BUITEN
Een stukje
maliënkolder
9
Wie in de omgeving
van Hulst op zoek is
naar geschiedenis,
hoeft nooit lang te
zoeken. De vestingstad is
doorspekt met historie.
Dat zie je in het centrum,
maar ook buiten de
stadswallen. Bijvoorbeeld
tijdens een wandeling
over de Liniedijk.
De dijk ligt ten noordoos
ten van de stad en was
een deel van de Staats-
Spaanse Linies. Hulst
maakte tijdens de Tach
tigjarige Oorlog (1568-1648) aan de
Staatse kant onderdeel uit van die
militaire verdedigingslinie, samen
met Sluis, Aardenburg, Oostburg en
iOpde
Liniedijk kun je
nog altijd over
de uitstekende
verdedigings
punten,
redoutes,
lopen
Axel. Het Spaanse deel bestond uit
Oostende, Damme, het (nu) Vlaamse
Middelburg, Gent en Antwerpen.
Fort
We lopen vandaag naar de resten van
Fort Moerschans. Dat had tijdens de
Tachtigjarige Oorlog een belangrijke
rol in de Linie van Communicatie ten
Oosten van Hulst, die weer onder
deel was van de Staats-Spaanse Li
nies. De Linie van Communicatie ten
oosten van Hulst loopt tot in Zand
berg. Fort Moerschans ligt niet gek
ver van Fort De Rape en Fort Zand
berg. Die zijn allebei gebouwd door
de Spanjaarden, als reactie op het
doorsteken van de dijken bij Saef-
tinghe. De Staatse troepen deden dat
in 1584, in de hoop Hulst via water te
bereiken. De forten beschermden de
Spanjaarden, maar toch veroverde
Prins Maurits Hulst in 1591. Hij her
haalde het trucje van zijn vijanden
en bouwde nog een fort: Fort Moer
schans. De drie forten werden met
elkaar verbonden via de Liniedijk.
Vier jaar na Maurits' victorie namen
de Spanjaarden de forten weer in en
behielden ze vijftig jaar lang.
Fort Moerschans ligt grofweg hal
verwege onze wandeling. Op de Li
niedijk kun je nog altijd over de uit
stekende verdedigingspunten, re
doutes, lopen. Als je dat doet, is er
heel wat te zien. Over de maisvelden
zie je woonwijk Groote Kreek en
Clinge liggen. Verderop in het land
schap zijn de boeren hun gewassen
aan het beregenen. Het is veel op en
af, de Liniedijk, die duidelijk geliefd
is bij fietscrossers. Aan de oevers van
het water liggen zwarte resten krant.
De brandlucht verraadt dat het dag
blad gisteren nog op een deurmat lag.
Ook pubers met een overdosis hor
monen kennen de weg naar de bos
rijke wandelpaadjes, getuige de ver
pakking in het hoge gras. Voor be
scherming, geheel conform de func
tie van de linie.
Gebrom
We wandelen langs de achterkant
van het Reynaertcollege verder rich
ting het voormalige Fort Moerschans.
We bereiken het, lopend langs het
water. Bovenop de dijk zie je de con-
tainerdokken van Antwerpen en
hoor je het gebrom van de haven.
Dreigend, alsof de Spanjaarden weer
voor de poort staan.
UIT DE ZEEUWSE KLEI
Het jaar is 1998 en in het cen
trum van Middelburg vindt
een opgraving plaats van
het toenmalige Provinciaal Arche
ologisch Centrum Zeeland. De ar
cheologen zijn op zoek naar de
voormalige Westmonsterkerk aan
de Markt. Tijdens die zoektocht
worden naast deze kerk ook twee
laatmiddeleeuwse en vroegmo
derne beerputten aangetroffen. In
één van deze wordt een stukje mi
litaire lichaamsbepantsering ge
vonden: een fragment van een zo
genaamde maliënkolder. Het is
een van de weinige fragmenten
van maliënkolders die tot dusver
in de Zeeuwse bodem zijn aange
troffen.
Een maliënkolder is een vest,
bestaand uit kleine ringetjes (ma
liën) die in elkaar zijn geklonken
of gesmeed. Dit type metalen vest
werd in combinatie met gevoerde
leren onderkleding, zoals een
wambuis, gedragen als bepantse
ring. Het exemplaar uit Middel
burg is gemaakt van een koperle
gering. Een maliënkolder was niet
zo duur als, maar minder effectief
dan een massief harnas. Het bood
vooral bescherming tegen snijwa-
pens, maar minder tegen pijlen,
slagwapens of lans- en speerpun
ten. De oudste maliënkolders da
teren uit het eerste millennium
vóór Christus. In Europa werden
maliënkolders gebruikt door Kel
tische strijders, maar ook in het
Romeinse leger.
De overige vondsten in de Mid
delburgse beerput waarin ook het
fragment van de maliënkolder zat,
dateren uit de periode 1475-1550.
Ze omvatten een groot aantal bij
zondere archeologisch objecten,
zoals fragmenten van Spaanse
goudlustermajolica, Italiaanse ma-
jolicaborden, een Raerens ge
zichtskruikje, een Spaanse alba-
rello (zalfpot), pijpaarden beeldjes,
verschillende versierde messen,
rekenpenningen en tasbeugels.
Deze vondsten hoorden bij de vier
of vijf winkeltjes daar, die gebruikt
zullen hebben gemaakt van een
gemeenschappelijke beerput.
woensdag 27 juni 2018
GO
Historie is nooit ver weg
Bob Maes
Een wekelijkse
wandeling door
Zeeland. Vandaag:
een rondje over de
Liniedijk bij Hulst.
Tweewekelijkse rubriek over ar
cheologische vondsten in Zee
land door Stichting Cultureel Erf
goed Zeeland (SCEZ)
Joost van den Berg
A Het fragment van de maliënkol
der dat in Middelburg gevonden is.
Hulst
A sPoren van de Staats-
Spaanse Linies zijn nog teruq
te vinden.
A Pad op de Liniedijk.
