Nederlandse toerist in buitenland
loopt vaker risico op hondsdolheid
4 dagen
4
GIFVERF EXCUSES DEFENSIE
Jarenlang zijn defensiemedewerkers blootgesteld aan kankerverwekkende verf. Gisteren
bood Defensie hiervoor excuses aan. Maar lang niet alle slachtoffers krijgen compensatie.
Bij een reünie viel het ineens op: van
de oud-collega's die tussen 1984 en
2006 bij de vijf Navo-locaties het on
derhoud van Amerikaans materieel
verzorgden, waren er wel opvallend
veel ziek of al overleden.
Ze lijden of leden aan kanker in de
maag, longen, neus, neusbijholten of
slokdarm en hebben andere aandoe
ningen aan huid, longen of neus. Na
berichten over de giftigheid van de
chroomhoudende verf waarmee zij ja
renlang Amerikaanse tanks van een
beschermende laag voorzagen, gingen
de reünisten nadenken. Het zal toch
niet?
Jawel dus. Het Rijksinstituut voor
Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
spendeerde vanaf 2014 vier jaar aan
het onderzoeken van de kwestie. De
resultaten, die gisteren werden gepre
senteerd, zijn - in de woorden van
staatssecretaris Barbara Visser van De
fensie - 'glashelder': bij langdurige
blootstelling kan chroom-6 kan long,
neus, neusbijholte en maagkanker
veroorzaken, concludeert het RIVM.
Ook kan het leiden tot eczeem, aller
gische astma en rhinitis, chronische
longziekten of een perforatie van het
neustussenschot.
Spuiters, lassers of meewerkende
voormannen op de Navo-werkplaat-
sen liepen decennialang groot risico
op langdurige blootstelling aan de gif-
verf. Voor mensen die op kantoor
ONDERZOEK
werkten, was de kans op blootstelling
'verwaarloosbaar'. Pas medio jaren 90
neemt Defensie maatregelen om per
soneel te beschermen, zoals maskers.
Luchtmacht
Maar Defensie wist al in 1973 dat in de
verfmaterialen stoffen zaten die ge
zondheidsrisico's met zich meebrach
ten - lang vóór de eerste werkplaats in
Brunssum in gebruik werd genomen
in 1984. „In elk geval bij de Lucht
macht", zegt Ronald van der Graaf
van het RIVM. Dat daar niks mee
werd gedaan, lag volgens hem aan de
wens te kunnen blijven werken. De
vrees was dat de onderhoudslocaties
zouden worden gesloten als Defensie
de Amerikanen om meer geld vroeg
voor veiligheidsmaatregelen.
„Defensie wilde ook buiten de ar-
boregels vallen", zei commissievoor
zitter Ruud Vreeman. „Ze wilden -
hup - verder, de can do-mentaliteit.
Het was een cultuurclash met de bur
germaatschappij. Nu moet Defensie
óók voldoen aan de daar geldende re
gels. Alle schade had voorkomen kun
nen worden met de juiste bescher
mingsmiddelen."
Staatssecretaris Visser trok gisteren
het boetekleed aan. „Defensie heeft
fouten gemaakt. Dat spijt mij. Maar ik
kan dat niet terugdraaien." Ze zei dat
haar ministerie alle aanbevelingen
over zal nemen. De belangrijkste is
een 'collectieve regeling' voor slacht
offers en nabestaanden. Zij krijgen in
elk geval 3850 euro uitgekeerd en, af
hankelijk van de ernst van de ziekten,
tussen de 5000 en 40.000 euro smar
tengeld. „Met deze regeling erkent
Defensie haar fouten", aldus Visser.
De regeling geldt alleen voor Defen
siepersoneel dat een ziekte of aandoe
ning heeft uit de opsomming die het
RIVM maakte. Voor andere aandoe
ningen - zoals afbrokkelende tanden
- bestaat 'onvoldoende wetenschap
pelijk bewijs'. Dat betekent dat oud
medewerkers die jaren werden bloot
gesteld aan de giftige stof en nu slok
darm- of darmkanker hebben, buiten
de boot vallen.
Volgens het RIVM ligt het onder
scheid binnen de aandoeningen aan
de tijd die chroom-6 op een bepaalde
plek in het lichaam aanwezig is. „Het
heeft een langere verblijftijd in de
maag dan in de slokdarm", zegt Van
der Graaf. Het RIVM doet nog nader
onderzoek.
Gedupeerden moeten kunnen aan
tonen dat ze zonder beschermende
maatregelen werden blootgesteld aan
chroom-6. Zo'n personeelslijst heeft
Defensie niet, constateert het RIVM.
Jaarlijks overlijden wereldwijd
circa 60.000 mensen aan besmet
ting met het rabiësvirus, dat wordt
overgedragen via beten van hon
den, katten, vleermuizen en apen.
In Nederland komt de ziekte nau
welijks voor.
Toch wordt een stijgend aantal
Nederlanders gebeten. De meeste
meldingen van bijtincidenten ko
men van reizigers in Indonesië,
Thailand, India en Vietnam. Wa
ren het er in 2016 nog 163, vorig jaar
lag dat aantal op 264. Dit jaar zijn
er tot nu toe 111 meldingen gedaan.
Het daadwerkelijke aantal geval
len van hondsdolheid is in Neder
land laag. In de afgelopen veertig
jaar waren dat er vijf, alle waren
opgelopen in het buitenland.
Om een beter beeld te krijgen
van de omstandigheden waarin
reizigers mogelijk besmet zijn ge
raakt met rabiës, is Eurocross sa
men met de vaccinatiepoli van het
LUMC een onderzoek begonnen.
Floriana Luppino van Eurocross:
„We willen uitzoeken of er vaker
sprake is van bijtincidenten, maar
willen ook in kaart brengen op
welke plekken er medicatie voor
handen is. Verder willen we bekij
ken of het huidige advies van vac
cineren vanaf een verblijf van drie
maanden moet worden bijgesteld,
bijvoorbeeld naar één maand."
Wie zich vooraf laat inenten
krijgt drie vaccinaties, die zo'n 70
euro per stuk kosten. Deze worden
alleen vergoed als ze verplicht zijn
voor een bepaald gebied en wan
neer iemand drie maanden of lan
ger op reis gaat.
//Q
7 O
4 dgn Zuid-Limburg 5 dgn Sauerland****
www.Zoweg.nl/dagblad of 0900-2359693 70cPg
dinsdag 5 juni 2018
GO
Gevaar chroom-6
al in 1973 bekend
Defensie is ernstig tekortgescho
ten door werknemers decennia
lang bloot te stellen aan een stof
waarvan het ministerie wist dat het
gevaarlijk was.
Hanneke Keultjes
Den Haag
Het RIVM heeft bij
het onderzoek
slechts gekeken
naar de vijf Navo-
werkplaatsen van
Defensie. Verschil
lende krijgsmacht
onderdelen gebrui
ken de chroom-6
nog altijd, net als
de luchtvaartsec
tor. Ook op een
werkplaats van de
NS in Tilburg werd
er tussen 2004 en
2011 mee gewerkt.
Justitie is in die
zaak een oriënte
rend onderzoek
begonnen om te
kijken of de ge
meente en onder
houdsbedrijf Ned-
train nalatig zijn
geweest.
Het verven van een F-16 is niet
zonder risico, fotosjoerdhilckmann
Kijk op de site bij /video
Henk Coort is ziek van
chroom-6.
Steeds meer toeristen worden
in het buitenland gebeten door
dieren. Het Leids Universitair
Medisch Centrum (LUMC) en
alarmcentrale Eurocross gaan
daarom onderzoek doen naar
hondsdolheid of rabiës.
Karolien Koolhof
Leiden
Tussen Breda en de Biesbosch gelegen, de ideale combinatie van natuur cultuur
3 nachten in 4* Hotel de Korenbeurs, Made (8,0)
3 keer uitgebreid ontbijtbuffet
Optioneel: Rondvaart door de Biesbosch voor 11,50 p.p.
Gratis wifi en parkeren. Betaal pas bij aankomst!
4* JS Hotel Epen (8,0) 4* Landhaus Nordenau (8,1)
3 nachten incl. ontbijt en wifi 4 nachten incl. uitgebreid ontbijt
Incl. welkomstdrankje Incl. welkomstdrankje
Aankomsten t/m dec. ÖV«™ Gratis wifi en parkeren O*#"
Prijs per persoon o.b.v. 2 personen en beschikbaarheid, exclusief reserveringskosten en toeristenbelasting
