzinnige dingen moet
bijbrengen, maar dat laat je niet merken.
Zo simpel eigenlijk.
In het begin deed ik het allemaal fout.
Twee jaar lang had ik het moeilijk in een
4-, later 5-havo. Uitgerekend aan deze
groep mocht ik na het examen de diplo
ma's uitreiken.
En kijk, daar zag ik ze al zitten in het
lokaal, met hun ouders, in zondagse kle
ren, en ook een stuk of zes grijnzende
collega's die eens lekker gingen toekij
ken hoe ik dat zou aanpakken. Alle aan
wezigen wisten ongetwijfeld wat een
puinhoop het was geweest in die twee
jaar.
De diploma's en cijferlijsten zaten
voor elke leerling in een plastic hoesje,
en de stapel hoesjes had ik onder mijn
arm toen ik, nerveus, nog even snel het
toilet in stapte. Zo'n stapel plastic kan
makkelijk onder een arm wegglijden.
Dat bleek ook wel.
Even later stond ik verwoed te deppen.
Geel vocht was tussen de flappen van de
hoesjes gekropen.
Ach ach, het onderwijs valt niet mee.
Herrie In
de klas
ra Reageren?
magazine@persgroep.nl
Egbert Jan Riethof
(64) is journalist. Hij
heeft een dochter (25)
en een zoon (23).
Egbert Jan woont
in z'n eentje in een
huis met drie
verdiepingen.
61 zaterdag 25 augustus 2018
