Poolse premier 'bedreigt
rechtssysteem': protest in
Warschau en binnen EU
4 dagen Brabant
EUWS 11
ondernemingen in Syrië
7r' 1"
gd x -' iUL- iliil l ih< - r pfl
de Belgische grens, geniet R. van het succes. Hij
woont er met zijn uit Rusland afkomstige
vriendin, met wie hij later dat jaar trouwt op
Ibiza. Een sprookjeshuwelijk in de zon, waar
alle gasten én het paar in het wit gekleed gaan,
en na de plechtigheid dansen op de wereldhit
van dat moment: Happy van Pharell Williams.
Maar terwijl R. geniet, wordt elders in Rotter
dam onderzoek naar zijn bedrijf gedaan. Op de
kantoren van het Functioneel Parket, niet ver
van het chique kantoor van Aromatics, kijken
onderzoekers naar een verzending van het be
drijf naar het Midden-Oosten. In november
2016 laat het bedrijf volgens het OM 38.400 liter
aceton verschepen naar een afnemer in Syrië.
Zonder vergunning. En die is nodig, want sinds
2013 mogen chemische stoffen als aceton niet
zomaar naar Syrië worden verstuurd: het Syri
sche regime kan het immers gebruiken als
grondstof voor chemische wapens.
Pas later blijkt er een duidelijke link met Bel
gië. Daar doet de douane onderzoek naar een
ander bedrijf waar R. bestuurder is: AAE Che
mie. Vanuit dat bedrijf blijken tussen 2014 en
2016 tientallen kleinere zendingen naar Syrië
verstuurd, met in totaal 168 ton isopropanol, 219
ton aceton, 77 ton methanol en 21 ton dichloor-
metaan.
AAE Chemie heeft daar geen vergunning voor
aangevraagd, de Belgische douane merkt de
zendingen niet op. Als één zending wel wordt
opgemerkt, bij een routinecontrole begin 2017,
bezweert de Belgische onderneming van R. dat
het om onschuldige zendingen gaat. Dat het
niet wist van een vergunningsplicht, en dat de
afnemers in Syrië geen personen of bedrijven
zijn die op verdachte lijsten staan. De douane
biedt R. eind 2017 een schikking aan, maar die
wordt niet gesloten. Justitie besluit de zaak dan
toch voor de rechter te brengen.
Publicatie
Kort daarna brengt het Belgische Knack de zaak
naar buiten. In de Belgische politiek wordt ge
schokt gereageerd op de publicatie. En ook in
Nederland wordt het onderzoek verbreed: de
douane onderzoekt het kantoor in Rotterdam,
en het Functioneel Parket stelt dat Aromatics
nóg een groot transport aceton heeft verstuurd:
liefst 200.000 liter. Ditmaal niet via Antwerpen,
maar via een haven in Rusland.
Beseften R. en zijn bedrijven dat ze de wet
overtraden? Een woordvoerder van Aromatics
zegt niet inhoudelijk te willen reageren op de
verdenkingen. In Knack wilde een vertegen
woordiger van R.'s andere bedrijf, AAE Chemie,
wél ingaan op de beschuldigingen. „De bestem
melingen waren bekende private handelspart
ners waarmee AAE Chemie al twintig jaar han
del drijft", luidde de verklaring. „Geen van die
bedrijven blijkt op enige verdachte lijst te staan.
Ik was niet op de hoogte van een vergunnings
plicht. Ook mijn douanevertegenwoordiger
niet." De Belgische douane erkent dat het be
drijf al zeker tien jaar naar dezelfde Syrische af
nemers exporteerde, ogenschijnlijk zonder
kwade bedoelingen.
Dat de grondstoffen voor onschuldige doel
einden werden verscheept, is zeker mogelijk,
zegt Ruud Busker, gifgasdeskundige van TNO.
Stel dat deze stoffen gebruikt
worden voor zenuwgas, dan
zijn deze hoeveelheden
relevant en in de vorm van een
wapen zeer gevaarlijk
„Al deze stoffen zijn veel voorkomende en
breed toegepaste chemicaliën. Aceton wordt ge
bruikt bij reiniging en synthese van onder meer
lijmen, isopropanol onder meer als oplosmiddel
van coatings."
Maar de stoffen zijn ook voor oorlogsvoering
bruikbaar, erkent Busker. „Isopropanol is inder
daad een bouwsteen voor het zenuwgas sarin.
En aceton kan worden omgezet in isopropanol,
en gebruikt bij de synthese van sommige explo
sieven. Stel dat - ik zeg met nadruk: stel dat -
deze stoffen gebruikt zouden worden voor syn
these van zenuwgas, dan zijn hoeveelheden in
deze orde van grootte absoluut relevant. Derge
lijke hoeveelheden zijn in de vorm van een wa
pen zeer gevaarlijk."
Op het statige pand aan de Veerhaven hangt
niet langer een gouden bordje met de naam 'Ga-
puma Aromatics'. De naam van het bedrijf werd
in april, een paar weken na de doorzoeking door
de douane, veranderd in 'Aromatics Rotterdam'.
Er is geen verband met de verdenkingen, zegt
een woordvoerder. „We zijn nog steeds gelieerd
aan het Gapuma-concern. Die naamswijziging
had marketingtechnische redenen. Verder wil
len wij alleen kwijt dat we alle medewerking
verlenen aan het onderzoek van het OM."
1 -j Él fff T M>1
Voorheen gingen rechters pas op
hun 70ste met pensioen. In de
nieuwe wet is die leeftijdsgrens
verlaagd naar 65 jaar. Daardoor zijn
nu 27 van de 72 rechters van het hof
naar huis gestuurd.
Premier Morawiecki werd giste
ren in het Europees Parlement
zwaar bekritiseerd over de be
dreigde rechtsstaat in zijn land. Hij
was in Straatsburg om zijn visie op
de toekomst van de EU te delen, zo
als eerder premier Mark Rutte en
andere regeringsleiders deden.
Voor de Poolse premier was het
twee uur lang spitsroeden lopen.
Het debat ging veel minder over
Europa dan over Polen. Morawiecki
sprak vooral over het economische
belang van de EU, maar dat pikten
de Europarlementariërs niet.
„De democratische controles en
waarborgen worden in Polen om
zeep geholpen", zei Guy Verhof-
stadt (liberalen). Udo Bullmann
(sociaaldemocraten) sprak van de
'ontmanteling van de democratie'.
Hij vindt dat de Poolse regering
'de Europese waarden onder-
schoffelt'.
Morawiecki verdedigde zijn re
gering fel. „Elk land heeft het recht
zijn eigen rechtsstelsel te vormen.
Weet u dat die rechters indertijd
communisten waren? Zij hebben
zich stilletjes genesteld in het
nieuwe systeem en wij proberen ze
eruit te krijgen."
Steun
De Poolse rechters zelf verzetten
zich tegen de nieuwe wet. Diverse
Europese parlementsleden betuig
den hun steun aan voorzitter Mal-
gorzata Gersdorf (65) van het
Hooggerechtshof, die haar ontslag
weigert en het systeem uitdaagde
door gisterochtend gewoon op haar
werk te verschijnen.
Polen ligt binnen de EU al langer
onder vuur. Deze wet geeft Europa
nieuwe brandstof voor een straf
procedure die uiteindelijk kan lei
den tot verlies van stemrecht in de
Europese ministerraad.
r^\
3 dgn Zeeland, Bruinisse 3 dgn Achterhoek, Eibergen
www.Zoweg.nl/dagblad of 0900-2359693
donderdag 5 juli 2018
PC
of voor lijm?
-Ruud Busker
Demonstranten bij het gerechtsgebouw in Warschau nemen het
op voor de rechters van het hooggerechtshof, fotoafp
Duizenden Polen zijn gisteren in
Warschau de straat opgegaan
om te protesteren tegen een
omstreden wet, waarmee de re
gering tientallen rechters van
het Hooggerechtshof heeft
weggestuurd. Premier Mateusz
Morawiecki ligt daardoor zwaar
onder vuur in de EU.
Frans Boogaard
Straatsburg
«p-^L-
Voor maar:
->
Geniet in dit charmante hotel in het knusse centrum van Etten-Leur. Hier vind
je talloze leuke boetiekjes, gezellige restaurants en terrassen. Het hotel is ook
goed bereikbaar met het openbaar vervoer! Tip: Een dagje naar Breda.
3 nachten in Hotel Vincents, Etten-Leur (8,0)
3 keer uitgebreid ontbijtbuffet
Gratis gebruik van wifi
Gratis late check-outtot 17:00 (o.b.v. beschikbaarheid)
Aankomsten t/m december. Betaal pas bij aankomst
3* Landhotel De Greune Weide (8,0)
2 nachten incl. uitgebreid ontbijt
Inclusief glaasje bubbels CO50
Gratis parkeren, wifi meer 3V«
3* Hotel Aquadelta (8,0)
2 nachten incl. uitgebreid ontbijt
Gratis binnenzwembad
Gratis parkeren en wifi
70 cpg
Prijs per persoon o.b.v. 2 personen en beschikbaarheid, exclusief reserveringskosten en toeristenbelasting
