r
27
De Queen of Soul werd ze genoemd. Aretha Franklin, die gisteren
op 76-jarige leeftijd overleed, verdiende die titel. Met een stem waarmee
ze een flatgebouw omver kon blazen en een fameus gevoel voor timing
gingen haar nummers verder dan het oor. Doorgaans recht het hart in.
Queen of Soul
overleed op
dezelfde dag
als The King
In haar stem konden we onze
geschiedenis lezen, onze kracht
en onze zorgen. Rust in vrede.
Laatste groet aan de koningin.
De grootste zangeres die ik ooit
heb gekend.
De Queen ofoursouls, die ons vele, vele jaren heeft
geïnspireerd. De herinnering aan haar klasse als
muzikante én als mens zal ons voor altijd bijblijven.
at Aretha Franklin
zou gaan zingen, is
geen wonder. Ze
werd in 1942 geboren
in Memphis als
dochter van een zin
gende predikant en
een gospelzangeres. De kerk, daar ge
beurde het in die tijd. Als kind al kwam
Aretha in aanraking met gospelgroot
heid Mahalia Jackson, die Aretha's
moeder Barbara 'een van de beste gos
pelzangeressen van het land' noemde.
Tragisch genoeg verloor Aretha haar
moeder een paar weken voor haar
tiende verjaardag; Barbara kreeg een fa
tale hartaanval op haar 34ste. Op dat
moment woonde ze al gescheiden van
Aretha's vader C.L. (Clarence La-
Vaughn) Franklin.
Onder vaders vleugels begon ze aan
haar lange loopbaan. Ze was als kind
gewend dat thuis in Detroit zangers
over de vloer kwamen. Behalve Mahalia
Jackson waren dat ook (latere) vakge
noten als Sam Cooke en Jackie Wilson.
De jonge Aretha zat dan vaak bovenaan
de trap, hopend op een bezoek van de
elf jaar oudere Sam Cooke. „Ik was heel
erg verliefd op Sam", zou ze later ver
tellen. „Hij had daar geen idee van."
Toen ze 14 jaar was bracht Aretha, die
zichzelf op gehoor had leren pianospe
len, haar eerste gospelalbum uit. Op dat
moment was ze al moeder van een
zoon, die ze naar haar vader ver
noemde. Clarence werd geboren toen
Aretha pas 12 jaar oud was. Op haar
veertiende schonk ze hem al een broer
tje, Edward. Aretha's oudere zus Erma
en oma Rachel verzorgden de kinderen
in hun eerste jaren. Later kreeg Aretha
nog twee zonen, Ted (1964) en Kecalf
(1970). Een groot gezin was ze gewend,
ze had zelf twee broers en twee zussen.
Aretha, die twee keer trouwde én
scheidde, kampte een groot deel van
haar leven met gezondheidsproble
men. Ze overwon verslavingen (roken
en drinken), schommelde sterk in ge
wicht en onderging in 2010 een opera
tie die, zo zei ze, haar leven voor tien
tot vijftien jaar zou verlengen. Het ging
om alvleesklierkanker, hoewel ze nooit
in detail trad over wat haar precies
mankeerde. Commercieel succes be
reikte ze met klassiekers als Respect,
Think, (You Make Me Feel Like) A Natural
Woman en het duet met George Mi-
chael, I Knew You Were Waiting (For
Mé). Geroemd werd ze vanwege het ge
voel dat ze in haar liedjes legde, haar ti
ming en haar veelzijdige en flexibele
stem, met groot bereik en volume.
Intussen beperkten de optredens van
de soulzangeres zich voornamelijk tot
de VS. Daarbuiten trad ze in haar om
vangrijke loopbaan minder dan vijftig
keer op. Twee van die concerten, in
1968, gaf ze in Nederland (De Doelen
en het Concertgebouw). Dat ze niet te
rugkeerde, had te maken met haar
vliegangst. In 1982 beleefde Franklin
haar laatste vlucht. „In zo'n tweemoto-
rig toestel, van Atlanta naar Detroit.
Het was zo'n onrustige vlucht dat ik in
het zicht van het vliegveld zei: 'Dit
nooit meer'." Sindsdien reisde ze nog
slechts per tourbus en leerde ze, zo zei
ze zelf, 'het echte Amerika' kennen.
In 2017 stopte de zangeres met optre
den. Ze kondigde nog een laatste album
aan, met medewerking van sterren als
Stevie Wonder, Elton John en Lionel
Richie. Het verscheen tot op heden
niet. Zat de sleet erop na 54 jaar optre
den? Ze vond zelf dat haar houdbaar
heidsdatum in zicht kwam: „Je kunt
niet eeuwig doorgaan. Maar stil thuis
zitten is niets voor mij", vertelde ze vo
rig jaar. Ze bleef zingen, ze kon niet an
ders.
Haar stem liet haar ook op hogere
leeftijd niet in de steek. Zoek op You-
Tube haar optreden terug ter ere van
Carole King in het Kennedy Centre. Als
73-jarige, met een mantel die past bij
een koningin, zingt ze achter de piano
(You Make Me Feel Like) A Natural Wo
man, het nummer dat King mede
schreef. Al bij de tweede zin pinkt Ba
rack Obama een traan weg. Een genot
om terug te zien en vooral te horen. Zo
willen we ons de Queen of Soul graag
blijven herinneren.
vrijdag 17 augustus 2018
GO
-Oud-president Barack Obama
—Zanger John Legend
—Zanger Paul McCartney
Aretha Franklin
bleef zingen,
ze kon niet anders
Alexander van Eenennaam
Aretha Franklin is
niet de eerste grote
muzikant die overlijdt
op 16 augustus.
Elvis Presley ging de
legendarische soul
zangeres voor.
The King overleed
op 16 augustus 1977
op 42-jarige leeftijd
thuis in Graceland,
Memphis.
Franklin, bijgenaamd
de Queen of Soul,
stierf gisteren in
Detroit, waar ze
woonde. Zij overleed
aan de gevolgen van
alvleesklierkanker.
Elvis Presley werd
op de bewuste dag
in 1977 levenloos
aangetroffen op het
toilet. Kort daarvoor
had hij de piano in
zijn huis nog be
speeld. Rond zijn
doodsoorzaak zijn
altijd vraagtekens
gebleven; officieel
stierf Elvis aan
hartfalen.
-
Van boven
naar beneden:
Aretha Franklin
(links) met haar
vader C.L. en
zus Caroline, in
duet met James
Brown, stralend
in Radio City
Music Hall, bij
de inauguratie
van president
Obama in 2009
en in het Ken
nedy Centre in
2015. FOTO'S AFP, AP,
REUTERS, GETTY
