GELD&GOED
27
Drie maanden om erfenis te onderzoeken
Nalatenschap Een erfenis bestaat lang
niet altijd uit een huis, een kunstcollectie of
een som geld. Je kunt ook met stevige
schulden te maken krijgen. Wat zijn dan
je opties? Wie geen risico's wil lopen kan
het best beneficiair aanvaarden.
Films en series weten het
altijd eenvoudig voor te
stellen: de notaris roept
de familie bijeen en leest
een tekst uit een klein
kistje voor, of toont een videobood
schap van de overledene. Vervolgens
worden de bezittingen en het kapi
taal verdeeld, wat leidt tot blijdschap
of ophef en familieruzies. In werke
lijkheid is het afwikkelen van een er
fenis vaak tijdrovend, en niet zonder
kosten. Bovendien weet je niet altijd
wat je erft. Dat kunnen ook onbe
taalde rekeningen zijn. Wat te doen?
„Je kunt een erfenis weigeren", zegt
Klazien van Zwieten, oud-kandidaat
notaris. „Dan word je voor de wet ge
acht nooit erfgenaam te zijn geweest.
Maar tussen zuiver aanvaarden en
weigeren bestaat nog een derde op
tie: beneficiair aanvaarden. Dat bete
kent dat je niet persoonlijk aanspra
kelijk gesteld kan worden als er meer
schulden dan bezittingen zijn."
Het aanvaarden van een nalaten
schap kan dus zuiver of beneficiair.
Zuiver aanvaarden betekent dat je
naast de lusten ook de lasten over
neemt. Maar wil je voorkomen dat je
opgezadeld wordt met schulden van
een erflater, dan kun je beneficiair
aanvaarden, ook wel 'aanvaarding on
der het voorrecht van boedelbe
schrijving'.
RECHT VAN BERAAD
Blijft na aftrek van alle schulden
geld over, dan maak je daar als erfge
naam aanspraak op. Maar zijn de
schulden hoger dan bijvoorbeeld het
spaarsaldo of opbrengsten uit bezit
tingen, dan draai je als erfgenaam
niet voor de resterende schuld op.
Als de totale som van de nalaten
schap niet voldoende is om alle
schuldeisers te betalen, wordt het
beschikbare bedrag net als bij een
faillissement 'pondspondsgewij s'
verdeeld. Elke schuldeiser krijgt dan
naar evenredigheid zijn deel. Be
draagt een huurachterstand bijvoor
beeld een kwart van de totale schuld,
dan krijgt de verhuurder een kwart
van het nagelaten vermogen.
Behalve dat je zelf niet voor de schul
den van de erflater opdraait, heeft be
neficiair aanvaarden nog een voor
deel. Als eerste erfgenaam kun je er
voor kiezen de volgende in lijn niet
op te zadelen met de nalatenschap als
je al weet dat het saldo van een nala
tenschap negatief zal zijn. Wie de
erfenis niet beneficiair aanvaardt
maar verwerpt, schuift de rekening
namelijk door naar de volgende erf
genamen in lijn, wat een vervelende
situatie voor verdere familie kan
opleveren.
Beneficiair aanvaarden klinkt wel
licht als de optie die je standaard zou
moeten verkiezen boven zuiver aan
vaarden, maar er zijn wel enkele aan
dachtspunten. Allereerst moet je een
schriftelijke verklaring indienen bij
de rechtbank. Dat kost 124 euro aan
griffierechten en kent dezelfde prijs
en procedure als het verwerpen van
een nalatenschap. Je kunt dat bedrag
aan de balie betalen en het bewijs
van de akte van beneficiaire aanvaar
ding direct ontvangen. Je kunt ook de
notaris die de boedel afwikkelt vra
gen om het voor je te regelen.
Erfgenamen die dezelfde nalaten
schap willen verwerpen of aanvaar
den, zijn dat bedrag samen maar een
maal verschuldigd als het verzoek ge
zamenlijk wordt ingediend. Als niet
alle erfgenamen dezelfde keuze ma
ken dan worden er twee verklaringen
ingediend: één namens de erfgenaam
die beneficiair aanvaardt en één na
mens de partij die verwerpt. De
rechtbank maakt dan twee aktes op.
„Iedere erfenis is in de basis een
doosje dat je niet altijd van tevoren in
kunt zien", zegt Van Zwieten. „Heb
je geen idee wat je financieel zult
aantreffen, dan is het raadzaam geen
risico te lopen." Zo kun je het bedrag
van 124 euro eigenlijk zien als een
verzekering tegen onverwachte
schulden.
Vervolgens krijg je te maken met de
afwikkeling van de nalatenschap: de
wettelijke vereffening. De wet wijst
de gezamenlijke erfgenamen aan als
Een erfenis
is een
doosje dat
je niet altijd
van tevoren
kunt inzien
WIE? 7
vereffenaar van de boedel, waarbij
voor minderjarigen de ouder of
voogd optreedt. Deze regels zijn be
doeld om de belangen van schuldei
sers te beschermen.
Allereerst moet de vereffenaar een
boedelbeschrijving maken, of een
notaris vragen dat te doen. Daarin
moeten alle bezittingen en schulden
zijn beschreven. Die boedelbeschrij
ving moet bij de notaris of rechtbank
ter inzage worden gelegd, zodat alle
belanghebbenden (schuldeisers en
eventueel andere erfgenamen) die
kunnen inzien.
Daarnaast moet de vereffenaar be
kende schuldeisers, bijvoorbeeld een
bank of verhuurder, benaderen. Om
alle schuldeisers te vinden kan de
kantonrechter eisen dat de vereffe
naar een openbare oproep in kranten
plaatst. Vervolgens kunnen de
schuldeisers voor een bepaalde da
tum hun vordering indienen. Dan is
duidelijk welke schulden er zijn en
kunnen die worden afgewikkeld.
Het kan goed zijn dat erfgenamen die
zuiver aanvaarden daar spijt van krij
gen als blijkt dat er toch veel schul
den in de erfenis schuilgaan. Geluk
kig is het sinds 2016 mogelijk de kan
tonrechter te verzoeken of de erfenis
met terugwerkende kracht alsnog
beneficiair mag worden aanvaard.
Dat moet binnen een termijn van
drie maanden.
Je moet dan wel kunnen aantonen
dat die schulden onverwacht komen.
Bestaat de erfenis uit een huis en
blijkt de hypotheek hoger dan de op
brengst van de verkoop, dan kan dat
niet als onverwacht worden aange
merkt. Hetzelfde geldt voor belas
tingschulden. Wil je je tegen dat
soort verrassingen beschermen, dan
is direct beneficiair aanvaarden de
manier.
woensdag 23 mei 2018
<30
Erfenis, lust of last?
Rob Nijman
1 Weigeren of
aanvaarden?
2 Alleen de lusten,
niet de lasten
De beslissing een erfe
nis te verwerpen of te
aanvaarden hoef je na
het overlijden van de
erflater niet direct te
maken. Daar krijg je
drie maanden de tijd
voor. Dat heet het recht
van beraad. Het biedt je
de gelegenheid om on
derzoek te doen naar
de samenstelling van
de erfenis. In die peri
ode kunnen eventuele
schuldeisers geen aan
spraak maken op de
nalatenschap.
Omdat sommige zaken
na een overlijden niet
kunnen wachten, is het
wel toegestaan om
handelingen te verrich
ten die als 'daden van
beheer' zijn aan te mer
ken. Denk aan het rege
len van een begrafenis
of betalingen doen die
geen uitstel velen, zoals
de energierekening of
openstaande huur.
Het recht van beraad
vervalt zodra je hande
lingen verricht die dui
den op een zuivere
aanvaarding. Dat zijn
handelingen die eventu
ele schuldeisers kun
nen benadelen, zoals
het gebruik van de pin
pas van de overledene,
maar ook het leeghalen
van een huis of het 'vei
ligstellen' van een schil
derij. Daar moet je echt
even mee wachten.
3 Hoe worden de schulden
dan verrekend?
4Zadel anderen
er niet mee op
5 Hoe regel
je dat?
6 Wettelijke
vereffening
—Klazien van
Zwieten
Klazien van Zwie
ten was ruim 40
jaar werkzaam in
het notariaat. Zij
schreef met Mari-
ëlle Lindeboom
Het Nederlandse
Erfrecht. Daarin
behandelen zij in
675 vragen de
wijze waarop een
nalatenschap in
Nederland vererft
en wat je in een
testament kunt
regelen.
7Spijt van zuiver
aanvaarden
Reageren? Mail naar
goederaad@persgroep.nl
