Noordpooltoerïsme kost ijsberen het leven
7
Studente Shubnum Khan had kleine lettertjes niet gelezen
De Zuid-Afrikaanse schrijfster
Shubnum Khan kreeg zes jaar ge
leden een berichtje van een vriend
uit Canada. Hij zag een foto van
haar in een reclamecampagne in
de krant, waarin gepleit werd voor
een positieve houding ten op
zichte van immigratie.
Khan wist van niets en was ge
schrokken. „Ik kon niet begrijpen
waarom mijn gezicht te zien was
in een krant in die hoek van de
wereld", schrijft ze in een lang,
'waarschuwend' verhaal op Twit-
ter.
Na enig denkwerk herinnerde
ze zich dat de foto geschoten was
toen ze studente was op de univer
siteit. Een fotograaf had haar een
gratis professionele foto beloofd.
Hij zou die foto's dan weer gebrui
ken voor een project, the too Faces
Shoot, waarvoor allerlei Zuid-
Afrikanen van verschillende leef
tijden geportretteerd zouden wor
den. Argeloos ondertekende Khan
een formulier. Zónder de kleine
lettertjes te lezen.
Had ze dat maar wel gedaan. Na
de tip die ze kreeg uit Canada
startte de Zuid-Afrikaanse - in
middels afgestudeerd - op internet
een zoektocht: waar was haar foto
nog meer voor gebruikt?
Het resultaat was ronduit ver
bijsterend. Khan vond haar foto's
op talloze plaatsen terug, vertelt ze
op Twitter. Ze verkocht in een ad
vertentie vloerkleden in New
York, was op een reiswebsite gids
in Cambodja, en zocht in Frankrijk
in een contactadvertentie naar de
prins op het witte paard.
Er was meer. Als jonge moeder
Dina M. stond ze, lijdend aan een
huidaandoening, model in een re
clame voor een huidverbeterings-
middeltje. En ze is ook te vinden
op de cover van het Nederlandse
boek Kwaliteitsselectie bij reorgani
satie en collectief ontslag van Jelle
Dijkstra.
Ze heette Seng Bonny, Phoebe
Lopez, Kelsi, Chandra, Christine,
en ga zo maar door. De meest
schokkende advertenties vond
Khan die waarin ze de identiteit
aannam van kinderoppas of juf
frouw: „Wie is er dan wél bij die
kinderen?"
Fotograaf
Ze deed navraag bij de fotograaf:
hoe was dit mogelijk? Toen kwam
de aap uit de mouw. In de kleine
lettertjes, die Khan bij het tekenen
van het formulier dus niet las, zou
hebben gestaan dat de drie foto's
gebruikt zouden worden als zoge
noemde stockfoto, die de fotograaf
verkoopt. De fotograaf verdiende er
dus geld mee, de mensen die op de
foto's stonden niet.
Ook zou Khan goedkeuring heb
ben gegeven voor het feit dat de fo
to's aangepast konden worden, en
dat er andere namen of beroepen
bij kwamen te staan.
„Dus naast het feit dat we alle
maal niks betaald hebben gekre
gen voor al deze advertenties, zijn
ze ook nog eens misleidend",
schrijft Khan. „Het laat zien hoe
makkelijk je uitgebuit kunt wor
den in dit moderne tijdperk en
hoe bedrieglijk alles is. Je gids op
vakantie, je leraar, je toekomstige
bruid: het zou zomaar een wille
keurige studente uit een stadje in
Zuid-Afrika kunnen zijn."
Khan wil mensen waarschu
wen: lees altijd wat je tekent. „Ik
had nu geld kunnen verdienen,
maar in plaats daarvan maak ik re
clame voor crèmes tegen acne en
verdient iemand anders er geld
aan."
en poner en msrcna
inioativas para mejorar
tu vida iaborai y la de
todos tos companenos.
Volgens Gert Polet, Noordpooldes-
kundige bij het Wereld Natuur
Fonds (WNF), zijn er steeds meer
toeristen die op eigen houtje Spits
bergen, de eilandengroep in de
Noordelijke IJszee, betreden met
het risico een ijsbeer tegen te ko
men.
Het WNF maakt zich zorgen over
het 'ongebreidelde Noordpooltoe-
risme'. Polet: „Ik krijg signalen dat
er steeds meer mensen zijn die met
hun privéjachten de archipel opva
ren of met ski's of sneeuwscooters
ijsbeergebied betreden. Dat is heel
gevaarlijk, zeker omdat tegelijker
tijd door het smelten van de ijskap
pen meer ijsberen aan land komen
die bij mensen gaan rondhangen."
Dit weekend is een ijsbeer dood
geschoten op Spitsbergen nadat
deze een bemanningslid van een
Duits cruiseschip aanviel. „Het is
heel jammer dat we een beer kwijt
zijn, maar dit soort cruises zijn niet
het echte probleem", zegt Polet.
In die twintig jaar zijn er slechts
twee incidenten geweest met expe
ditiecruises met een dodelijke af
loop voor de ijsbeer, zegt Polet, ter
wijl er jaarlijks twee van dat soort
ongelukken zijn door mensen die
op eigen houtje het ijsbeergebied
betreden.
Strenge regels
„Die expeditiecruises zijn over het
algemeen goed gereguleerd met de
regels die het AECO (Artic Expedi-
tion Cruise Organization, red.) met
hulp van het WNF heeft opgesteld.
Die zijn nog strenger dan de regels
die op Spitsbergen gelden.
„Zo is het de regel dat je niet aan
land gaat als een ijsbeer in zicht is.
Als een ijsbeer nadert, trek je je te
rug, schiet je eerst een lichtkogel af
en pas als hij dichterbij komt dan 30
meter - en dat is echt héél dichtbij
- mag er geschoten worden."
Die regels kennen toeristen die
op eigen houtje naar de Noordpool
gaan niet. Of ze houden zich er niet
aan, getuige het aantal afgeschoten
ijsberen per jaar. Polet houdt zijn
hart vast. „Uiteindelijk delft het
beest het onderspit om een men
senleven te redden."
Op zich heeft Polet niets tegen
mensen die de natuur van Spitsber
gen willen bewonderen, maar dan
wel gereguleerd. „Het is heel wat
waard om met goed geregeld eco-
toerisme ambassadeurs te kweken
voor de ijsbeer. Dat de natuur men
sen raakt doordat ze zien hoe fragiel
die is."
dinsdag 31 juli 2018
GO
Eén keer op de foto, en ineens
verscheen haar gezicht o-ver-al
Als studente ging een Zuid-Afri
kaanse vrouw één keer op de
foto bij een professionele foto
graaf. Een paar jaar later vond
ze zichzelf tot haar verbijstering
terug in tientallen reclamecam
pagnes, contactadvertenties en
op boekencovers.
Chris van Mersbergen
Rotterdam
Elk jaar worden er twee ijsberen
doodgeschoten, omdat ze een
gevaar voor mensen vormen.
Vaak gaat het om toeristen die
naar de Noordpool op reis gaan.
Virginia Groenendijk
Zeist
Het WNF maakt zich zorgen
om de ijsbeer, fotoshutterstock
A De foto's van Shubnum Khan werden gebruikt voor onder andere tientallen boekcovers, reisgidsen, contactadvertenties, sportreclames
en campagnes over immigratie.
Let's schedule o consultation so we
can discuss your concerns and
up with a game plan. It doesn't get
any more painless than thaf.
