Cortisonen op doktersadvies is van alle tijden
21
Analyse
Net als bij veel andere wielerploegen kregen renners van
Vacansoleil jaren cortisonen toegediend, op basis van medische
attesten die niet deugden. In zijn gisteren verschenen biografie Het
Beestvertelt oud-renner Lieuwe Westra daarover. Deze krant maakte een
reconstructie van een donkere tijd. „Als er maar werd gepresteerd."
Ze staan recht tegenover elkaar
op de parkeerplaats van het
hotel. Aan de ene kant ma
nager Daan Luijkx, aan de
andere kant ploegarts Pe
ter Janssen. Hun stem
men zijn luid, de ruzie
hevig. Iedereen kan ho
ren waar het over gaat.
Over de Italiaanse
renner Matteo
Carrara, die rijdt
met een cortiso-
nenattest waar
van Janssen niet
wist én met een
gevaarlijk laag cor-
tisolgehalte. Janssen
eist dat Luijkx in
grijpt en Carrara uit
de Vuelta haalt. Luijkx vindt
dat Janssen zijn boekje te bui
ten gaat.
Ze komen er niet uit.
Janssen dient ter plekke
zijn ontslag in. Vacansoleil
vervolgt de Vuelta zonder
ploegarts. En Matteo Carrara
koerst gewoon door. Het is
2009. Het is het jaar van de
doorbraak voor de ploeg
van Luijkx.
Deze krant sprak
met een groot aantal
betrokkenen over
die tijd. Een van
de renners zegt:
„Je moest zor
gen dat je
goed was in
de koersen.
Hoe, dat
maakte de
ploegleiding niet
zoveel uit." Gisteren verscheen Het
Beest-de biografie van ex-Vacanso-
leil-renner Lieuwe Westra. Hij ver
telt in het boek uitgebreid en open
over zijn tijd bij Vacansoleil. Over
de kansen die hij er kreeg, maar ook
over de donkere kant van de ploeg:
hoeveel gebruik er werd gemaakt
van allerhande medicamenten. Hij
beschrijft ook hoe er misbruik werd
gemaakt van de regels rond cortiso-
nenattesten. Westra in zijn biogra
fie: „Ik had binnen een paar maan
den in de gaten dat renners klooi
den met cortison. Er werd stiekem
over gesproken. Je voelde door een
injectie geen pijn, kon dieper gaan
en de euforie werd meester van je
lichaam. Elke renner van naam
zorgde voor een medisch attest
voor klassiekers en andere grote
Elke renner van naam
zorgde voor een
medisch attest voor
grote wedstrijden
wedstrijden. Met een geveinsde
blessure kon je zonder zorgen de
spuit met cortison in het lijf zetten.
Je was een hele knaap als je een uit
slag zonder cortison kon rijden.
Naar mijn idee bestond dat niet."
Tekenend
De ruzie tussen Luijkx en Janssen
in de Vuelta van 2009 is tekenend.
Aan de ene kant heeft de ploeg een
intern controlesysteem ingevoerd,
maar aan de andere kant is er een
arts aangesteld die niet bekend staat
om zijn terughoudendheid bij het
toedienen van doping. Maar juist
deze Janssen probeert nu de gren
zen af te bakenen.
Een deel van het peloton grijpt
naar een middel dat al sinds de ja
ren 80 populair is: cortisonen. Het
is een ontstekingsremmer waarvan
wordt gezegd dat het een euforisch
gevoel geeft. En je zou er van afval
len bij frequent gebruik. Cortiso
nen staan op de dopinglijst, maar
zijn wel toegestaan op doktersat
test.
Misbruik
Bij Vacansoleil doet een deel van de
renners mee aan het misbruik van
cortisonenattesten, zo stellen ver
schillende renners én artsen die
deel uitmaakten van de ploeg. Een
van de artsen geeft aan dat hij naast
Westra ook Johnny Hoogerland en
Aart Vierhouten voorzag van corti
sonen via een attest voor een niet
bestaande blessure. In een reactie
geven Hoogerland en Vierhouten
in eerste instantie toe, later trekken
ze dat terug en ontkennen ze het
misbruik van cortisonen.
Het is bij Vacansoleil tussen 2009
en 2013 een komen en gaan van art
sen. Luijkx stelt dat het team altijd
aan de regels van de UCI heeft vol
daan en hij ontkent dat er met valse
attesten werd gerommeld. Dat
strookt niet met getuigenissen van
verschillende artsen en wielren
ners.
Visie
Er is bij Vacansoleil nooit een uit
gesproken visie op dopingbeleid
geweest. Er werd gelaveerd op de
mores van de tijdgeest. Voor Vacan
soleil gold hetzelfde als destijds
voor veel andere ploegen: het was
constant schipperen tussen ambitie
en ethiek.
Iieuw is het middel allerminst.
Cortisonen werden in het
wielrennen al massaal ge
bruikt in de jaren tachtig. In de jaren
negentig en in het nieuwe millen
nium was het niet anders. Cortiso
nen zijn ontstekingsremmers die in
medisch opzicht worden gebruikt
om onder meer gewrichts- en huid
ontstekingen tegen te gaan. Maar
daarnaast zouden ze nog een ander
effect hebben: je zou er licht eufo
risch van worden en meer pijn kun
nen verdragen in de finale van wed
strijden. In de recenter jaren worden
ze ook gebruikt (en misbruikt) om
vetmassa te verliezen; cortisonen
zouden de stofwisseling aanjagen.
Veelvuldig gebruik is trouwens niet
bepaald gezond: er zijn vele nevenef
fecten, waaronder botontkalking en
hormonale schommelingen.
Speciale categorie
Cortisonen staan op de dopinglijst,
maar wel in een speciale categorie: je
mag ze gebruiken op doktersattest.
Van dat systeem werd (en wordt)
veelvuldig misbruik gemaakt. Ren
ners en doktoren verzinnen blessures
zodat ze cortisonen kunnen gebrui
ken. Een jaar of tien geleden ge
beurde het zo massaal dat het bijna
belachelijk werd. In sommige ploe
gen hadden alle renners in de klassie-
kerperiode een knieblessure, bij
faxapparaten van hotels vormden
zich bij tijd en wijlen rijen van ploeg-
artsen die op de vooravond van de
koers nog even een lijstje attesten
naar de UCI wilden sturen. In dat op
zicht staat het verhaal van Vacanso
leil dus bepaald niet op zichzelf
Met name bij de wat oudere ren
ners en ploegartsen leeft de perceptie
dat cortisonen niet onder doping val
len, ook niet als ze worden gebruikt
onder een vals attest. Het vóelt niet
als doping voor ze omdat cortisonen
zo vaak werden gebruikt, en omdat
de UCI het gedoogde. Toch is het on
zin: cortisonen verstrekken en ge
bruiken onder een vals attest is een
schending van de dopingregels.
Om het misbruik met cortisonen
tegen te gaan werd in 2007 de MPCC
opgericht: een vereniging van ploe
gen (waarvan tegenwoordig grofweg
de helft van het profpeloton lid is)
die proberen het cortisonengebruik
met strengere regels aan banden te
leggen.
Regels
Een aantal van die regels (het is bij
voorbeeld niet langer toegestaan om
vlak voor de start cortisonen te ge
bruiken) zijn inmiddels overgeno
men door de UCI. Mede daardoor is
het gebruik en misbruik van cortiso
nen sterk teruggelopen.
Maar de affaires rond cortisone
nattesten bij Team Sky laten zien dat
het lek nog lang niet boven is.
woensdag 2 mei 2018
'Uitslag rijden zonder
cortisonen kon niet'
Lieuwe Westra. In zijn
gisteren verschenen bio
grafie zegt hij: „Ik had in
de gaten dat renners
klooiden met cortison."
FOTO COR VOS
Thomas Sijtsma en
Thijs Zonneveld
Rotterdam
- Lieuwe Westra (35)
Met het verkrijgen
van cortisonen
werd en wordt
veel geknoeid in
het peloton. Met
een geveinsde
blessure kan het
middel na een vals
doktersattest wor
den genomen. Dat
is feitelijk gewoon
een schending van
de dopingregels.
Thijs Zonneveld