p
7
Infectieziekte eist dit jaar al meer levens dan in heel 2017
Een tot 2015
zeer zeldzame
infectieziekte
eist steeds meer
levens. Van de 65
mensen die dit
jaar ernstig ziek
werden van
meningokokken
type W, stierven
er vijftien. Met
name jongeren
vormen een
risicogroep.
Door de risico
groep in te enten,
hopen we verdere
verspreiding
tegentegaan
Staatssecretaris Paul
Blokhuis (Volksgezond
heid) kondigde deze
week aan alle 14- tot 18-
jarigen in te willen inen
ten tegen meningokokken type W. In
de brief naar de Kamer beschrijft de
ChristenUnie-bewindsman dat 32
mensen zijn overleden aan meningo
kokken type W sinds 2015.
Uit een analyse van nieuwe gege
vens door deze krant blijkt dat de
bacterie steeds dodelijker wordt. Van
2015 tot en met 2017 zijn 139 mensen
ernstig ziek geworden, van wie er ze
ventien stierven. Dat komt neer op
een sterftekans van 12 procent.
Dit jaar zijn er 65 mensen ernstig
ziek geworden van meningokokken
type W. Daarvan zijn vijftien men
sen gestorven, vier doden meer dan
in heel 2017. De sterftekans komt in
de eerste helft van dit jaar uit op ruim
23 procent: bijna dubbel zoveel als in
de jaren ervoor.
Het Rijksinstituut voor Volksge
zondheid en Milieu (RIVM) beaamt
de trend. „Het lijkt erop dat de bacte
rie dodelijker wordt", aldus hoofd
van het Rijksvaccinatieprogramma
Hans van Vliet.
De meningokokbacterie leeft in
keel- en neusholten en verspreidt
zich via druppeltjes door de lucht. De
meeste mensen worden er niet ziek
van. Maar bij sommigen kan de me-
ningokok zich razendsnel versprei
den, bloedvergiftiging veroorzaken
en het hersenvlies aantasten.
Er bestaan verschillende type me
ningokokken. In Nederland worden
mensen vooral ziek van type B, C, W
en Y. Vóór 2015 kwam type W amper
voor.
Tieners
Opvallend is dat 15- tot 19-jarigen het
vaakst getroffen worden door de ge
vaarlijke ziekte. Sinds 2015 zijn 23 ou
dere tieners ernstig ziek geworden,
ongeveer een kwart van hen over
leed. „Momenteel is dat de leeftijds
groep met de hoogste sterfte", stelt
Van Vliet.
Hoofd van het Nederlands Refe
rentielaboratorium voor Bacteriële
Meningitis, Arie van der Ende heeft
twee verklaringen voor het oplo
pende sterftecijfer. „Óf dat komt
doordat de bacterie verandert, óf de
patiëntenpopulatie verandert."
Volgens de expert kunnen menin
gokokken 'heel makkelijk genetische
eigenschappen overnemen van an
dere types'. „Type W heeft mogelijk
genetisch materiaal opgepikt van een
andere type meningokok, waardoor
hij agressiever wordt."
De symptomen die overleden pa
tiënten recent hadden, wijken vaak af
van wat artsen bij andere types van
de infectieziekte zagen. Van der
Ende: „Het kan zijn dat de bacterie
door die atypische symptomen niet
wordt opgemerkt en de kans krijgt
om explosief te groeien."
Zo overlijden patiënten vaker aan
type W na diarree, braken en misse
lijkheid. „Mensen kunnen heftige
diarree wel verwarren met buik
griep", vult de voorman van het
Rijksvaccinatieprogramma aan. „Bij
patiënten met ernstige diarree is de
sterfte ook hoger: rond de 50 pro
cent."
Het ziekteverloop kan volgens het
RIVM 'heel snel' gaan. „Iemand voelt
zich niet lekker, de situatie verslech
tert heel gauw, dan gaat men naar het
ziekenhuis en daar kan de patiënt al
binnen een paar uur overlijden."
Zoenen
Volgens Van der Ende en Van Vliet
zijn jongeren 'een risicogroep'. De
jeugd heeft vaak een druk sociaal le
ven. „Ze zitten veel in de kroeg, zoe
nen, drinken en roken. Dat de ziekte
in die groep vaker voorkomt, kan
daardoor verklaard worden. Maar dat
is nog geen verklaring voor het ho
gere sterftecijfer." Daarvoor is vol
gens de wetenschapper aanvullend
onderzoek nodig.
Dit jaar zijn er volgens Van der
Ende ook relatief veel oudere patiën
ten getroffen. „Ouderen maken over
het algemeen een grotere kans om te
sterven." Bij ouderen gaat type W
vaak gepaard met bloedvergiftiging.
De deskundigen zijn groot voor
stander van de uitbreiding van het
inentingsprogramma. Vanaf volgend
jaar krijgen alle 14- tot 18-jarigen een
oproep voor een prik. Het gaat om
zo'n 650.000 tieners. Van der Ende:
„Dat is een hele goede maatregel."
Van Vliet: „Door de risicogroep in te
enten, hopen we verdere versprei
ding tegen te gaan en deze agressieve
ziekte uiteindelijk een halt toe te roe
pen."
De campagne zal direct effect heb
ben op het aantal gevallen onder jon
geren van 14 tot en met 18 jaar. Door
dat de bacterie zich binnen die groep
minder zal verspreiden, heeft ook de
rest van de bevolking daar profijt van.
Dat duurt waarschijnlijk nog een a
twee jaar. Van der Ende benadrukt:
„Belangrijk daarvoor is wel dat een
hoog percentage van de jongeren zich
laat vaccineren."
De bacterie wordt dodelijker.
Van 2015 t/m juni 2018 zijn er
32 mensen overleden.
Meningokokken W-patiënten
naar leeftijd
16 m
Vaccineren
0 Het lichaam maakt
antistoffen aan die
de ziekteverwekkers
uitschakelen.
donderdag 19 juli 2018
GO
Meningokokken
steeds dodelijker,
vooral bij tieners
Meningokokkenbacterie
bevindt zich in de neus- en
keelholte en verspreidt
zich door niesen,
zoenen etc.
Kan leiden tot
hersenvliesontsteking,
bloedvergiftiging,
longontsteking
braken en diarree.
Marcia Nieuwenhuis
Bilthoven
—Hans van Vliet, RIVM
besmettingen
doden
120
110
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Prognose 2018
Eerste helft
2018
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 jan/jun prognose
Grootste groep zieken zijn
jongeren van 15 tot 20 jaar.
Ook onder 50-plussers zijn
veel besmettingen.
januari 2015 t/m juni 2018
23J
12
Q Een minieme hoeveelheid
meningokokken W
wordt in de bloedbaan
gebracht.
Bij een volgende
aanval reageert het
afweersysteem krachtiger
en voorkomt de ziekte.
