ZEELAND GEBOEKT
Keramist Chris Lanooy
in tijdschrift Zeeland
Zeeuwse kust
in woord en beeld
Schuldig
genieten in
Domburg
18 WEEKEND
Blanche is vanuit Amsterdam naar West-Zeeuws-Vlaanderen verhuisd. De
bruisende stad verruilen voor het gehucht Zeelenburgh, waar de gordijnen opzij
schuiven als er een auto passeert: wie doet dat in hemelsnaam?
De cover van het tijdschrift Zeeland
van het Zeeuws Genootschap laat
werk zien van de uit Sint Anna-
land afkomstige keramist Chris Lanooy
(1891-1948): 'Bosgezicht in de omgeving
van Epe', circa 1920. Binnenin wijdt La-
nooy-kenner Willem Heijbroek een
ruim artikel aan de kunstenaar. Over va
der Lanooy, die met zijn socialistische
sympathieën niet gepruimd werd op het
christelijke Tholen. Over hoe Chris als
leerling begon bij plateelbakkerij Rozen
burg in Den Haag, later bij plateelbakke
rij Zuid-Holland in Gouda. Daar leert hij
pottenbakken van aardewerkdraaiers.
Dat is het begin van een glansrijk kun
stenaarsleven. Lanooy richt een glazuur-
laboratorium in en ontwikkelt nieuwe
glazuurcombinaties.
Verder in dit
nummer: het
stadspaleis
van Ewout
van Dishoeck
in de 18de
eeuw, de
bijna ver
gane graf
zerken op
het kerk
hof van
Wisse-
kerke, en in de
rubriek "t Is vol van schatten
hier' (uit de verzamelingen van het Ge
nootschap) gaat het over een 'onooglijk
stukje brons' en een portret van Aernout
van Citters.
Hans van der Kam (1934) fotografeert de
Zeeuwse kust. En hij schrijft daar gedichtjes
bij. Onlangs verscheen zijn vierde boek. Hij
begon in 2006 met het fotoboek Zeeland, de vier jaarge
tijden. De nieuwste titel doet vermoeden dat hij weer
terug bij dat begin is: De Zeeuwse kust het jaar rond.
Even was er sprake van een jaarlijkse uitgave, met
titels als De schoonheid van de stilte langs de Zeeuwse
kust en Zeeland Waterland. Nu is het al enkele jaren
stil. Het nieuwe boek is opgedeeld in de vier jaargetij
den, beginnend met de winter. De kusten van de fo
tograaf zijn dun bevolkt, ook 's zomers. Enkelingen
zoeken verkoeling, de zonnebadende massa zien we
niet. In de nazomer lijkt het drukker. De meeste
mensen duiken op in de herfst, tijdens de Kustmara-
thon.
Zeeuwse schrijvers
Dingdong! De hoofdpersoon
is net van plan 'nog even te
zwemmen op een stil
strand tussen Domburg en West-
kapelle' als hij opschrikt van de
winkelbel. Dingdong, daar staat ze.
'Een mooie blonde vrouw trad
binnen', zijn aanstaande, maar dat
weet de hoofdpersoon dan nog
niet. Wel is hij meteen onder de
indruk, van haar 'prachtige vin
gers' vooral. Mark Vervoort heet
hij, handelaar in en restaurateur
van antiek te Domburg, de cen
trale figuur in de roman Vlaggen-
stokken van de abdij. Opus één van
Ruud Hal-
berg, en tot
nu toe ook
opus laatst, ik
vind nergens
meer dan
deze ene titel.
Een beetje
jammer, on
danks wat li
teraire on
handigheden.
Een erotische
scène wordt
onderbroken door de mededeling:
'Een gevoel van schaamte maakte
dat ik me rot voelde'. Alsof er
schaamte bestaat die je een lekker
gevoel bezorgt. Maar Halberg, in
1950 geboren te Domburg, opge
leid als timmerman, later leraar
geworden, biedt een originele kijk
op een verontrustend onderwerp.
Eerste liefde, grote liefde. Over
spel, het spel dat louter verliezers
kent. Dingen die ons goed gere
gelde leven kunnen laten ontspo
ren, schuldig genieten.
De roman biedt diverse Dom-
burgse taferelen. Antiekhandelaar
Mark geniet vooral van september
te Domburg: 'De herinneringen
van een zwoele zomer proeft men
nog na.' In de Domburgse kerk
preekt men over David en de door
hem begeerde Batseba. Hun ver
houding begint gruwelijk, maar
leidt toch tot een koninklijk hu
welijk. De vrouw die Marks win
kelbel laat rinkelen is een nieuwe
Batseba, Marian Mulder, gehuwd
met een makelaar. Desondanks
haalt ze de bedeesde Mark uit zijn
seksuele schulp. Hij geneert zich
voor zijn kleine apparaat - sorry,
lezer, als ik uw ontbijt verstoor -
maar zij verklaart: 'Het gaat om het
genieten, niet om de grootte.'
De makelaar komt erachter, Ma
rian gaat meteen naar Mark, ze
trouwen, er is zelfs een kinderka
mer nodig. Maar Mark heeft aan
haar niet genoeg. Geven wij, denkt
hij, 'net als de dieren' slechts ge
hoor 'aan een impuls vanuit de
hersenen'? Hij zwicht steeds weer
voor de lichamelijke verlokkingen.
Maar door het heerlijk sentimen
tele slot van de roman komt alles
weer in orde. Dingdong te Dom
burg.
Welk gehucht met Zeelenburgh
wordt bedoeld, dat mogen we
als lezer raden. Maar wie in de
streek bekend is heeft een be
perkte keuze. Schrijfster Hé-
lène Wagener zegt over het gehucht in haar
nieuwste thriller De oorkonde (pagina 41): „Zee
lenburgh telt maar één straat. Het gehucht ligt
verscholen tussen maïsvelden en een dijk die
grenst aan een lange rij populieren." Hebben
we het hier over Heille, Terhofstede, Turkeye,
Nummer Eén? Of een ander buurtschap?
Natuurlijk heeft Blanche Defuis, 'vijfendertig
lentes jong', haar redenen om te verhuizen.
Koffiedrinken op het Leidseplein, hardlopen in
het Vondelpark, slenteren over de Albert Cuyp
- ze is verknocht aan Amsterdam. Bovendien is
ze met haar winkel in de RC. Hooftstraat suc
cesvol met de verkoop van antiek en uit Frank
rijk geïmporteerde meubels. 'Vista al Mar' is
haar merknaam, in trek bij zowel Amsterdam
mers als toeristen. Toch moet ze weg. Vlak bij
de boulevard in Vlissingen wil ze een tweede
winkel openen. 'Vista al Mar' betekent immers
zeezicht. Dat lijkt een goede reden om te ver
huizen. Maar als lezer kijken we in het hoofd
van Blanche. Met de nieuwe winkel strooit ze
haar vriendinnen zand in de ogen. Ze verhuist
naar Zeeland, omdat ze weet
dat demonen uit het verleden
haar op het spoor zijn.
Levenslessen
Hélène Wagener (1969, Tilburg)
is werkzaam in de wijkverple
ging en in de journalistiek. Ze
zegt: „Ik ben herstellende van een
zware nek-
operatie. De afgelopen maanden
heb ik veel levenslessen geleerd. Ik
pluk de dag en geniet intens van
alle mooie momenten. Ik ben dol
op lezen, het maken van bos- of
strandwandelingen, Amsterdam en
het zorgen voor! Want ook verple
gen is een passie. En natuurlijk ben ik dol op
Zeeuws-Vlaanderen, ik heb daar een huisje.'
Onder het pseudoniem Hélène Rietman publi
ceerde zij eerder literaire thrillers en andere
boeken.
Haar nieuwste roman is vrijwel
volledig in West-Zeeuws-Vlaande
ren gesitueerd. We lopen door de
winkelstraten van Sluis, we komen
terecht in een bunker aan de 'Sint-
Bravodijk' bij Nieuwvliet, we zon
nebaden en zwemmen op het
strand van Cadzand. Het verhaal
van de opgejaagde Blanche speelt
in de huidige tijd. We tellen af:
het eerste hoofdstuk is getiteld
'Tien dagen geleden', het laatste
heet 'Vandaag'.
De oorkonde leest als een ty
pisch 'vrouwenboek'. Blanche
heeft een 'getinte huid, fragiel fi
guur en donkerblonde haren' (pagina 37). Haar
stoere echtgenoot en ambachtsman Tom heeft
zijn driften niet onder controle (pagina 18): 'Vol
afschuw bekeek ik mijn eigen kerel, die zich
hijgend aan het aftrekken was'. De twee Am
sterdamse hartsvriendinnen Pip en Iris worden
consequent 'mijn dinnekes' genoemd. Op het
strand ginnegappen ze over 'de fraaie exempla
ren' van Blanche (pagina 101).
Het Nederlands is soms gebrekkig. De zin 'Ik
irriteer me aan de scootmobielen en kinderwa
gens' (pagina 96) is fout. Op de volgende pa
gina: ik ben de enige klant en dat biedt relaas'
- waarschijnlijk wordt er 'soelaas' bedoeld. Op
pagina 111 gaat het ook fout: 'Hij gaf ons geen
blik waardig'. Wie over dergelijke onvolko
menheden heen leest heeft een boek dat lekker
herkenbaar in West-Zeeuws-Vlaanderen
speelt. Een roman, vooruit. Het predicaat 'lite
raire thriller' is niet gepast.
zaterdag 28 juli 2018
GO
Wekelijkse rubriek met boeken over Zeeland
en boeken van Zeeuwse schrijvers
Gevlucht naar gehucht
Jan van Damme
Hans van der Kam: De Zeeuwse kust het jaar rond -
Uitgeverij Het Paard van Troje, 50 pag., 9,99 euro.
Mario Molegraaf
Hélène Wagener op het strand bij Breskens.
FOTO PETER NICOLAI
Hélène Wagener: De oorkonde - Uitgeverij
Kramat, 178 pagina's, 17,95 euro. De auteur
signeert dinsdag 31 juli tijdens de avond-
markt in boekhandel Remortel in Sluis.
