-V
7
KLEINE ATTENTIES PATIËNTEN
Een mango voor
een doodzieke
patiënt in een
Belgisch zieken
huis zorgt voor een
stille revolutie in de
gezondheidszorg.
Niet alleen bij
de zuiderburen,
maar ook bij ons.
Iedereen in België kent inmid
dels het tv-fragment waarin
een ernstig verzwakte Vivi-
ane Coolen op de intensive
care ligt. Haar onderbenen en
vijf vingertoppen zijn geam
puteerd. Met slangetjes in
haar neus, hals en armen is ze ver
bonden aan machines rondom haar.
Fluisterend vertelt ze dat ze de dokter
het liefst om 'een spuitje' had ge
vraagd. De journaliste naast haar bed
schrikt en vraagt of er dan niets
is waar ze de vrouw een
plezier mee kan doen.
„Een mango", antwoordt
Coolen tot ieders verras
sing.
De volgende dag komt
de journaliste terug met
een grote mango. Bij de eer
ste hap beginnen de ogen van
de doodzieke vrouw te glinsteren.
Dit tv-fragment was voor Kris
Vanhaecht, hoogleraar patiëntveilig
heid en kwaliteit aan de KU Leuven,
aanleiding voor het opzetten van een
onderzoek. Hij vroeg zich af hoe
zoiets kleins zo'n grote impact kon
hebben. Inmiddels hebben zijn on
derzoekers ruim zeshonderd verge
lijkbare 'mangomomentjes' - een on
verwachte attentie - verzameld en er
zo'n honderd geanalyseerd. De be
langrijkste conclusie: het maakt niet
alleen de patiënt blij, ook de zorgver
lener krijgt daardoor meer plezier in
zijn werk. Vanhaecht: „De zorgverle
ner voelt weer even: dit is precies
waarom ik voor dit vak heb gekozen.
Nu sneeuwt de persoonlijke aan
dacht voor de patiënt geregeld onder,
omdat zijn tijd wordt opgeslokt door
regelgeving en steeds complexer
wordende zorg."
De hoogleraar, die zachtjesaan zijn
mangomomentjes buiten België pro
moot, stelt nadrukkelijk dat de kleine
gebaren juist weinig tijd moeten kos
ten voor de zorgmedewerker. Het is
anders dan de al bestaande initiatie
ven in Nederland, zoals Ambulance-
wens, waarbij vrijwilligers terminale
zieke patiënten nog één keer meene
men naar het strand of de Efteling.
Het gaat om de verpleger die de ha
ren wast van een kankerpatiënte, de
arts die tussen de chemo's door
opbelt om te vragen hoe het
de patiënt vergaat, een ver
pleegkundige die een foto
afdrukt van een boeketje
bloemen dat niet op de iso
latieruimte mag staan. Een
verpleegkundige die het in
fuus van een angstig kind op
vrolijkt door er steeds een an
der cartoon op te plakken.
Of de directeur van een zorginstel
ling die glühwein laat aanrukken
wanneer hij hoort dat een oudere be
woner dit altijd met zijn vrouw
dronk wanneer het buiten sneeuwde.
Vanhaecht wordt er zelf ook vro
lijk van. „Heeft het veel tijd gekost?"
De professor antwoordt zelf: „Nee! Is
het haalbaar? Ja! Ga je het elke dag
doen? Nee. Je moet een patiënt ook
niet elke dag een mango geven. Het is
bedoeld als attentie, als lichtpuntje."
Herstelt een patiënt sneller van een
'mangomoment'? Vanhaecht: „Dat
kan ik wetenschappelijk natuurlijk
nooit bewijzen. Maar uit de verhalen
van patiënten die we verzameld heb
ben, blijkt wel dat ze hun zorgverle
ner nadien meer vertrouwen." Van-
haecht refereert aan een patiënt met
een sportblessure. „Als die patiënt
een positieve chemie heeft met de
fysiotherapeut, zal hij zijn oefenin
gen beter doen. Een mangomoment
is dus geen medicijn, maar kan wel
net een duwtje in de rug geven."
De Vlaamse hoogleraar heeft al een
Nederlandse ambassadeur van man
gomomenten gestrikt: Rianne Wen-
nekes, kinderneuroloog in het Zuy-
derlandziekenhuis in Sittard-Geleen.
Zij probeert haar spreekuur persoon
lijker te maken, ook al heeft ze voor
een patiënt gemiddeld maar een
kwartiertje. „Ik herinner mij een
ochtend dat ik te laat op de poli
kwam en de wachtkamer al vol zat.
Van die aanblik werd ik zo gestrest,
dat ik tegen mezelf zei: 'pech, dan
loop je maar een ochtend uit. Dit
moet anders.' De eerste patiënt be
groette ik vrolijk en vroeg naar zijn
vakantie. Ik zag hem kijken: hé, die
dokter is écht geïnteresseerd in mij."
Aan het einde van de dag voelde ook
Wennekes zich een stuk beter. „Ik
had meer plezier in mijn werk. En zo
veel extra tijd was ik niet eens kwijt."
Kiwi
Soms sterven initiatieven overigens
in schoonheid. Zo was er in een Bra
bants ziekenhuis een patiënte die
elke dag haar lievelingsvrucht - een
kiwi - bij het ontbijt kreeg. Maar
door haar verlamming kon ze de kiwi
niet schillen. Op het dieptepunt la
gen er drie kiwi's, onaangetast, op
haar nachtkastje.
Maar als het wel goed gaat, is het
geluk groot, weet Viviane Coolen
(52), de dame van dat eerste mango
moment. „Dat heeft mij zo'n boost
gegeven. Ik had weken aan de sonde
voeding gelegen en mocht eindelijk
weer iets eten. Ik vind het ook fantas
tisch dat ik zorgpersoneel heb kun
nen inspireren met mijn verhaal."
Coolen wordt vaak herkend sinds
de uitzending van vier jaar geleden.
„Laatst, in de supermarkt, keek een
oud vrouwtje in mijn mandje. 'Koopt
u geen mango', vroeg ze. Nee, zei ik,
dat moet speciaal blijven."
dinsdag 5 juni 2018
GO
ILLUSTRATIE GUDRUN MAKELBERGE
DOKTER MANGO
Hanneke van Houwelingen
Leuven
MANGOMOMENTJES
De oerversie:
Viviane Coolen
kikkert op als ze
een mango krijgt
(foto boven; video
op onze site).
Andere mango
momentjes: een
glaasje glühwein
in de sneeuw en
een vrolijk plaatje
voor aan het in
fuus bij een kind.
Heeft u ook een mangomoment
meegemaakt? Deel het met ons via
mango@persgroep.nl. Een selectie
verschijnt in deze krant.
