ZEELAND GEBOEKT
Onze geschiedenis
in 211 sonnetten
Over het leven van
Jan van Brederode
SP
V
Karin Peters
laat grote
gevoelens
graag golven
t WEi'i*
Jfjll
12 2
Bijna kwamen er Amerikaanse kruisraketten op Vliegbasis Woensdrecht.
Heel Nederland in rep en roer. Het waren hectische jaren op de drempel van Zeeland.
zv
i r was een Koude Oorlog. Er was
een kernwapenwedloop. Oost te
gen West, de Russen tegen de
Amerikanen. In Europa markeerde
I het IJzeren Gordijn de scheiding
tussen Oost en West. De landen aan de west
kant van die scheidslijn behoorden tot het
Amerikaanse kamp en de NAVO.
Sinds de val van de Muur in 1989 is de
Koude Oorlog geschiedenis. Een stukje van
die geschiedenis is nu door Tom Duurland
van het Nederlands Instituut voor Militaire
Historie opgetekend in De wereld kwam naar
Woensdrecht - Een vliegbasis te midden van het
kruisrakettendebat 1983-1987. Het waren hecti
sche jaren, die zich afspeelden op de Bra
bantse wal, de drempel van Zeeland.
Opeens kwam de Koude Oorlog heel dicht
bij. De grote demonstraties tegen de oorlog in
Vietnam en tegen kernwapens waren in de ja
ren 70 en 80 van de vorige eeuw een grootste
delijke aangelegenheid. De discussie over de
kruisraketten bracht daar verandering in. Het
draaide allemaal om zogenaamde middellange
afstandsraketten. De Russen dreigden met
hun SS20-raketten een overwicht te krijgen.
Met de plaatsing van Amerikaanse Ground
Launched Cruise Missiles dacht de NAVO een
passend antwoord te geven. Er werden bases
ingericht in Engeland, West-Duitsland, Italië
en België. Ook Nederland was in het plaat
singsprogramma opgenomen.
De regering Lubbers wees op 28 juni 1983
Vliegbasis Woensdrecht aan voor de statione
ring van 48 kruisraketten. Daarmee werd de
Brabantse gemeente plotseling het mikpunt
van alle actiegroepen, die zich tegen oorlog in
het algemeen en kernwapens in het bijzonder
keerden. Bij de basis werd een tentenkamp
opgeslagen. Wekelijks, soms dagelijks werd er
door vredesactivisten gedemonstreerd. Vaak
vreedzaam, soms ook gewelddadig waarbij er
vernielingen werden aangericht op de basis.
In het boek valt te lezen hoe de discussie
over de kruisraketten 'onbedoeld' het hart van
de Nederlandse samenleving raakte. Het Ko-
mitee Kruisraketten Nee wist in oktober 1983
in Den Haag 550.000 mensen op de been te
brengen: de grootste demonstratie in Neder
land ooit. Twee jaar later werd er een lande
lijke petitie tegen de plaatsing van kruisraket
ten georganiseerd en konden er 3,75 miljoen
handtekeningen aan premier Lubbers worden
aangeboden. In de loop van de jaren werden
de protesten bij de hekken van Woensdrecht
heftiger, op 1 juni 1984 werd voor het eerst de
Mobiele Eenheid tegen betogers ingezet.
Duurland besteedt ruime hoofdstukken aan
het protest en de gevolgen voor Woensdrecht.
De blokkades, de vernielingen, de ontruiming
van het tentenkamp van de activisten en -on
danks alles- de vaak goede relaties tussen de
politie en de activisten. Een wachtmeester van
de Rijkspolitie zegt (pagina 119): „In het begin
stonden activisten en politie lijnrecht tegen
over elkaar, daarna kwam er steeds meer con
tact en begrip. We hebben uiteindelijk nog
best veel gelachen met elkaar."
Naast het activisme geeft het boek ook een
beeld van de 650 Amerikaanse militairen die
zich op en in de directe omgeving van Vlieg
basis Woensdrecht vestigden. Ook de interna
tionale politiek komt ruim aan bod. Want uit
eindelijk waren het toch Reagan en Gorbats-
jov die elkaar vonden en op 8 december 1987
het zogenaamde INF-verdrag tekenden,
waarin bepaald werd dat alle middellange af
standsraketten moesten worden vernietigd.
De bunkers voor plaatsing van de raketten op
Woensdrecht waren gereed. Maar de raketten
zijn er uiteindelijk nooit gekomen.
Tom Duurland: De wereld kwam naar
Woensdrecht - Een vliegbasis te midden
van het kruisrakettendebat 1983-1987 - Uit
geverij Van Wijnen, 192 pag., 22,50 euro.
Stichting Korreltje Zeezout
presenteert zaterdag 19
mei de dichtbundel vader
landse geschiedenis. Dertig dich
ters hebben daarin 211 sonnetten
geschreven, die met elkaar zijn
verweven 'als bloemen in een
bloemenkrans'.
Voorzitter Anne-Marie Maar-
tens van de Stichting Korreltje
Zeezout zegt: „Geschiedenis is
natuurlijk interessant, maar als je
niet oppast is het niet meer dan
een opsomming van droge feiten.
Door de geschiedenis op poëti
sche wijze te beschrijven wordt
er een subjectieve laag aan toege
voegd." De lezer moet de 'son-
nettenkransenkrans' niet te seri
eus nemen, meent de voorzitter:
„Eigenlijk is 'vaderlandse ge
schiedenis' een parodie op een
geschiedenisboek. Vandaar dat
we de titel met kleine letters
schrijven, het is EEN vaderlandse
geschiedenis, niet DE vader
landse geschiedenis."
Onder redactie van Hilde van
Beek en Bas Jongenelen werden
regels opgesteld, waaraan de
dichters zich moesten houden:
lengte, rijmschema, metrum en
hoe de sonnetten aan elkaar
moesten worden gekoppeld.
De presentatie begint om 15.00
uur in het Witte Huis in Elle-
meet. De bundel telt 120 pagina's
en is te koop voor 20,- euro.
F rits van Oostrom (1953)
geeft donderdag 24 mei in
boekhandel De Drvkkery
in Middelburg een lezing over
zijn nieuwste boek 'Nobel stre
ven' (aanvang 19.00 uur). In zijn
studie vertelt hij over het leven
van ridder Jan van Brederode
(circa 1372-1415).
Jan van Brederode werd gebo
ren op kasteel Santpoort bij Haar
lem. Hij werd legeraanvoerder en
hoveling van de graven Albrecht
en Willem VI. Ook liet hij zich
tot monnik wijden en zat enkele
jaren in een klooster. In 1407 deed
hij het harnas weer aan. Acht jaar
later sneuvelde hij roemloos, als
huurling, in de fameuze Slag bij
Azincourt. In
'Nobel streven'
reconstrueert
Van Oostrom
het leven van
ridder Van
Brederode.
Frits van
Oostrom
(1953) is histo
risch letter
kundige. Van 1982 tot 2002 was
hij hoogleraar in Leiden, sinds die
tijd is hij hoogleraar aan de Uni
versiteit van Utrecht. In 1996 won
hij de AKO Literatuurprijs voor
zijn boek 'Maerlants wereld', over
de Vlaamse dichter Jacob van
Maerlant.
-
Zeeuwse schrijvers
Gelukkig is het donker in
zo'n bioscoopzaal. Het was
een film over de overstro
ming van 1953. Vast met diep dra
matische intenties. Maar de tru
cage was zo onbeholpen en het to
neelspel zo amateuristisch dat ik
het niet uithield toen in namaak-
Zeeuws klonk: 't waeter komt, 't
waeter komt! Mijn lach leidde van
alle kanten tot een streng ssst, ssst.
Ik blijf denken dat het niet aan mij
lag, maar aan de Nederlandse ac
teurs, van wie de meesten slechts
overtuigen in de rol van coma
patiënt.
Met het werk van Karin Peters
vergaat het
mij net zo. Het
Reeuwse kus al1fma.al,
Terug naar de Zeeuwse kust heet
een omnibus uit 2003. In een van
deze werken, Als het riet in de wind,
gaan we naar Zeeuws-Vlaanderen
voor een ingewikkelde familiehis
torie rondom Jacob de Rijke, in
derdaad 'rijk en belangrijk'. Maar
vrouw en kinderen komen in ver
zet. Wat blijft, is herinnering, een
andere roman uit de omnibus,
speelt op Walcheren. Het zijn de
oorlogsjaren, het eiland komt on
der water te staan. Iemand voor
spelt: 'Dit komt nooit meer goed'.
Liefde
De meeste personages hebben
grotere zorgen, de liefde natuur
lijk. Geert wil Marita, maar Marita
is gevallen voor een Duitse sol
daat. Nadat ze is getrouwd, reist ze
naar Duitsland, met het liefdes
kind. 'Wat wilt u?' is het welkom.
'Ik kom voor Erich', reageert ze.
Karin Peters liet de grote gevoe
lens graag golven. Nee, meer com
mentaar komt er van mij niet. Ik
ben ze niet vergeten, die ssst-kre-
ten, en hier heerst geen veilig
duister.
woensdag 16 mei 2018
Wekelijkse rubriek met boeken over Zeeland
en boeken van Zeeuwse schrijvers
Frontlinie Woensdrecht
Jan van Damme
C-viv -
DE WERELD KWAM
NAAR WOENSDRECHT
Een vliegbasis
kruisrakettendebat 1913-1987
Een activist bij Woensdrecht tegenover de Mobiele Eenheid, fotoanp
FRITS VAN
OOSTROM
NOBEL
STREVEN
1 1
Mario Molegraaf
omnibus heel hevig be
doeld, maar ik
zit te gniffe
len. Waar
schijnlijk
drukte ze bij
andere lezers
wel op de
juiste knop.
Ze schreef
zo'n honderd boeken, waarvan in
totaal ruim een miljoen exempla
ren werden verkocht. Titels zoals
Het leven is als eb en vloed (1975) en
Branding der liefde (1989) maken al
duidelijk waarmee ze haar fans
raakte. En door de zee-beeldspraak
in deze titels kunnen we raden dat
we te maken hebben met een
Zeeuwse schrijfster, die als Catha-
rina Johanna Pieterse-Kodde door
het leven ging. Ze werd in 1938 ge
boren te Aagtekerke en in 2011 liet
men haar daar begraven.
