Patiënten vaker wakker in ziekenhuisbed
7
Hobby-historicus doet ontdekking van groot belang
De extreme droogte
bezorgde een Ierse
amateurhistoricus de
ontdekking van zijn
leven. Met zijn drone
vond Anthony Murphy
een gigantische 5000
jaar oude 'henge'.
Anthony Murphy, in het dagelijks le
ven redacteur bij een vakblad voor
boeren, wist dinsdagavond niet wat hij
zag. Toen hij zijn drone opliet boven
Brü na Bóinne, zoals hij al zo vaak had
gedaan, ontwaarde hij in de velden een
perfecte cirkel van zo'n 150 meter
doorsnee. Alsof iemand met onzicht
bare inkt en een reuzenpasser aan de
slag was geweest.
„In geen miljoen jaar had ik dit voor
mogelijk gehouden", vertelt de hobby
historicus, die een website bijhoudt
over de monumenten van Brü na
Bóinne, een archeologische vindplaats
in het noordoosten van Ierland die op
de Werelderfgoedlij st staat. „Al decen
nialang doen archeologen er minuti
eus onderzoek. Dat ik ooit betrokken
zou zijn bij een ontdekking van deze
omvang, had ik in mijn wildste dro
men niet voor mogelijk gehouden."
Patronen
De extreme droogte die ook Ierland
teistert, maakt oude patronen in het
landschap zichtbaar. In Nederland ver
bazen boeren zich erover dat akkerran
den van vóór een ruilverkaveling een
halve eeuw geleden weer te ontwaren
zijn. In Ierland hebben kleurverschil
len in de gewassen nu geheimen uit
een veel verder verleden blootgelegd.
De cirkel die Murphy fotografeerde,
is een 'henge'; een aarden wal rond een
verzamelplaats die zo'n 3.000 jaar voor
Christus waarschijnlijk voor religieuze
ceremonies werd gebruikt.
De henge ligt een paar 100 meter ten
zuiden van grafheuvel Newgrange, de
bekendste toeristische trekpleister van
het gebied. De ontdekking is van groot
historisch belang, volgens de nationale
monumentendienst van Ierland.
Hoofdarcheoloog Michael MacDonagh
van de National Monument Service
noemt het een once in a lifetime-vondst.
„Dit gaat onze kennis van dit magische
landschap enorm vergroten."
Dat historische structuren die nog
ouder zijn dan de piramides van
Egypte nu ineens zichtbaar worden,
toont volgens Jos Stöver van de Neder
landse Rijksdienst voor Cultureel Erf
goed aan hoe uitzonderlijk de huidige
droogte is. „De omstandigheden zijn
bizar, dat biedt kansen voor meer bij
zondere ontdekkingen."
Vocht
Resten van het houtwerk uit de steen
tijd zorgen er duizenden jaren later
nog altijd voor dat de bodem onder de
henge meer vocht vasthoudt. Daardoor
groeien de gewassen op die plekken bij
deze extreme droogte net wat beter: ze
zijn hoger en groener.
Bewust naar zulke patronen speuren
met drones doet de Rijksdienst niet,
zegt Stöver. „De regelgeving voor dro
nes in Nederland is streng. We kunnen
niet zomaar overal een drone opla
ten. Helaas, want het zou een interes
sant moment zijn om nu over be
paalde terreinen te vliegen."
In Ierland zijn archeologen begon
nen met opgravingen bij de henge, die
op terrein van een boer ligt. Murphy,
die tien minuten van de plek woont,
zal hun verrichtingen op de voet vol
gen. „Ik schrijf al negentien jaar over
de monumenten en hun mythes. Dat
zich uit de droge gewassen een gigan
tisch oud en ongerept monument
heeft onthuld aan mijn drone, is een
fantastische beloning."
Uit het onderzoek onder ruim 2000
patiënten van 39 Nederlandse zie
kenhuizen komen nog wat andere
beruchte 'wekkers' naar voren: lawaai
door andere patiënten, die bijvoor
beeld kortademig zijn of kreunen van
de pijn en verpleegkundigen die in-
en uitlopen.
Sommige slaapverstoorders zijn
Bij een
behandeling
hoort een
goede
nachtrust
eenvoudig te verklaren, zegt onder
zoeksleider en internist acute ge
neeskunde Prabath Nanayakkara:
„Veel mensen worden wakker omdat
ze moeten plassen. Toen ik dat zag,
dacht ik: natuurlijk! We geven 24 uur
per dag vocht via een infuus, terwijl
veel mensen thuis na negen uur
's avonds nauwelijks meer drinken.
Ander voorbeeld: wij geven plaspil-
len tijdens een avondrondje. Natuur
lijk worden mensen dan 's nachts
wakker om te plassen. Waarom heb
ben we daar niet aan gedacht?"
Ander slaapobstakel: piekeren.
„Mensen liggen in bed met zorgen
over hoe het thuis gaat. Wie zorgt er
voor mijn kat? Of: mijn vrouw is de
ment, wordt er wel goed voor haar
gezorgd nu ik in het ziekenhuis lig?"
De komst van een nieuw elektro
nisch patiëntendossier is ook niet
slaapbevorderend. Integendeel. Sinds
de invoering moeten verpleegkundi
gen vroeg in de ochtend metingen
doen, zoals de temperatuur en de
bloeddruk van de patiënt.
Het idee is dat artsen de informatie
tijdens de ochtendvisite kunnen ge
bruiken. „Patiënten worden dus om
vijf uur wakker gemaakt om dat sys
teem te voeden met deze metingen.
Is het wel nodig om mensen daarvoor
wakker te maken?"
Ritme
Nanayakkara vindt dat er te weinig
rekening wordt gehouden met het
ritme van de patiënt. „Bij een
behandeling hoort een goede nacht
rust. Net als het behouden van een
dag- en nachtritme."
Slecht slapen kan het herstel in de
weg staan. Een patiënt is kwetsbaar
voor fysieke en emotionele stress. En
als het dag- en nachtritme wordt ver
stoord, heeft de patiënt een groter ri
sico op het ontwikkelen van een de
lier - verwardheid door een ziekte,
een operatie of medicijnen. „Mensen
met een delier liggen langer in het
ziekenhuis en overlijden eerder."
Nanayakkara hoopt dat er meer
aandacht komt voor betere slaap in
het ziekenhuis. De eerste stappen
worden genomen: vanaf oktober
krijgen patiënten in zijn ziekenhuis
oordopjes en een slaapmasker. Ook
wordt er gekeken naar comfortabe
lere matrassen en beddengoed.
dinsdag 17 juli 2018
GO
Droogte en drone onthullen een
monument in magisch landschap
Annemieke van Dongen
Rotterdam/Dublin
De nu ontdekte cirkel (de middelste) ligt in een gebied in Ierland dat rijk is aan archeologi
sche vondsten, foto anthony murphy
Kijk op de site bij /video
de dronebeelden van de
pas ontdekte 'henge'.
Piepende infusen, fel licht, gepie
ker en een volle blaas houden de
ziekenhuispatiënt wakker, blijkt
uit onderzoek van Amsterdam
UMC. Ze slapen gemiddeld ander
half uur korter dan thuis en ze
worden tussendoor vaker wakker
Malika Sevil
Amsterdam
- Prabath Nanayakkara
