fti
Belasting op gas stijgt tot 75 procent
3
FIDAN EKIZ TURKSE VERKIEZINGEN
„Vanochtend sprak ik twee jonge
vrouwen. De één zei: als Erdogan
wint, is alles verloren. Dan heeft deze
generatie geen hoop en geen vrijheid
meer. De ander zei: als Erdogan ver
liest, is alle hoop weg. Hij is onze lei
der, dankzij hem heb ik de vrijheid
om overal een hoofddoek te dragen.
Dat enorme verschil tussen die twee
vrouwen staat symbool voor wat hier
aan de hand is: een totaal verdeeld
land, waarin iedereen bang is voor
wat er gaat gebeuren.
„Alles voelt anders dan bij vorige
verkiezingen in Turkije. Ik ben hier
om een documentaire te maken over
de verkiezingen, en over wat er
daarna gaat veranderen. Ik wist dat er
veel op het spel staat, maar ik had niet
gedacht dat het hier zo intens leefde.
Elk gesprek gaat erover. Of ik nu in
een taxi zit, over straat loop of bij de
bakker ben: overal hoor ik de namen
van Erdogan en zijn belangrijkste ri
valen. Ik heb het nog nooit zo fel en
emotioneel meegemaakt.
„Het gevoel is hier totaal anders
dan in de Turkse samenleving in Ne
derland. Daar hoor je vooral de Erdo-
gan-aanhangers, tegenstanders blij
ven grotendeels stil. Maar hier is dat
totaal anders. Erdogan-critici vragen
mij ook allemaal hoe het kan dat zo
veel Nederlandse Turken op hem
stemmen: weten ze dan niet hoe erg
de situatie hier is? Hoe slecht de eco
nomie eraan toe is, hoeveel vrijheden
zijn afgepakt? Ze zeggen: laat die
mensen zich eens echt verdiepen in
hoe het hier gaat, voor ze hun stem
weer aan Erdogan geven.
„De oppositie voelt dat dit hun
kans is. Ze is feller dan ooit, en er is
nu eindelijk een coalitie van al zijn
belangrijke tegenstanders, die het ge
zamenlijk tegen hem opnemen. Al
vraagt iedereen zich af hoe dat moet
gaan, want het zijn partijen die niets
met elkaar gemeen hebben, behalve
hun afkeer van Erdogan. Ik vind het
bijna ontroerend om te zien dat zulke
uiteenlopende partijen samen op
trekken, maar Koerden en nationalis
ten samen in één regering? Hoe gaat
die ooit standhouden?
„Bij Erdogans aanhangers proefik
vooral een enorme angst voor wat er
na een eventuele nederlaag zou ge
beuren. Erdogans campagne was heel
defensief en gericht op angst: jullie
hebben geen idee wat er gebeurt als
ik verdwijn. En als je een bedrijfje
hebt, en je moet kiezen tussen de ze
kerheid van Erdogan en de onzeker
heid van wat er anders gaat komen...
Dan ben je daar gevoelig voor. Dat
begrijp ik heel goed.
Vijand
„De uitkomst zal hoe dan ook chao
tisch worden. Als Erdogan verliest,
ontstaat een heel ingewikkelde situa
tie: hij heeft zijn mensen op alle cru-
Koerden en
nationalisten
samen in één
regering?
ciale plekken gemanoeuvreerd, van
politie tot rechtspraak, hij heeft het
hele systeem in handen. Wat gebeurt
er als dat systeem ineens geleid
wordt door een vijand van Erdogan?
Mensen zijn bang dat dit chaos ople
vert. „Maar als hij wint, zal de teleur
stelling bij de oppositie gigantisch
zijn, juist omdat ze hun kans nu zo
ruiken. Er borrelt hier zo veel on
vrede, mensen sparen hun woede op.
En als hij wint, dan is de maat vol, en
mensen vrezen dat al die woede dan
naar boven komt.
„Eigenlijk is dat de verdrietige con
clusie: wat de uitslag ook is, chaos
blijft er toch. Want elke machthebber
in dit land maakt dezelfde fout: die
wil afrekenen met de groep die daar
voor aan de macht was. Omdat het
land zo gepolariseerd is, zal het nooit
politiek stabiel kunnen worden. Dat
is wat ik hier veel hoor - en ik ben
bang dat het nog waar is ook."
Door de maatregelen stijgt de ener
gierekening op termijn tot zo'n too
euro per jaar voor mensen die hun
huis niet isoleren of niet overstap
pen op duurzame energie.
Het plan voor de belastingverho
ging op aardgas ligt op tafel bij de
onderhandelingen over het Kli
maatakkoord. Onder de onderhan
delaars bestaat brede steun om aan
de knoppen van de energiebelas
ting te draaien. Door de gasbelas-
ting flink te verhogen - met zo'n 75
procent - wordt het voor particulie
ren en bedrijven een stuk interes
santer om de traditionele, gasge
stookte cv-ketel vaarwel te zeggen.
Daar staat tegenover dat de belas
ting op stroom fors daalt. Hierdoor
blijft de energierekening voor de
meeste Nederlanders gelijk, bena
drukt Diederik Samsom, die de on
derhandelingen leidt over de ver
duurzaming van gebouwen. Wie
investeert in woningisolatie of een
warmtepomp, gaat er dan financi
eel zelfs flink op vooruit.
Bronnen aan de onderhande
lingstafel zeggen dat de financiële
pijn zit bij de laagste inkomens en
huurders van een slecht geïsoleerde
woning. „Als huurder ben je afhan
kelijk van investeringen door de
verhuurder, vaak een corporatie",
zegt een bron. „Het is onmogelijk
om alle huurwoningen in Neder
land op korte termijn aan te pak
ken, dus die mensen kunnen lang
nadeel ondervinden van de ver
hoogde gasbelasting."
Uit berekeningen zou blijken dat
de energierekening voor deze groep
Nederlanders in 2050 zo'n 100 euro
per jaar hoger uitpakt dan nu. „En
in de slechtst geïsoleerde huizen
kan dat bedrag verder oplopen", al
dus de bron. Daarom pleiten onder
meer de Woonbond en Milieude
fensie - die ook aan de onderhan
delingstafel zitten - voor compen
satie voor de laagste inkomens, bij
voorbeeld door de inkomstenbelas
ting te verlagen of extra teruggave
van energiebelasting.
Ontzien
Ook Samsom zegt met voorstellen
te komen om de laagste inkomens
te ontzien. De hoofdlijnen van het
Klimaatakkoord worden op 10 juli
bekendgemaakt, maar de precieze
uitwerking wordt pas in december
dit jaar bepaald.
Van corporaties wordt verwacht
dat zij het voortouw nemen in het
op grote schaal verduurzamen van
panden. De corporaties willen dat
doen, maar ze hebben wel als eis ge
steld dat de verhuurderheffing -
een belasting die het Rijk oplegt
aan corporaties - omlaaggaat.
vrijdag 22 juni 2018
Ze volgde veel Turkse verkiezin
gen. Maar zo spannend en intens
als nu was het nog nooit, zegt tv-
maker en columnist Fidan Ekiz.
„Ze vragen hier: waarom stemmen
al die Turken in Nederland op Erdo-
gan?"
Peter Groenendijk
Istanboel
-Fidan Ekiz (tv-maker)
A Een jeugdige aanhanger van
president Erdogan. „Als Erdogan
verliest, is alle hoop weg." fotoepa
Om te zorgen dat Nederland
massaal 'van het gas' gaat,
wordt de belasting op gas fors
verhoogd en die op elektriciteit
flink verlaagd.
Peter Winterman
Den Haag
