4
5
Brussel wil
ban op rietjes en wattenstaafjes
5
Iran woedend,
teleurstelling bij
Europese landen
Hoofdpunten
Iran-deal 2015
Tramp wil juist
nieuwe, harde
strafmaatregelen
tegen Iran
leid. Iets wat de IAEA tegenspreekt.
Ook inhoudelijk rammelt het ak
koord, aldus Trump, en hebben de
afspraken een te korte looptijd. Na
8,5 jaar mag Iran dertig moderne cen
trifuges voor het verrijken van ura
nium testen. Na vijftien jaar, in 2030,
vervallen alle restricties op de verrij
king van uranium en de voorraadvor-
ming. Trump stoort zich ook aan wat
er niet in staat: stopzetting van het
testen en de productie van ballisti
sche raketten voor de lange afstand,
en beteugeling van de Iraanse 'agres
sie' in het Midden-Oosten, in vooral
Syrië, Libanon en Jemen. Donald
Trump is daarom juist een groot
voorstander van nieuwe, harde straf
maatregelen tegen Iran.
In eigen land krijgt Trump steun van
zijn eigen Republikeinse partij en
van de joodse lobby. In het Midden-
Oosten krijgt hij bijval van vooral
Israël en Saoedi-Arabië, de twee
aartsvijanden van Iran. Iraanse lei
ders roepen herhaaldelijk dat zij de
joodse staat willen vernietigen en
met Iraanse troepen in Syrië staan zij
aan de grens met Israël. Premier
Netanyahu noemt het akkoord 'een
ramp', omdat 'Iran in het geheim
blijft werken aan kernwapens'. Vo
rige week nog overlegde hij daarvoor
100.000 documenten die dat zouden
bewijzen. Saoedi-Arabië en Iran
strijden op hun beurt om de hege
monie in de regio. Het is ook een
clash tussen de soennitische meer
derheid in het Midden-Oosten, ge
leid door Saoedi-Arabië, en de sjiie
ten, aangestuurd door Iran.
De drie Europese landen zullen er,
met instemming van Rusland en
China, alles aan doen om het akkoord
overeind te houden. Volgens hen
werkt de deal wel degelijk. Achter de
schermen zullen zij Iran proberen te
bewegen tot aanvullende afspraken,
over onder meer looptijd, in de hoop
dat Trump zijn mening herziet. Iran
spreekt al weken dreigende taal rich
ting Washington. Als Trump zich te
rugtrekt, wordt het kernwapenpro
gramma weer opgestart, aldus leiders
in Teheran. Toch gaan analisten er
van uit dat Iran zich voorlopig aan
het akkoord zal houden, ter bescher
ming van zijn financieel-economi-
sche belangen. De positie van Rou
hani wordt verzwakt. Enerzijds door
REACTIES
t Kernprogramma
wordt opgestart
nadat VS zich
terugtrekt, dreigt Iran
ultra-conservatieven die aan kracht
winnen, anderzijds door toene
mende kritiek uit de samenleving.
Iraanse burgers klagen erover dat
het kernakkoord nauwelijks betere
leefomstandigheden oplevert. De
miljarden die vrijkomen met de ex
port van olie gaan voor een substan
tieel deel naar wapeninkopen en de
oorlogsinspanningen in het buiten
land.
2015 2025
300
2015 2030
IRAN
Dat staat in uitgelekte voorstellen
die de Europese Commissie op
23 mei presenteert. De commissie
kondigde eerder dit jaar al een
'plasticstrategie' aan, en een belas
ting op sommige soorten plastics.
Rietjes voor frisdranken, zo zei
vicevoorzitter Frans Timmermans
van de Europese Commissie bij de
presentatie van de plasticstrategie,
worden in een paar minuten ge
maakt, worden nog korter gebruikt
en zwerven daarna jarenlang door
het milieu. Het kan geen kwaad,
vond hij, om kinderen daarop te
wijzen.
Intussen is de commissie blijk
baar al verder en wil ze rietjes, wat
tenstaafjes, bestek en borden en de
plastic staafjes om ballonnen aan
vast te maken, verbieden. Som
mige van die producten zijn mak
kelijk te vervangen door karton.
In haar aanpak van plastic drink
bekers, maaltijdverpakkingen en
verpakkingsmateriaal is de Euro
pese Commissie dan weer minder
rigoureus: geen verbod maar wel
een aanzienlijke beperking van de
milieubelasting door de industrie
rechtstreeks verantwoordelijk te
stellen voor de inzameling.
Waarschuwingen
Dat geldt ook voor plastic flessen,
waarbij lidstaten en de industrie
zelf maar moeten zien of ze daar
voor een statiegeldsysteem hante
ren. Op weer andere producten
met plastic bestanddelen, zoals
maandverband, natte doekjes en
ballonnen, moeten 'waarschuwin
gen' komen.
Met haar voorstellen richt de
commissie zich vooral op de grote
bulk van 'wegwerpplastic' (eenma
lig gebruikt) dat in de vrije natuur
het meest wordt teruggevon
den. Van alle troep die in zee
en langs de kust wordt aan
getroffen bestaat 85 procent
uit plastic. Het wordt
steeds vaker teruggevon
den in de magen van vis
sen en vogels en het be
landt in microscopisch
kleine deeltjes ook op
ons bord, via bijvoorbeeld
schaal- en schelpdieren.
Bij de presentatie van
haar plasticstrategie eerder
dit jaar maakte de commis
sie bekend dat Europa jaar
lijks 25 miljoen ton plastic pro
duceert, waarvan minder dan 30
procent wordt ingezameld voor
hergebruik.
woensdag 9 mei 2018
GO
Wie steunt Trump in zijn
kritiek?
Wat gebeurt er met het akkoord
nu Trump eruit stapt?
President Rouhani van
Iran wilde het akkoord
om verlost te zijn van
sancties, foto reuters
Kernonderzoek Uraniummijn
TURK.
Tabriz
Bonab
Ramsar
«Teheran
Afname
uranium
gascentrifuges
19.000
5060
Voorraad
verrijkt
uranium
10.000 kg
IRAK
Ombouw tot
onderzoekcentra van
verrijkinginstallatie
Fordo en reactor
Arak. Alleen in Natanz
nog uraniumverrijking
toegestaan.
VN-verbod op invoer
en uitvoer wapens
tot 2020 (raketten 2023).
Controle op naleving
in alle installaties /bases.
Parchin (militair complex)
Fordo
©Natanz
AFGHANISTAN
Isfahan
Saghand
Shiraz
Kerncentrale
yh Gachin
PAKISTAN
PERZISCHE
GOLF
Bij met naleven akkoord
volgen nieuwe sancties
Iran is furieus. Het
noemt Trumps be
sluit om uit het
kernakkoord te
stappen 'illegaal,
onwettig en een on
dermijning van in
ternationale af
spraken'.
Hans van Zon
Rotterdam
President Rouhani
kondigde aan dat
Iran zich ook zonder
de VS wil houden
aan de overeen
komst, maar andere
aartsconservatieve
partijen in Iran plei
ten ervoor de ont
wikkeling van een
kernwapen snel te
hervatten.
De Republikeinse
Garde is 'voorbereid
op de gevaarlijkste
scenario's', parle
mentsleden eisen
een 'keiharde reac
tie op de onwettige
Amerikaanse eisen'.
Israël, een van de
felste tegenstan
ders van de over
eenkomst met Iran,
reageert met in
stemming op
Trumps beslissing.
Saoedi-Arabië, een
andere aartsvijand,
viel Trump ook bij.
Volgens premier Ne
tanyahu van Israël
was de Iran-deal
'een recept voor een
ramp'. Volgens hem
werkt Iran nog altijd
in het geheim aan
kernwapens. Een
oud-chef van inlich
tingendienst Mos-
sad, Tamir Pardo, is
het niet met hem
eens. „Teheran
houdt zich volledig
aan de overeenge
komen afspraken."
Onmiddellijk na de
tv-rede van Trump
klonk in Noord-
Israël alarm in het
gebied van de
Golan-hoogte, dat
grenst aan Syrië.
Volgens het leger
zouden er 'onver
wachte Iraanse
troepenbewegingen'
zijn gezien. Het was
de eerste keer sinds
het uitbreken van de
oorlog in Syrië, waar
Iran het regime
steunt, dat burgers
de oproep kregen
naar de schuilkel
ders te gaan.
Frankrijk, Duitsland
en Groot-Brittannië
reageren teleurge
steld. De Franse
president Macron
zei dat hij wil werken
aan een bredere
overeenkomst, die
ook voorziet in af
spraken over het
Iraanse raketpro
gramma en de stabi
liteit in de regio. EU-
commissaris voor
het buitenlandbeleid
Federica Morgherini
verwacht dat de in
ternationale ge
meenschap de Iran-
deal blijft steunen,
ook zonder de VS.
Kijk op de site bij /video
Voor een samenvatting van de
toespraak van Trump
Plastic rietjes en wattenstaafjes
moeten verdwijnen. Ook plastic
borden en bestek hebben hun
langste tijd gehad. Zo wil Brus
sel strijden tegen de plastic
soep in oceanen en de vervui
ling van stranden, steden, weg
bermen en natuurlandschappen
aanpakken.
Frans Boogaard
Brussel
