BUITEN
Grutto met
kleurringen
9
<w®
Zaamslag is een dorp
met twee gezichten:
van voor de Tachtigjarige
Oorlog en erna.
Joop Van Hecke, gids bij
Gidsenteam Zeeuwsch-
Vlaanderen, neemt ons
mee door dit unieke
kerkdorp in de gemeente
Terneuzen.
We beginnen bij de
protestantse kerk
aan het Plein, een
van de drie kerken
die nog actief zijn.
„Zaamslag wordt ook wel het Stap
horst van Zeeuws-Vlaanderen ge
noemd, omdat er vier kerken zijn",
vertelt Joop Van Hecke. Op het plein
stond in het middeleeuwse Zaamslag
al een katholieke kerk, rond 1800
werd de nieuwe gebouwd. „Een aan
tal onderdelen van het oude gebouw
Zaamslag
wordt ook wel
het Staphorst
van Zeeuws-
Vlaanderen
genoemd,
omdat er vier
kerken zijn
zijn bewaard gebleven en nog te zien,
zoals de preekstoel binnenin. Van
daar dat de kerk een rijksmonument
is." We gaan rechtsom langs de kerk
naar Voorburcht. Waar twee pilaren
staan die de oprijlaan van een ge
pleisterde woning symboliseren. Aan
de muur van het huis op de hoek
hangt een schilderij waarop de dreef
uitgebeeld staat. Handig: dankzij
Stichting Zaamslag 850 jaar hangen
overal in het dorp informatiebordjes
bij deze rijksmonumenten.
We lopen richting de gepleisterde
woning, een oude hoeve. Rechts ligt
het Gerrit de Zeeuwpad, vernoemd
naar de beheerder van het Schelpen
museum. Het pad loopt om de motte
van de Torenberg heen, het laatste
zichtbare restant van het kasteel van
Zaamslag. Het kasteel werd meer
maals belegerd en vernietigd. Tijdens
de Tachtigjarige Oorlog bleef enkel
de woontoren in gebruik als militair
steunpunt, de rest werd afgebroken.
Bij de herbouw van Zaamslag bleef
de toren bestaan, maar in 1697 werd
ze uiteindelijk toch afgebroken. In
het museum van De Zeeuw zijn ver
schillende vondsten van het terrein
van De Torenberg te zien. „Maar
ook het geraamte van het 'Monster
van het Hellegat', een butskop die
opgevist werd uit de wateren die
Zaamslag omringden, vertelt Van
Hecke. We gaan verder naar de krui
sing waar de Achterstraat, Stoofstraat
en Koepoortstraat samenkomen. De
plek waar vroeger de beerputten
werden geleegd. „Dat moet hier een
geur geweest zijn..." Dat er in de
Stoofstraat goud geld werd verdiend
met meekrapstoven is dan weer te
zien in de Polderstraat. „Tussen 1800
en 1900 trokken de boeren terug naar
het dorp. Ze wilden tonen dat ze
goed geboerd hadden en bouwden
prachtige huizen. Drie daarvan zie je
hier nog."
Via de Polderstraat gaan we naar de
linkse kant van het Plein. In de Kie
zelstraat is op nummer twee een ar
beidershuisje te zien dat nu dienst
doet als Bed and Breakfast en op
nummer vier een oude kerk die nu
gebruikt wordt als werkplaats. Via de
Rozemarijnstraat gaan we de Axelse-
straat in waar het Minoxmuseum te
vinden is. We eindigen aan Plein 50,
het oudste huis van het dorp. Dat er
in Zaamslag genoeg te zien is, is dui
delijk. „Daarom zijn we gestart met
het Gidsenteam: om te tonen dat er
ook in midden Zeeuws-Vlaanderen
dorpjes zijn met een rijke geschiede
nis."
NATUURJOURNAAL
In de polder Hoedekenskerke,
langs de Moertjesdijk, is een
prachtig nieuw natuurgebied.
De weidevogelstand wordt er ie
der jaar rijker en in deze tijd van
het jaar is het druk met tureluurs,
kieviten, grutto's en scholeksters.
Naast de grote gemengde kolonie
van kokmeeuwen en visdieven die
al van heinde en ver te zien is. Veel
weidevogels kiezen een uitkijk
post op een weipaal. Zo ook de
grutto, die in het voorbijgaan al
opviel door zijn uitbundig ver
sierde poten. De vogel was door
onderzoekers voorzien van kleur
ringen.
Het bleek nog een hele toer om
die ringen nauwkeurig te bekij
ken. Want de vogel was maar zel
den bij de weg te vinden en betre
ding van het gebied is - zeer te
recht! - niet toegestaan. Vanuit de
verte had ik al een foto gemaakt,
maar daar was de combinatie niet
echt duidelijk af te lezen. Maar die
kans kwam toen de vogels jonge
kuikens hadden. Met luid misbaar
liepen de oudervogels langs de
randen van het gebied om passan
ten te verjagen en de gekleur-
ringde vogel nam geregeld plaats
op een paaltje. Toen was het een
fluitje van een cent om een goede
foto te maken.
Binnen een dag volgde er be
richt. De vogel was in 2011 als tien
daags kuiken geringd in de polder
Zeevang in de Kop van Noord-
Holland. Sindsdien was de vogel
vrijwel jaarlijks in februari waar
genomen in Portugal of Spanje,
waar de grutto's zich tijdens de
voorjaarstrek massaal verzamelen.
Maar er was nog geen enkele waar
neming van de volwassen vogel
uit de broedtijd. Maar die is er nu
dus wel! En die levert meteen een
duidelijke illustratie hoe ver jonge
grutto's van huis kunnen gaan om
zelf een nest te beginnen. Dat is
overigens verre van gebruikelijk.
De meeste grutto's vestigen zich
in de onmiddellijke omgeving van
hun geboorteplaats. Als vogelaar
blijf je altijd nieuwe dingen ont
dekken.
woensdag 16 mei 2018
GO
Gerard van de Nissestraat
I
GidsJo0ou
Stoofstraat
Achterstr
Terneuzensestraat
iliW
Rozemarijnstraat
Het oudste huis van Zaamslag.
Dorp met rijke historie
Gertie De Boey
Een wekelijkse
wandeling door
Zeeland. Vandaag:
Zaamslag
- Joop Van Hecke,
gids
Een tweewekelijkse rubriek
over natuur in Zeeland
Chiel Jacobusse
Geringde grutto, foto chiel jaco
busse
