B
God en de koekoek
10 ZE
Promotieonderzoek Emmy de Kraker over capaciteiten vmbo'ers
Monnikenwerk
'Zie je wel! Ik kan het niet. Waarom
zou ik nog iets doen voor Neder
lands?' Emmy de Kraker herinnert
zich de reactie van die jongen nog
als de dag van gisteren. Ze gaf jaren
lang les aan vmbo-leerlingen. „Die
knul had een onvoldoende gehaald
voor zijn proefwerk. Hij was zo
moedeloos, en tegelijkertijd laco
niek. Ik vond dat zó zonde. Ik dacht:
ik moet het hem anders uitleggen,
hij moet meer oefenen. Jongeren
hebben potentie, maar ze geloven
er soms zelf niet in. Dat is zó jam
mer."
Haar ervaringen uit de klas zet
ten De Kraker aan tot haar promo
tieonderzoek over de maakbaar
heid van intelligentie en de invloed
daarvan op gedrag. Eenvoudiger ge
zegd: hoe denken leerlingen over
hun eigen capaciteiten, en hoe be
palend is dat voor hun gedrag. De
Kraker nam vragenlijsten af bij
leerlingen en docenten op Zeeuwse
middelbare scholen. Ze voerden
ook gesprekken met groepjes leer
lingen en observeerde 21 lessen.
Uw onderzoek richt zich op
vmbo-leerlingen? Waarom heeft
u die groep leerlingen onder
zocht?
„Het overgrote deel van de Neder
landse jeugd zit op het vmbo. Deze
leerlingen moeten al op heel jonge
leeftijd een richting kiezen. Als je
op 13- of 14-jarige leeftijd denkt dat
je ergens niet goed in bent, dan be
paalt dat misschien je keuze. Ik
wilde onderzoeken hoe groot de rol
is van het denken over het eigen
kunnen."
„Met de vragenlijst wilde ik achter
halen hoe leerlingen en docenten
denken over intelligentie. Zien ze
dat als een vaststaand iets, waar
weinig aan te veranderen valt? Of
denken ze dat je er zelf iets aan kunt
veranderen, door te oefenen? Daar-
naast heb ik met leerlingen gespro
ken over de invloed van hun denk
beelden op hun gedrag in de klas."
„Dat er echt een tweedeling is.
Sommige leerlingen zeggen:
'waarom zou ik opletten of huis
werken maken? Ik ben toch niet
goed in wiskunde.' Meer de helft
van de kinderen denkt dat hun in
spanningen er niet toe doen. An
dere leerlingen zeggen dat ze beter
worden in een vak als ze elke dag
even oefenen. Dat zijn hoopvolle
opmerkingen."
„Hoewel meer docenten geloven
dat leerlingen zich kunnen ontwik
kelen, is hun feedback daar niet al
tijd op gericht. Dat vind ik opval
lend. Natuurlijk geven leraren wel
complimenten maar het is ook heel
belangrijk om ondersteunende
feedback te geven die gericht is op
ontwikkeling. Dat zou beter kun
nen. Ze zouden leerlingen meer
persoonlijke tips kunnen geven."
„Docenten zouden bewuster feed
back moeten geven, die gericht is
op de ontwikkeling van hun leer
lingen. Dus niet alleen complimen
ten. Aan leerlingen zouden lessen
gegeven kunnen worden over hun
brein. Breng ze bij dat het wel zin
heeft om te herhalen. Ik zei altijd
tegen mijn leerlingen: je kunt het
wel! Messi is ook niet vanzelf zo
goed geworden. Hij kon in zijn
jeugd misschien al wel goed voet
ballen, maar hij moest heel veel oe
fenen om een ster te worden."
Al mijn zonen zijn in één
klap de deur uit, evenals
mijn man en ik overigens.
Ons huis wordt opgeknapt en we
zouden bouwvakkers maar in de
weg lopen. We zijn naar buiten,
waar de vogeltjes fluiten. We bi
vakkeren op een tot in de puntjes
verzorgde minicamping net bui
ten Middelburg. In het aanpalende
struweel nestelt een buizerd en
een koekoek geeft onwaarschijn
lijke tijden aan.
Vlak voor zonsopgang zingen de
vogels het hoogste lied. Besmet
door vogelaars in de familie han
gen we over hekken van het
Zeeuws Landschap naar vliegende
of foeragerende schepseltjes te kij
ken. Hou me ten goede, ik ben een
beginner en kan net een koolmees
van een pimpelmees onderschei
den en een grauwe gans van een
brandgans. Maar lollig is het wel.
De vogelgids en verrekijker gaan
steeds vaker mee in de fietstas.
Hans Dorrestijn, de cabaretier die
over vogels schrijft, verwondert
zich in zijn Natuurgids over alles
wat kriebelt, kruipt, loopt, springt,
zwemt of vliegt. Zijn observaties
zijn origineel en zijn gids is fantas
tisch leesvoer voor tussen het flui-
tenkruid. 'Goh wat mooi', het zijn
drie woorden die je buiten zomaar
ineens te binnen schieten.
In de Nederlandse Geloofsbelij
denis staat ook dat je God kunt
kennen door zijn schepping en
door zijn Woord. Daar is natuur-
lijk ook ruzie over gevoerd, want
het is mogelijk al te gemakkelijk
als we aan de natuur genoeg zou
den hebben. Ik ken jonge stelletjes
die op zondagmorgen een voor
keur hebben om zich in de vrije
natuur door 'dominee Bos, Van
der Heide of Van der Zee' te laten
onderwijzen in plaats van te luis
teren naar een predikant die in een
kerkgebouw een eredienst ver
zorgt. Samen genieten van Gods
vrije natuur, tsjaIn de Dordtse
leerregels staat dat de mens uit de
natuur 'enige kennis behoudt van
God, van de natuurlijke dingen,
van het onderscheid tussen wat
past en niet past'. De natuur wordt
een inspiratiebron genoemd om je
fatsoenlijk en ordelijk te gedragen.
De koekoek roept zijn naam en
wonder boven wonder zien we
hem zitten! Als hij wegvliegt teke
nen de in verhouding tot de staart
kort uitgevallen vleugeltjes zich
tegen de avondhemel af.
De koekoek is me er een. Het
vrouwtje legt maar liefst 9 tot 25
eieren per seizoen en besteedt het
uitbroeden en verzorgen uit aan
vogeltjes die vaak veel kleiner zijn
dan zijzelf is, zoals bijvoorbeeld de
kleine karekiet. Ze legt haar ei -
voorzien van tekening gelijkend
op de eieren van de gastvogel - in
andermans nest. Wanneer het
koekoeksjong als eerste uitkomt,
kiept het de andere eieren over
boord, om zich al het voer toe te
kunnen eigenen dat de gastouder
aandraagt. De vrouwtjeskoekoek
vreet ook nog weieens eieren van
anderen op. Het is ronduit crimi
neel gevogelte, vind ik.
God kennen uit de natuur, dank
je de koekoek. Wat past, niet past,
fatsoenlijk is en ordelijk? Het zal,
maar moet ik dan als ik een koe
koek hoor een andere kant op kij
ken?
Wat is theologie toch ingewik
keld.
vrijdag 18 mei 2018
WA
'Messi moest ook veel oefenen'
Hoe denken vmbo'ers over hun
eigen capaciteiten? En wat is de
invloed daarvan op hun gedrag?
Die vragen heeft Emmy de Kra
ker uit Middelburg beantwoord
in haar promotieonderzoek aan
de Vrije Universiteit van Amster
dam. Vandaag verdedigt ze haar
proefschrift.
Cornelleke Blok
Middelburg
Wat heeft u ze gevraagd?
vx
A Emmy de Kraker, foto lex de meester
Wat ontdekte u in uw onder
zoek?
Veel docenten geloven, meer
dan hun leerlingen, dat intelli
gentie te veranderen is. Maar
dat komt niet altijd terug in de
manier waarop ze feedback
geven aan leerlingen, blijkt uit
uw onderzoek. Wat kunnen ze
verbeteren?
Wat kunnen we met uw bevin
dingen?
José Baars
José Baars schrijft
wekelijks over
religie en kerken in
Zeeland. Kijk voor haar blog
op pzc.nl/monnikenwerk
