m
Wat moeten we nu met de Staat van Zeeland?
I&SBI
8
WimM/W':
cl - c j
HET MOOISTE
VAN ZEELAND
Analyse
MOOISTE GEBOUW DUINHOTEL TIEN TORENS
Duurzaam en futuristisch. Het
helmgras bekleedt het beton. Duinhotel
Tien Torens in Zoutelande is het project
waarmee architect Timko Lokerse het
verschil hoopt te maken.
Het is een gebouw waar
naar je móet kijken. Vrij
wel alle strandgangers,
verderop op het duin
pad, onderbreken hun wandeling
om het allemaal eens goed te be
zien. Duinhotel Tien Torens in
Zoutelande is een blikvanger. Tien
Torens? Op het complex is niet één
toren te ontwaren. Het hotel, dat
voor de huidige nieuwbouw werd
afgebroken, heette al zo. En was zo
genoemd, omdat je vanuit het ho
tel tien torens van Walcherse ste
den en dorpen kon zien. Dat is nog
zo, als het helder is.
Eigenzinnig. Eén met de natuur.
Duurzaam. Het Duinhotel is in
Zeeland zonder twijfel één van de
meest in het oog springende ge
bouwen, die het afgelopen jaar zijn
opgeleverd. De organisatie van de
verkiezing van 'het mooiste ge
bouw' heeft het complex niet voor
niets een 'wildcard' verleend.
Timko Lokerse is de man die het
hotel heeft ontworpen. In eerste
instantie werd gekeken of het
oude, uit de vooroorlogse jaren
stammende hotel behouden kon
blijven. Al gauw werd duidelijk
dat, als je aan de hedendaagse nor
men wilde voldoen, elke verdie
ping afzonderlijk moest worden
opgehoogd. Dat zou een te om
vangrijke en dure operatie wor
den. Dus werd er besloten tot
sloop en nieuwbouw.
Timko Lokerse is in 1975 gebo
ren in Kapelle en woont in Dis
hoek. Zijn naam kennen we ook
op een andere manier. Hij draait in
feite nog steeds mee in de top van
het nationale beachvolleybal: „Je
kunt zeggen dat ik zeker tijdens
mijn studie in Delft en ook daarna
nog wel meer beachvolleyballer
was dan architect. Sinds ik in 2004
een eigen bureau opzette ben ik in
de eerste plaats architect en op de
tweede plaats beachvolleyballer."
Strandpaviljoen
Vergroeid met strand en zee is hij
niet toevallig de eigenaar van
strandpaviljoen Aquarius bij
Oranjezon. In het weekeinde bakt
zijn vriendin Paulien daar taartjes.
aBÉvsi!
Verder heeft hij een woning en
atelier in het oude waterpompsta
tion in de duinen van Dishoek.
We kijken aan welke projecten
hij zijn naam verbonden heeft.
Zonder compleet te zijn: enkele
landgoederen op de mooiste plek
jes van Zeeland, diverse villa's in
Nederland en daarbuiten waaron
der een aantal volledig zelfVoorzie-
nende, Theater Diligentia in Den
Haag, de Timmerfabriek in Vlis-
singen. Onlangs tekende hij
nieuwe duinovergangen voor de
gemeente Veere. Lokerse zegt over
zijn werk: „Ik combineer graag oud
en nieuw. En waar mogelijk zorg ik
dat gebouwen in het landschap
worden ingepast."
Zeker wat dat laatste betreft is
Duinhotel Tien Torens, met in to
taal tien duinlodges waarbinnen
kamers afzonderlijk kunnen wor
den verhuurd, een treffend voor
beeld. Op het terras van het pent
house zegt de architect: „Toen
bleek dat het opknappen van het
oude hotel niet haalbaar was,
De Statencommissie economie
praat vandaag over de Staat
van Zeeland, het inmiddels
omstreden rapport van ZB Planbu
reau over economische, demografi
sche, sociale en ruimtelijke ontwik
kelingen in de provincie. Omdat en
kele maanden geleden twijfel ont
stond over het wetenschappelijke ge
halte van de studie, heeft het dage
lijks provinciebestuur bureau APE
opdracht gegeven een 'review' te ma
ken. Een ander bureau, Berenschot,
buigt zich over de vraag of het
Zeeuwse beleidsonderzoek nog wel
door ZB Planbureau moet worden
gedaan. Het antwoord daarop wordt
in september verwacht. APE kreeg
minder tijd. Er moest op korte ter
mijn duidelijkheid worden verschaft
over de Staat van Zeeland. Immers,
gemeenten en provincie baseren hun
beleid op deze trendrapportage - die
ook al eens in 2009 en 2023 is uitge
voerd. Wat is dus de waarde van de
Staat van Zeeland 2027? Laat dat nou
net de vraag zijn die APE niet heeft
beantwoord.
'We hebben kunnen vaststellen dat
de feiten in het algemeen voldoende
objectief, actueel, volledig en be
trouwbaar zijn en herleidbaar tot
openbare bronnen', aldus APE. 'Een
combinatie van provinciale bevol
kingsprognoses, bestaande gegevens
uit landelijk en regionaal onderzoek
en informatie verzameld via een
grootschalige enquête verschaft
een robuust fundament voor de (pro
vinciale en lokale) beleidsvorming.'
Maar op dat fundament is een kaar
tenhuis gebouwd, zegt APE in wat
vriendelijkere bewoordingen. ZB
Planbureau heeft in de Staat van Zee
land de eigen visie zwaarder laten
wegen dan de feiten. Bovendien is
het rapport te haastig opgesteld. Dat
de trek vanuit de dorpen naar de stad
niet meer te stoppen is, zoals de Staat
van Zeeland aangeeft, en dat daarom
moet worden geïnvesteerd in een
verdere ontwikkeling van de steden,
is een onvoldoende bewezen visie
die de presentatie van de feiten en
daarmee de conclusies van de Staat
van Zeeland heeft gekleurd. Een vijf
tal thema's wordt nagelopen en daar
bij wijst APE op beweringen die ZB
Planbureau te zwaar heeft aangezet
of onvoldoende heeft gefundeerd.
Nadat in het laatste hoofdstuk de
provincie en de (grotendeels ex
terne) begeleidingscommissie een
veeg uit de pan hebben gekregen,
omdat de opdracht aan ZB Planbu
reau te vaag was en de controle sum
mier, stopt de review abrupt. Er
wordt geen antwoord gegeven op de
vraag wat beleidsmakers nu nog heb
ben aan de Staat van Zeeland. Het
provinciebestuur zegt de aanbevelin
gen van APE over te nemen, maar die
gaan alleen maar over de begeleiding
van een volgend rapport. Daarover
wordt in september pas gesproken,
na de conclusies van Berenschot over
ZB Planbureau.
Maar waar zijn de aanbevelingen
waarmee politici nu uit de voeten
kunnen? Moet de Staat van Zeeland
in de prullenbak? Moet het rapport,
waarvan de onderliggende feiten
kloppen, worden herschreven? Moet
een volgende trendrapportage eerder
worden uitgevoerd? APE zegt er niks
over. Wel wordt de visie van ZB Plan
bureau ondergraven, terwijl die hele
maal niet zo revolutionair is. Hij
komt voor 95 procent overeen met
het provinciale beleid, zoals dat bij
voorbeeld onlangs is vastgelegd in
het Omgevingsplan. Er wórdt ingezet
op stedelijkheid, er wórdt gestreefd
naar banen voor hoger opgeleiden, er
wórdt geprobeerd bedrijven en voor
zieningen naar Zeeland te halen en er
is beleid tegen verkrotting. Waarom
deze review per se in mei klaar moest
zijn, is onduidelijk. De haast die de
onderzoekers van APE hun collega's
van ZB Planbureau verwijten, lijkt
ook hen parten te hebben gespeeld.
vrijdag 18 mei 2018
PC
Alsofjeineen
duinpan zit
Jan van Damme
Wat is het mooiste nieuwe ge
bouw van Zeeland?
Er zijn vijf nieuwbouwprojecten
uitgekozen, waarop u kunt stem
men via pzc.nl/mooistegebouw.
De winnaar wordt zaterdag 2 juni
bekendgemaakt op de Dag van
de Architectuur.
In deze serie vertellen architec
ten over hun genomineerde pro
ject. Vandaag aflevering 3: Timko
Lokerse over Duinhotel Tien To
rens in Zoutelande.
Ernst Jan Rozendaal
Onderzoeksbu
reau APE oordeelt
hard over de Staat
van Zeeland, maar
vergeet zelf de be
langrijkste conclu
sie.
Staal van Zooiand 2017
l)»ltii|inn iti<-M>a|>vMi WxriW||himI iumhmii
int- ijn-rvn i-n uit ■.•Ikiuir Jrijwn
A Rapport Staat van Zeeland.
