II
II
9
De Russen geloven
niet veel meer
voor de meeste Russen het beloofde land was.
„Maar toen kwam de oorlog in Tsjetsjenië. Voor
ons een volstrekt noodzakelijke aanval op een
terroristisch regime. Maar het Westen zag het als
een schofterige oorlog. Niemand hier begreep
dat."
Inmiddels is volgens Bordachev sprake van
een 'complete erosie van vertrouwen in westerse
media en politici'. „Neem de kwestie rond Skri-
pal, die vergiftigde oud-spion. Al na twee dagen
zei de Britse premier dat Poetin daar persoonlijk
achter zat. Dat werd hier met hoongelach ont
vangen. 'Ah, de Britten', zei een vriend van me.
'Hebben die niet hun eigen prinses Diana ver
moord?' Als Europa een karikatuur van Rusland
maakt, dan doen de Russen het omgekeerde ook
maar."
Zelfs een keihard rapport vol harde bewijzen
over Russische betrokkenheid bij de MHi7-ramp
zal de situatie niet grondig veranderen, denkt
ook Times-hoofdredacteur Eva Hartog. „Het Ne
derlandse idee is: als er maar genoeg bewijs is,
zijn er geen vragen meer. Maar zo werkt dat hier
niet. Mensen zijn hier zo sceptisch geworden
over de informatie die ze via de pers tot zich krij
gen. Dat komt door Russische propaganda, maar
óók door de constante stroom aan kritiek op
Rusland. Skripal, Syrië, MH17, doping, ver
moorde journalisten.
„Het heeft veel mensen murw gemaakt voor
kritiek uit het Westen. Mijn Russische vrienden
geloven de propaganda uit het Kremlin niet,
maar de kritiek uit het Westen nemen ze ook
niet serieus meer."
Het levende bewijs van het wantrouwen rich
ting het Westen heet Igor Shatrov. Als politiek
analist treedt hij regelmatig op in Russische tv-
programma's en kranten. En zijn positie is sim
pel: het internationale onderzoek naar de MH17-
ramp is niet te vertrouwen.
„Oekraïne doet mee aan het onderzoek, Rus
land niet. Alleen dat al suggereert een vooringe
nomenheid die het onmogelijk maakt om het
onderzoek eerlijk en objectief te noemen. Dat
Nederland Rusland nu aansprakelijk stelt, neem
ik al helemaal niet serieus. Het is allemaal taal
van politici om punten te scoren, net als al die
ongefundeerde beschuldigingen van Neder
landse media. Die volgen allemaal klakkeloos de
politieke Nederlandse lijn en maken Rusland
zwart."
Vraag aan Russen wat ze denken dat er met
het MHi7-toestel is gebeurd, en de meesten zul
len zeggen dat ze het niet weten, of er niet over
willen praten. Maar politiek analist Shatrov heeft
er geen problemen mee. „Aangezien u in Neder
land zo graag fantaseert over deze ramp, zal ik
dat ook eens doen", zegt hij.
Er is een
complete erosie
van vertrouwen
in westerse
media en politici
Mijn Russische
vrienden
geloven het
Kremlin niet,
maar de kritiek
uit het Westen
nemen ze ook
niet meer
serieus
„Laten we ons eens voorstellen dat Oekraïne
Rusland in een kwaad daglicht wilde stellen.
Oekraïne sloot het luchtruim bewust niet voor
passagierstoestellen, terwijl er een burgeroorlog
gaande was. Omdat ze van plan waren dit toestel
neer te schieten, en daarna de Russen de schuld
te geven. Natuurlijk, u mag zeggen dat dit onge
fundeerde beschuldigingen zijn. Maar ze zijn net
zo ongefundeerd als de huidige beschuldigingen
tegen Rusland."
Het zijn uitspraken die een groep nabestaan
den van MHi7-slachtoffers onlangs keihard ver
oordeelde in een open brief aan het Russische
volk. „Willen jullie echt leven in een land waar
de waarheid niet meer bestaat?", schreven de na
bestaanden in de brief, die werd gepubliceerd in
de Russische krant Novaya Gazeta.
De brief kreeg weinig aandacht - en stuitte
vooral op cynisme, vertelt denktank-directeur
Bordachev. „Een Russische columnist schreef:
'Het interesseert me niet wat er met MH17 is ge
beurd. Want er zijn in dat gebied veel meer do
den gevallen, en daar heb ik Europa ook niet over
gehoord. Dus waarom zouden wij om hun do
den treuren?' Ik vond het bijzonder pijnlijk om
te lezen. Vooral omdat er helaas een kern van
waarheid in zit."
De Russische desinteresse, zegt Bordachev, is
het product van decennialange verwijdering. „Ik
noem dit 'the age of dissappointment'. We blijven
elkaar teleurstellen, begrijpen elkaar allang niet
meer. En dat heeft grote gevolgen, ook economi
sche - China is voor Rusland inmiddels een gro
tere handelspartner dan Duitsland en Neder
land, mede door alle economische sancties. Er is
van alles aan te merken op het huidige Rusland,
maar Europa maakt er een karikatuur van, alsof
het een dictatuur is waar vrije pers niet meer be
staat. Dat is gewoon niet waar."
Gevraagd naar zijn gedachten over de MH17-
ramp wil de hoogleraar overigens niets zeggen -
en hij wil ook niet uitleggen waarom.
De wederzijdse teleurstelling, zegt Bordachev,
zal voortduren. „Nederland zal straks de uitleve
ring van verdachten gaan eisen, en Rusland zal
dat weigeren. Het zal de verwijdering allemaal
verder vergroten. Het is een complete patstelling,
omdat de houding van beide blokken zo diep ver
ankerd zit in de huidige politieke koers, in de ge
schiedenis, en in de samenleving zelf. En ik zie
daar op geen enkele manier een oplossing voor."
maandag 16 juli 2018
GO
-Timofej Bordachev
- Eva Hartog
Met dank aan
Raam op Rus
land Hubert
Smeets
De affaire-Skripal, het dopinggebruik
onder sporters, de acties in Syrië: het
maakt voor veel Russen onderdeel uit
van een constante stroom van kritiek op
hun vaderland. Het heeft hen vervreemd
van de westerse wereld, fotos reuters,
GETTY IMAGES, AFP.
