8
De allerkoudste plek op aarde verliest veel
sneller ijs dan tot nu toe gedacht. Antarctica
herbergt 90 procent van de wereldwijde
ijsvoorraad. Kleine veranderingen kunnen een
grote stijging veroorzaken van de zeespiegel.
Oeroud Zuid pool ijs in
Utrechtse vriezer
ONDERZOEK IJSDIKTE
De meest uitgebreide studie naar
het ijs op Antarctica ooit is gisteren
is gepubliceerd in wetenschapsblad
Nature.
In de afgelopen tien jaar is het ijs
verlies er verdrievoudigd: van 75
naar 219 miljard ton per jaar. Dat is
verrassend en verontrustend, zegt
Michiel van den Broeke, hoogleraar
Polaire Metereologie aan de Uni
versiteit Utrecht en een van de
hoofdonderzoekers van het onder-
REISINDETIJD
zoek. „Smelten van het Zuidpoolijs
kan zorgen voor een enorme zee
spiegelstijging." De ijskap van Ant
arctica is gemiddeld 2200 meter dik,
op het dikste punt zelfs bijna 5 ki
lometer. Als die helemaal zou ver
dwijnen, zou de zeespiegel wereld
wijd met maar liefst 58 meter om
hoog gaan.
Over die onvoorstelbaar grote
berg ijs wisten we tot nu toe be
trekkelijk weinig. Wanneer het
over smeltende ijskappen gaat, be
treft het bijna altijd de Noordpool.
Over de slinkende gletsjers op
Spitsbergen, over de ijsbeer
die jachtterrein verliest door af
brokkelende ijsschotsen, over
Groenland dat steeds groener
wordt.
Op de Zuidpool, waar het zelfs in
de zomer doorgaans 20 graden
vriest, leek het helemaal niet zo
slecht te gaan. Maar eigenlijk was
daar niet zoveel over bekend, zegt
Van den Broeke, die zelf vier onder-
zoeksexpedities naar het continent
ondernam. „Antarctica is zo im
mens groot, guur en ontoegankelijk
dat het enorm lastig is om daar
goede metingen te doen."
44 instellingen
Nu blijkt ook Antarctica dus veel
sneller te smelten dan gedacht. De
onderzoekers ontdekten dat door
gegevens te combineren die afgelo
pen 25 jaar zijn verzameld door 44
verschillende instellingen. Zo kon
den ze uit satellietgegevens van de
Nasa en de Europese Ruimtevaart
organisatie (ESA) aflezen dat de ijs-
Een kolonie massa daadwerkelijk slinkt,
adéliepin- Hoe kan het ijs smelten op een
guïns. Weten- plek waar de temperatuur nooit bo-
schappers vol- ven het vriespunt komt? Door het
gen nauwge- opwarmende zeewater, verklaart
zet de ontwik- Van den Broeke. „Van onderaf
keling van de smelt het ijs door de oceaan." De
leefomgeving ijskap die het land van Antarctica
van de vogels. bijna volledig bedekt, strekt zich
fotoafp namelijk uit tot ver en diep in de
zee. Die gigantische massa is voort
durend in beweging. Vergelijk het
met stroop uit een knijpfles die je
op een hoopje spuit, zegt Van den
Smeltend ijs Antarctica
Broeke. „Dat bergje zakt langzaam
uit naar de randen van het bord. Zo
stroomt ook het poolijs met een
snelheid van enkele honderden
meters per jaar naar de zee. Tot op
honderden meters diepte staan de
ijsplaten in contact met het zeewa
ter. Met een temperatuur van 3 of 4
graden bevat dat genoeg energie
om het ijs te laten smelten. Dat ge
beurt niet alleen in de zomer, maar
gaat het hele jaar door."
Het smeltende Zuidpoolijs heeft
de zeespiegel afgelopen 25 jaar
donderdag 14 juni 2018
GO
ALARM!
Ook de
Zuidpool
smelt snel
Annemieke van Dongen
Utrecht
Op 3200 meter diepte
hebben wetenschap
pers in Antarctica ijs
opgehoord van bijna
een miljoen jaar oud.
Een stuk van dat oer
oude ijs ligt op de na-
tuurkundefaculteit van
de Universiteit Utrecht
in de vriezer. Het le
verde wetenschappers
een schat aan informa
tie op over het veran
derende klimaat. Via
het ijs konden zij een
reis maken tot
860.000 jaar terug in
de tijd. Net zoals een
boomstam elk jaar een
nieuwe ring vormt,
wordt het Zuidpoolijs
jaarlijks aangevuld met
een nieuw laagje
sneeuw, verklaart
hoogleraar Van den
Broeke. „Aan luchtbel
letjes in het ijs kunnen
we bijvoorbeeld zien
hoeveel C02 toen in
de lucht zat. Zo weten
we dat de concentratie
van het broeikasgas
nooit eerder zo hoog is
geweest als nu."
Uitgedrukt in stijging zeespiegel, in mm's
8mm
1995 2000 2005 2010 2015
Pine Island-
gletjser draagt het meest
bij aan het ijsverlies van
Antarctica.
Kijk op de
site bij /video
Het ijs op
Antarctica
smelt sneller
dan de
Noordpool.
O Het opwarmende
zeewater...
PINEISLAND-
GLETSJER
,'sme/f ijs weg
aan de onderkant
van de gletsjer.
Grondgesteente
