Altijd
voorzichtig
Nieuwe wet
14 ZE
Archieven halen privacygevoelige historische informatie offline
Door de nieuwe
privacyregels kunnen
stamboomspeurders niet
zomaar meer bij historische
informatie. Wat betekent de
wet voor de archieven?
zv
BREDA De nieuwe privacywet
is streng voor mensen die slor
dig omgaan met persoonsgege
vens. Maar wij gingen al be
hoedzaam om met die informa
tie, zegt Ynze Alkema van het
Stadsarchief Breda. Ook met ge
gevens die in principe gewoon
openbaar zijn.
Soms is Alkema erg voorzichtig.
Bijvoorbeeld toen hij het ar
chief van de Vincentius Vereni
ging in Breda onder zijn hoede
kreeg. „Voor de Tweede We
reldoorlog verzorgde 'de Vin
centius' de armenzorg. Er wer
den rapporten opgemaakt van
bezoeken die werden gebracht
bij arme mensen thuis. Die la
ten wij niet zien", zegt Alkema.
De rapporten zijn erg gedetail
leerd in de beschrijving van de
armoede waarin sommige Bre
dase families destijds leefden.
„Als je een koekje bij de thee
kon aanbieden werd je al als
niet armoedig beschouwd. En
als er een fles jenever in de kast
stond werd je al beschouwd als
Waar was oma in 1932?
Wie daarover meer wil
weten, kon tot voor
kort terecht bij allerlei
gemeente- en streek
archieven. Maar vanaf morgen is alles an
ders. De Algemene Verordening Gege
vensbescherming (AVG) wordt van
kracht. De nieuwe privacyregels zorgen er
voor dat een hoop historische informatie
weer achter slot en grendel verdwijnt.
Genealogen krijgen het zwaar. Wie de
geschiedenis van zijn familie wil onder
zoeken, is voor een groot deel afhankelijk
van de gegevens die liggen opgeslagen in
archieven. Met name de zogeheten 'ge-
zinskaarten' kunnen erg spannend zijn.
Die zijn tussen 1921 en 1940 opgesteld en
er stonden diverse persoonsgegevens op,
zoals naam, adres en beroep, maar ook re
ligie. En laat dat laatste nou privacygevoe
lige informatie zijn. Het zou best kunnen
dat de mensen op wie die gegevens van
toepassing zijn nog in leven zijn. De
nieuwe regels schrijven dan voor dat ze
niet zo maar openbaar gemaakt mogen
worden.
Voor heel wat archieven is dat nieuwe
beleid een klein drama. „We hebben al
onze bevolkingsregisters op onze website
maar weer offline gezet. Heel vervelend,
want er zijn een hoop mensen die op zoek
zijn naar hun stamboom die nu het ge
voel krijgen dat ze hun hobby niet meer
mogen uitoefenen", zegt Ilse Jansen van
het West-Brabants Archief in Bergen op
Zoom.
René Bastiaanse, directeur van het Bra
bants Historisch Informatie Centrum
(BHIC) in Den Bosch zit ook met de
nieuwe regels in zijn maag. „Alle gege
vens over mensen die nu nog in leven zijn
moeten uit de openbaarheid. Zo wordt
het onderzoek naar de geschiedenis van
de twintigste eeuw voor een groot deel
geamputeerd", zegt de in Bergen op
Zoom woonachtige historicus.
Ook Bastiaanse heeft het zekere voor
het onzekere genomen en gevoelige gege
vens weer in de kluis gedaan. Intussen
wacht hij af wat er na morgen gaat gebeu-
Er moet zo veel worden
aangepast, dat is voor
ons niet betaalbaar
ren. De historicus leeft in de stille hoop
dat de privacystorm uiteindelijk wel over
waait. „Wat ons overkomt is een onbe
doeld bijeffect van de nieuwe wet. Ik ver
wacht niet dat de controleurs nu met pek
en vuur ten strijde trekken om de archie
ven aan te pakken", aldus Bastiaanse.
Zo denkt zijn collega Ynze Alkema van
het Stadsarchief Breda er ook over: „De
prioriteit zal niet bij de Nederlandse ar
chieven liggen, maar eerder bij internet-
reuzen als Google en Facebook."
De Bredase archivaris is niet in paniek.
Beter nog: „We moeten ons zelf niet zielig
gaan vinden. We kunnen beter iets ver
zinnen waardoor het alsnog mogelijk
wordt om onze archieven toegankelijk te
houden", zegt Alkema.
„Dat kan ook wel, want er bestaat soft
ware die gevoelige data kan opsporen en
onzichtbaar maken. Maar dat is een duur
geintje", zegt Jansen van het West-Bra
bants Archief: „Er moet zo veel worden
aangepast, dat is voor ons niet betaal
baar."
Geldgebrek hoeft geen reden te zijn om
goede software te ontwikkelen, zegt Al
kema van het Stadsarchief Breda: „Nu
heeft iedereen zijn eigen pakketje. Mis
schien moeten we eens gaan samenwer
ken. Dan wordt het voor softwareleveran
ciers misschien ook interessant om met
een goed aanbod te komen."
Bastiaanse hoopt dat de Autoriteit Per
soonsgegevens er niet meteen met een
gestrekt been in gaat. „Het gaat toch
vooral om de geest van de wet", zegt de
Bergse historicus.
„Misschien moet daar maar eens een
proefproces over worden gevoerd. Als dan
blijkt dat niet de geest maar de letter van
de wet geldt, dan is de uiterste conse
quentie: al die gevoelige gegevens uit de
openbaarheid."
De Algemene Verordening Gegevensbescherming
is bedoeld om de privacywetgeving van alle Euro
pese lidstaten gelijk te trekken. In Nederland komt
hij in de plaats van de Wet bescherming persoons
gegevens. Die is overigens gebaseerd op een Euro
pese richtlijn uit de jaren 90.
Het grootste deel van die oude wet blijft bestaan,
maar er zijn wel degelijk enkele nieuwe regels die
er uit springen. Zo is bijvoorbeeld het recht om je
gegevens mee te nemen naar een andere dienstver
lener geregeld. Maar ook de soms torenhoge boetes
die kunnen worden opgelegd aan bedrijven en in
stellingen die alsnog de fout in gaan.
De nieuwe wet is vanaf vandaag van kracht.
vrijdag 25 mei 2018
Zeg maar dag tegen j e
stamboomonderzoek
Nico Schapendonk
-Ilse Jansen, West-Brabants Archief
V
