Wetenschap kan leren van mislukte dierproef
10
Justitie onderzoekt illegale export chemicaliën van Rotterdams bedrijf naar
Een Rotterdamse ondernemer leverde
grondstoffen voor zenuwgas naar Syrië.
Justitie neemt de zaak hoog op. Maar hoe
kwalijk is zijn rol echt?
e Veerkade is misschien
wel het mooiste stukje
Rotterdam. De monu
mentale panden, het uit
zicht op de historische
Veerhaven, de sportauto's
voor de deur, alles maakt duidelijk: wie
hier zit, heeft het gemaakt.
Maar met Aromatics Rotterdam, een che
mische groothandel die in een rijksmonu
ment kantoor houdt, gaat het niet goed. Op
woensdag 18 april staat de douane op de stoep
om het kantoor van het chemiebedrijf te
doorzoeken. Het Openbaar Ministerie is dan
al een tijdje bezig met onderzoek naar het be
drijf, dat in november 2016 38.400 liter aceton
zou hebben geëxporteerd naar een onbe
kende partij in Syrië.
Maar na een tip uit België komt daar nog
een verdenking bij: een levering van 200.000
liter aceton, ook naar Syrië, ditmaal via een
haven in Rusland. Zon
der vergunning. Het
OM neemt de leverin
gen bijzonder seri-
eus. Aceton kan namelijk worden gebruikt
om zenuwgas te maken. „Door chemicaliën
zonder vergunning te exporteren, worden de
sancties ondermijnd en kan de overheid niet
controleren waar de producten heengaan",
stelt het OM. „Dat is ernstig."
Bestuurder
Belangrijkste man in het verhaal is de 51-ja-
rige directeur R. Want hij is niet alleen be
stuurder van dit bedrijf, blijkt uit onderzoek
van het deze krant en het Belgische tijdschrift
Knack, maar van nóg een bedrijf dat in de pro
blemen zit: AAE Chemie in België. Ook dat
bedrijf wordt verdacht van leveringen zonder
vergunning aan partijen in Syrië: aceton, maar
ook isopropanol, methanol en dichloorme-
taan, in totaal tientallen keren. Het bedrijf
wordt gerund vanuit R's woning in het
Vlaamse Kalmthout. Hoe kon dit gebeuren?
Terug naar 2016. Het leven lacht de in
Nieuwkoop geboren ondernemer ogen
schijnlijk toe. Hij verdient goed geld met zijn
Belgische chemische groothandel, waarmee
hij grondstoffen voor onder meer verf en cos
metica exporteert. En er komt een tweede
onderneming: in Rotterdam zet hij met an
deren een tweede chemische groothandel
op, onder de vleugels van het internatio
nale concern Gapuma. De onderneming
gaat 'Gapuma Aromatics Rotterdam' he
ten.
In zijn villa in Kalmthout, achter bo
men en een hek in een villawijk net over
Al deze stoffen
zijn veel voorkomende
en breed toegepaste
chemicaliën
„We zien regelmatig dat een verte
kening van de onderzoeksresulta
ten optreedt", zegt onderzoeker
Mira van der Naald. „Bij studies met
mensen zijn wetenschappers het
gewend om strikte regels te volgen.
Maar bij medische experimenten
met dieren gaat het vaak mis."
Daarbij speelt mogelijk ook mee dat
wetenschappers terughoudend zijn
IÊ
om bekend te maken dat tientallen
of honderden dieren hebben gele
den en zijn gestorven, zonder dat
dit direct iets heeft opgeleverd.
„Het zou kunnen dat men in zo'n
situatie bang is voor boze reacties
uit de maatschappij", zegt Wever.
Om de problemen aan te pakken,
hebben Radboudumc, UMC
Utrecht en Netherlands Heart In-
stitute een register geopend waarin
wetenschappers uit de hele wereld
informatie over hun dierproeven
-anoniem- kunnen vastleggen.
Het Netherlands Heart Institute is
een samenwerkingsverband van
cardiologen van acht Nederlandse
ziekenhuizen.
Het register - met de naam Pre-
clinicaltrials.eu - is sinds april dit
jaar in de lucht. „De database is
uniek in de wereld", zegt Van der
Naald van UMC Utrecht. „Als ik een
dierproefstudie wil gaan doen, kan
ik in deze database kijken of ie
mand anders al zo'n studie heeft
gedaan en wat de resultaten daar
van zijn. Ook kan ik contact opne
men met de onderzoekers - waar
ook ter wereld - om vragen te stel
len en te overleggen."
De Tweede Kamer is enthousiast
Als ik een dierproef
wil doen, kan ik in
deze database kijken
of hij al is gedaan
over de database. Deze week werd
een motie van regeringspartijen
D66, CDA en Christenunie aange
nomen om alle dierproeven open
baar te maken. „Te veel resultaten
van dierproeven belanden in een
lade en worden nooit gepubli
ceerd", aldus D66-Kamerlid Tjeerd
de Groot. De motie werd gesteund
door alle partijen in de Kamer.
Dierproeven zijn al lange tijd
omstreden. Begin deze maand eiste
het kabinet dat het aantal proeven
met apen in het Biomedical Pri-
mate Research Centre (BPRC) in
Rijswijk met 40 procent daalt. Deze
krant onthulde eerder dit jaar dat
het aantal apenproeven vorig jaar
fors was gestegen, tegen de wens
van de politiek in.
donderdag 5 juli 2018
GO
Was het aceton voor gifgas,
Peter Groenendijk
Rotterdam
-Ruud Busker, gifgasdeskundige TNO
Bij dierproeven worden veel fou
ten gemaakt. En de mislukte ex
perimenten houden weten
schappers het liefst onder de
pet. Een database moet daar
verandering in brengen.
Peter Winterman
Nijmegen
Jv.
Mimi
i V M MMBB». ims
Een proefdier, foto pim ras
- Mira van der Naald, onderzoeker
