8
Terwijl het net zich hier sluit rond rokers,
boeken de grote sigarettenfabrikanten
recordwinsten. Hoe is dat mogelijk?
TABAKSINDUSTRIE GELDMACHINE
Als mens
vind ik
de industrie
verschrik
kelijk, maar
als belegger
erg aantrek
kelijk
e sigarettenindu
strie loopt op zijn
laatste benen.
Tenminste, dat
zou je denken. Su
permarkten halen
sigarettenpakjes
uit het zicht of stoppen (zoals Lidl)
met de verkoop. Rokers en zieken
huizen spannen rechtszaken tegen
tabaksfabrikanten aan. Overheden
verhogen de toch al torenhoge accijns
op tabak en dwingen de industrie om
alsmaar huiveringwekkendere waar
schuwingen op pakjes te zetten. De
laatste bastions waar rokers nog de
vrijheid hebben - het terras, hun ei
gen achtertuin - dreigen te verdwij
nen. Je zou wel gek zijn om aandelen
te kopen in de bedrijven achter Marl-
boro, Camel en Lucky Strike. Die zijn
op sterven na dood. Toch?
Nou, nee. Weinig sectoren draaien
zo goed als de sigarettenindustrie.
„Als mens vind ik haar verschrikke
lijk. Maar als analist kan ik de tabaks
industrie alleen maar heel aantrekke
lijk vinden", zegt Jos Versteeg van
privébankier InsingerGilissen. „Het
is een zéér winstgevend business.
Van hun miljardenomzetten houden
de vijf grote tabaksfabrikanten meer
dan 25 procent over als winst."
Hoe krijgen de sigarettenmakers
dat voor elkaar, in een tijd dat hun
product in rap tempo gemarginali
seerd raakt? Ten eerste hebben ze ui
termate trouwe klanten, zegt beurs
analist Corné van Zeijl. „Het klinkt
cru, maar dat is natuurlijk het grote
voordeel van verslaving. En rokers
zijn extreem merktrouw. Sigaretten
merken mogen in veel westerse lan
den geen reclame maken. Dat maakt
het lastig rokers over te halen naar
een ander merk te switchen." Dat
verbod om reclame te maken, spaart
de makers van Marlboro en Pall Mali
weer handenvol geld uit.
Voor een prijzenoorlog hoeven de
sigarettenmakers niet te vrezen. Op
China na, waar de overheid het mo
nopolie heeft op de verkoop, wordt
de wereldwijde tabakshandel gedo
mineerd door Philip Morris Interna
tional, British American Tobacco, Ja
pan Tobacco, Imperial Brands and Al-
tria. Samen verkochten zij in 2016
voor 130 miljard euro aan sigaretten;
omgerekend 300 rookstaafjes voor
elke man, vrouw en kind op aarde.
Door de hoge belasting op sigaret
ten kunnen de fabrikanten vrijwel
ongestraft hun prijzen verhogen,
stelt analist Versteeg. Als een pakje in
Nederland 6,50 euro kost, gaat daar
van ruim 5 euro rechtstreeks naar de
fiscus. „Een prijsverhoging van 10
procent op het pakje zelf maakt voor
de roker het verschil niet."
Claims
Datzelfde mechanisme zorgt ervoor
dat zelfs de groeiende berg juridische
claims van rookslachtoffers 'Big To
bacco' amper lijkt te raken, stelt de
analist. Schadevergoedingen die
(Amerikaanse) longkankerpatiënten
en hun nabestaanden sinds de jaren
90 eisen, kostten de bedrijven al tien
tallen miljarden. Maar dat geld wordt
door nieuwe rokers opgehoest, zegt
Versteeg. „Via prijsverhogingen."
In Nederland en andere westerse
landen daalt het aantal rokers ge
staag, maar in grote delen van de we
reld is dat niet het geval. Vooral in
Afrika, waar van oudsher amper ge
rookt wordt, zien de sigarettenma
kers hun klantenkring spectaculair
groeien. Ook in het Midden-Oosten
en Azië zit de nicotineconsumptie in
de lift. Op de snelgroeiende jonge be
volking oefenen sigaretten grote aan
trekkingskracht uit, zegt hoogleraar
Tabaksontmoediging Mare Willem-
billboards die sigarettenmerken aan
prijzen, sexy promotiemeisjes delen
gratis pakjes uit op muziekfestivals.
Een pakje Marlboro kost er zo'n
1,50 euro; lokale kretek (sigaret met
kruidnagel) nog minder. Straatverko
pers bieden sigaretten ook per stuk
aan, naast de lolly's en krasloten. Si
garetten met smaakjes zoals kaneel,
bes en aardbei - verboden in Europa
- zijn populair. Het percentage ro
kende jongemannen is sinds 2001
verdubbeld, tot 55 procent. Een be
langrijke opsteker voor de industrie:
jonge rokers zijn immers hun klan
ten voor de toekomst.
De tabaksfabrikanten ontkennen
in alle toonaarden zich op kinderen
te richten. Maar jongvolwassenen
zijn ook in Nederland nog altijd een
belangrijk doelwit, bleek onlangs uit
negen boetes die de Nederlandse
Voedsel- en Warenautoriteit oplegde
aan Japan Tobacco. Die fabrikant
sponsorde studentenverenigingen
die alleen haar merken (o.a. Camel
en Winston) aanboden in sigaret
tenautomaten. En dat mag niet, vol
gens de tabaksreclameregels. Hoog
leraar Willemsen vindt het boven
dien 'opvallend' hoeveel wordt ge
rookt in films en Netflixseries. Siga
rettenmerken mogen op tv niet in
beeld worden gebracht, rokende
mensen wel. „Op die manier wordt
roken genormaliseerd onder jonge
ren.
En zo blijven de 'Big 5' van de ta
baksindustrie een geldmachine. Van
hun 30 miljard euro winst keerden de
fabrikanten in 2016 zo'n 16 miljard
euro uit aan aandeelhouders, becij
ferde de Britse krant The Guardian.
sen. „Die associëren ze met de wes
terse levensstijl. Steeds meer mensen
kunnen zich die veroorloven."
Vooral Indonesië staat bekend als
het Disneyland voor de tabaksindu
strie. Maar liefst 76 procent van de In
donesische mannen van 15 jaar en
ouder rookt; het hoogste percentage
ter wereld (in Nederland gaat het om
26 procent). Dat maakt het land met
260 miljoen inwoners na China de
grootste afzetmarkt voor sigaretten.
Indonesië verdient zelf bovendien
veel aan tabak. Zo'n 2,5 miljoen Indo
nesiërs werken in sigarettenfabrie-
ken of de tabaksteelt; een sector die
goed is voor zo'n 10 procent van alle
staatsinkomsten. Dat verklaart mede
waarom de overheid de tabakssector
amper een strobreed in de weg legt.
Indonesië is het enige Aziatische
land dat zich niet heeft aangesloten
bij een belangrijk verdrag van de We
reldgezondheidsorganisatie van de
Verenigde Naties om roken te ont
moedigen. Op straat zie je er overal
Aandelen: tabak vs. totaal
woensdag 27 juni 2018
GO
Peuk is nog
lang niet
uitgedoofd
Annemieke van Dongen
Maastricht
Rokers per land rokende mannen van 15+; data 2015
-Jos Versteeg, analist
26,2%
Ethiopië
8,9%
Indonesië
76,2%
(®2706181 BRONNEN: REUTERS, WHO, LOCAL FOCUS
2008
Aandelen
wereldwijd
(gem. van 1650 aandelen)
2018
Index20 juni 2008 100
Aandelen
