II
8
Precies vijftig jaar geleden stond Parijs
door studentenacties op z'n kop, en lag Frankrijk
door stakingen compleet stil.
het kanteljaar
VU0WICNES Knmrnbourg
achter de rug. Er was economische
groei en welvaart. De naoorlogse ba
byboom had een nieuwe generatie
Fransen opgeleverd die vol verwach
ting naar de toekomst keek. Het aan
tal studenten was in tien jaar tijd ge
groeid van 150.000 tot 500.000.
Grijze machthebbers
Maar de toekomst was medio jaren
60 niet hoopvol. Bedrijven in de
mijnindustrie en de textiel sloten
hun deuren, de werkloosheid liep op.
Studenten zagen hun kansen op de
arbeidsmarkt afnemen. Vooral jonge
ren herkenden zich steeds minder in
hun 'grijze' machthebbers.
„De modernisering stond voor de
deur, alle leek mogelijk te zijn, maar
ik had het gevoel verstikt te worden
in een samenleving waar de deuren
op slot bleven", aldus de beroemde
socioloog Jean-Pierre Le Goff in een
egodocument dat hij schreef over
'zijn' mei 1968.
Frustraties waren het gevolg. Over
al werden acties, demonstraties en
protesten georganiseerd. Boeren
kwamen eten brengen naar stakende
arbeiders. Havenarbeiders legden het
Jean-Max Causse (78)
heeft pretoogjes. Ze fon
kelen als hij door de stu
dentenwijk Quartier La-
tin in Parijs loopt en men
sen begroet. Ze fonkelen
ook als hij in een café op
een pleintje voor de Sorbonne uni
versiteit gaat zitten en de serveerster
een knipoog geeft. En ze fonkelen he
lemaal als hij vertelt over tóen.
„We stonden hier op straat, op de
Boulevard Saint-Michel. Er waren
demonstraties, overal liepen smeris
sen. Wij hadden op de boulevard
barricades opgericht, soms staken we
die in brand. Van de andere kant
kwam de oproerpolitie eraan. En dan
was het vechten. Keihard. Soms ging
het de hele nacht door. En de nacht
erna weer, en daarna weer. Ik denk
dat ik opgeteld zo'n twee weken con
tinu op straat heb geleefd. Demon
streren en vechten met de politie.
Dag en nacht bijna."
Het was 1968 in Parijs en het was
onrustig. Onder studenten rom
melde het al een tijd. Aanvankelijk
had het protest een banale aanlei
ding: studenten in Nanterre, aan de
rand van Parijs, eisten het recht om
de gebouwen binnen te mogen waar
vrouwelijke studenten sliepen. Maar
al snel groeide het protest en werden
de eisen verbreed. Er volgden acties,
demonstraties en geweld.
Startschot
De beroemde Sorbonne universiteit
in Parijs werd op 3 mei gesloten, uit
vrees voor nieuwe studentenprotes
ten. Dat was het startschot voor een
eerste nacht vol ongekend geweld in
studentenwijk Quartier Latin.
De baksteen werd het symbolische
wapen van de jongeren. Een voor een
werden stenen uit de straat gewrikt
en naar de politie gegooid. Op de
zwart-witfoto's uit die tijd zijn agen
ten te zien die zich met ouderwetse
helmen en wapenschilden bescher
men tegen de regen van kasseien.
Op muren en in universiteiten ver
schenen leuzen waarin de Franse po
litie met de SS werd vergeleken. Op
de journaals van destijds spreken de
presentatoren over 'jongemannen die
het opnemen tegen de ordebewaar
ders van de Republiek'.
„We maakten ook brandbommen",
herinnert Causse zich. „Die gooiden
we naar de agenten op straat. Ik was
een van de besten in het gooien van
brandbommen. We hebben ook een
keer brand gesticht in een politiebu
reau hier verderop."
We demonstreerden en
vochten met de politie.
Dag en nacht bijna
Nacht na nacht was het onrustig.
Vele honderden studenten en agen
ten raakten per nacht gewond. Er
hing een revolutie in de lucht. Presi
dent Charles de Gaulle legde een
plechtige verklaring af: 'Dit straatge
weld is ontoelaatbaar!'
Causse: „Op een gegeven moment
werden we met een groep demon
stranten aangehouden. Ze stopten
ons in een politiebusje en we werden
met z'n allen in de cel gegooid. Toen
zijn we enorm gaan schreeuwen en
hebben we met z'n allen op de grond
gepist. Na een half uur waren die
agenten het beu en zeiden: wegwe
zen, laat je hier niet meer zien! Toen
stonden we weer op straat."
'Mei 1968' heeft in Frankrijk legen
darische vormen aangenomen. Som
migen zwijmelen nog steeds weg bij
de gedachte aan de 'romantiek' van
het idealistische verzet van jongeren
tegen machthebbers. Anderen rillen
van afschuw omdat 1968 voor hen
vooral het jaar was dat traditionele
normen en waarden - lees: gezag en
autoriteit - overboord werden gezet.
„In de jaren 60 werd eigenlijk alles
ter discussie gesteld. In de mode, met
meer bloot, in de muziek, met rock.
Maar ook in de politiek. Er stonden
dissidenten op in Oost-Europa en er
was verzet in de VS tegen de oorlog
in Vietnam. Dat speelde allemaal een
rol bij wat hier gebeurde in 1968",
zegt historica Ludivine Bantigny.
Frankrijk had welvarende decennia
vrijdag 4 mei 2018
Dit is de vijfde aflevering van een serie
verhalen over bijzondere momenten in
1968 Van de executie van een Vietcong-
strijder tot de lancering van de Apollo 8.
1968
Demonstraties, pro
testen en stakingen.
De straten van Parijs
werden in mei 1986
bezet door boze stu
denten, bijgestaan
door solidaire arbei
ders. FOTO'S AFP EN EPA
Kijk op de site
bij/video
voor beelden
van de studenten
protesten van mei '68.
'Het volk?
Dat zijn wij!'
Frank Renout
Parijs
-Jean-Max Causse
(demonstrant in 1968)
