u
Een gevaer op de weg?
5
OOSTERSCHELDE VERKOELING
Met je varkens
zwemmen? Niet
de normaalste zaak
van de wereld.
Daarom is er veel
bekijks voor de
dieren van de
broers Stoutjesdijk.
Streektaal
Ze zijn uitverkoren, deze
hete middag. Het elf
weken oude zwarte
varkentje dribbelt ge
willig richting de be
stelwagen. Zijn zes weken jongere
roze lotgenoot volgt hem gedwee.
„Die zwarte is al een paar keer
eerder mee geweest de afgelopen
week", zegt boer Willem Stoutjes
dijk. „Hij weet al een beetje wat
komen gaat." Het gekrijs wanneer
de twee op de loopplank worden
getild, betekent niks, verzekert
zijn broer Rien. „Dat doen varkens
nu eenmaal."
Aan de dijk bij het gemaal even
voorbij Ouwerkerk dragen de
broers hun varkens naar de uitno
digend kabbelende Oosterschelde.
In eerste instantie rennen ze terug
het schelpenstrandje op. Maar het
koele water lonkt. De donkere
durfal ruikt er nog even aan en be
sluit dan toch heerlijk kopje onder
te gaan. En nog een keer. En nog
een keer. Tevreden klappert hij
met z'n oren. De roze babe kan
haar nieuwsgierigheid niet weer
staan en duikt er ongeremd ach
teraan.
Het handjevol lokale badgasten
is inmiddels vertrouwd met het
tafereel. Het filmpje dat de broers
van hun eerdere gezamenlijke
zwempartij op Facebook zetten, is
in een kleine week tijd zo'n vijf
tienduizend keer gedeeld, vertelt
Rien. „Het is een kleine hype ge-
worden. Mensen vliegen naar de
Bahama's om te zwemmen met
varkens, maar hier in Ouwerkerk
doen we dat ook gewoon."
De broers Stoutjesdijk houden
op hun bedrijf in Nieuwerkerk
zo'n 1500 scharrelvarkens.
En ze hebben het heet deze da
gen, ondanks alle mogelijke koe
ling die is aangebracht in de stal
len met stro. „Net als wij", haalt
Willem zijn schouders op. „Var
kens zijn net mensen wat dat be
treft."
Modderpoel
De dieren kunnen ook vrij uitlo
pen naar een omheind weitje met
bomen en een modderpoel. Een
paar zeugen liggen op hun buik op
de bodem. Rien: „Een graadje of
twintig vinden ze lekker en ze
hebben ook een hekel aan vries
kou."
Het zwarte varkentje had het
vorige week zichtbaar zwaar met
de hitte, vertelt Willem. „Ook dat
is net als bij mensen: hijgen en
puffen. Wij hadden zin om te gaan
zwemmen. M'n broer zei: 'zullen
we dat varken dan ook niet eens
meenemen?' Zo is het ervan geko
men. Het is heus niet dat wij hier
iedere dag met de varkens gaan
zwemmen. Tenzij de consument
minimaal tien euro over heeft voor
z'n karbonaadje. Dan wil ik het ge
rust vaker doen."
Dieren en baasjes genieten
zichtbaar van het verfrissende bad.
Uit zwemmen gaan
is een leuk
extraatje toch?
De broers nemen de varkens mee
een stukje uit de kant en laten ze
los. In hoog tempo zwemmen de
dieren naar het talud, om vervol
gens heerlijk zomaar een beetje te
keutelen langs de waterlijn. Rien:
„Dat doen ze het liefst. Maar var
kens zijn enorm goeie zwemmers.
Van big af aan. Die zwem jij er niet
zomaar uit."
„Verbranden in de zon, daar
hebben varkens óók last van",
wijst Rien op de licht roze huid
van de kleinste. Jomanja Stoutjes
dijk smeert het aandoenlijke dier
in met zonnebrandcrême.
Rien realiseert zich dat het voor
sommigen moeilijk valt te begrij
pen wat ze doen. „We houden
écht van onze dieren. Maar na een
maandje of zeven gaan de ze toch
naar de slager. Zo is het nu een
maal. We hebben ook een bedrijf
te runnen."
„Maar", roept Willem vanuit het
water, „eerst zorgen wij er voor dat
ze een goed leven hebben. Dat is
heel belangrijk. Ziek zijn ze nog
nooit geweest! Uit zwemmen gaan
is een leuk extraatje dan toch?"
Om te vieren da me vuuftig jaer
gelee 'in de echt verbonde'
bin, ebbe me, saemen mee ons
naegeslacht een lang weekend deuge-
brocht in een hotel in het oosten des
lands. Negen man en vrouwe sterk,
drie generaties, verbleve in een omge
bouwd 'herstellingsoord. De huus en
de kleinhuus drukte de gemiddelde
leeftied di behoorlijk. En ons waere
dudelijk de 'ouwe lui'. En vö zukke
mensen moe goed gezurgd ore. En be-
zurgd en zurgzaem waere ze! Ze deeë
eêl goed d'r best om het ook ons nè de
zin te maeken.
Voral as verkeersgebrukers kriehe
me ongevraegd anwiezingen. Ze bin
goed bedoeld mè toch. Onze klein
dochter, a meer dan een jaer in 't bezit
van d'r riebewies, kwam in onzen
auto te zitten. Me volgde d'r vaoder
die voruut ree. Op een hegeve mo
ment kwam 't ohe woord d'r uut:
„Opa, jij houdt veel te weinig afstand
hoor! Als papa moet remmen, zit je er
bovenop!" Ik lachte d'r bezurgdheid
weg deu te melden da'k wè wist wat
ik dee en oe of ik ree. Mè dat bleek
toch nie voldoende. As een schooljuf
frouw tegen een vervelend joentje uut
groep drie dicteerde ze: Eén-en-twin-
tig..twee-en-twintig..zover moet je
afstand houden! Ik sputterde nog wat
tegen, ieuw iets in, mè dienkelijks te
weinig wan de 'juf hieng dudelijk
verder: „Opa, als er ineens een koe
oversteekt, dan red je het echt niet
hoor!" Noe waere me in een gebied
vol weien, mè overstekende koeien ao
ik nog nie gezie. Dirom kon ik het nie
laete om te zeien: „Jae, as t'r een
droenke vent mee twi ontstoke ohen
en een verkeerde bril op en ook nog
een stieve nek mien nie ziet, dan
ebb'ik een probleem. Mè noe. Toch
bleef ze d'r bie da opa en oma echt
nooit mi zouwe slahe vö d'r riebewies.
Me waere nog net hin gevaer op de
weg. Da'k nog in êén dag nè Oösten-
riek rieë dee niks af an d'r mêning.
Op de fiets schien ik ook een bitje
ondersteuning ard nödig t'ebben, a rie
ik nog zonder 'stroom'. Eén dag was t'r
keuze tussen 'winkele' en 'fletse'. Drie
mannen, drie generaties, kóze vö 't
leste. De twi joengste generaties
maekte kennis mee het fenomeen
'knooppuntenroutes', wi opa aoles
van af weet. Ondanks het feit da me
op naebie uutgestorve landweggetjes
reeëlangs de IJssel, leek het ze toch
goed om me attent te maeken op an
dere weggebrukers, onder het motto:
„Opa zie en oort het nie mi zö goed!"
en a ebb'ik nog hin bril nödig en zeker
hin hoortoestel, toch wier ik 'liefdevol'
geweze op andere fietsers en auto's,
die onze wehen kruuste.
Me bin zonder ongelukken wi bie
de 'winkelaers' gekomme. Vö aole ze
kerheid ebb'ik toch nog mè gevrohe
of het nog verantwoord is om in de
zeumer op m'n eêntje, of mee oma,
over de wehen van Walchere te rieën.
Of da'k beter kon wachte tot novem
ber. Het mocht nog. Ik ope noe mè,
da ze nog lang eêl bezurgd over ons
zulle weze!
woensdag 8 augustus 2018
'Varkens zwem je er niet snel uit'
Marcel Modde
Nieuwerkerk
varkens genieten samen op en in het water, foto dirk-jan gjeltema
Boer Willem Stoutjesdijk en zijn
- Willem Stoutjesdijk,
varkenshouder
Frans van der Heijde
In deze rubriek
belichten we
wekelijks een
Zeeuws dialect.
Deze keer een
verhaal van
Frans van der
Heijde.
Beluister de ge
sproken rubriek op
pzc.nl/streektaal.
