Marjan Berk
Oestermaal wordt geveild
15
De namen
van alle
omgekomen
leerlingen
zijn voor
eeuwig in
het raam
geëtst
Het Nederlands
Al bert Schweitzer
Fonds brengt
pleisters op de markt
in verschillende
huidskleuren. Met de
opbrengst worden
lokale gezondheids
zorg projecten in
Afrika gefinancierd.
Nieuwsgierigheid
- die snel veran
derde in diepe be
trokkenheid -
wekte bij Marthijn
Licher, meester van groep 8 op
basisschool De Witte Olifant, in
de acht maanden voorafgaande
aan de vierde mei koortsachtige
energie op. Die benutte hij om
de jaarlijkse oorlogsherdenking
te wijden aan zijn school en de
gedeporteerde en vermoorde
kinderen die daar hun sporen
achterlieten. Dankzij zijn inspan
ningen is er nu een hartver
scheurende tentoonstelling met
ontroerende, tastbare herinne
ringen zoals foto's en briefjes van
de Joodse kinderen die door de
Duitse bezetter in de Uilenbur
gerschool bij elkaar waren gezet.
Marthijn Licher bij de opening
van de expositie: „Toen de bezet
ter in 1941 de Joodse scholen aan
wees, zaten er bij aanvang, in
september 1941,544 leerlingen
op Joodse school nr. 1 en nr. 2. Na
de grote razzia van 26 mei 1943
waren er nog 16 Joodse kinderen
in de Jodenhoek over, en enkele
Joodse onderwijzers. Deze 16
kinderen zaten op de Joodse
scholen nrs. 1,3 en 4. De scholen
zijn toen opgeheven. Aan deze
gebeurtenis is de afgelopen 75
jaar geen aandacht besteed. Geen
gedenkteken, geen herdenking,
helemaal niets. Maar nu zijn we
blij dat er een mooi monument
hangt in de school en dat er veel
hulp is geboden bij het realiseren
hiervan."
De leerkracht vervolgt: „Van een
moeder van een leerling vernam
ik dat haar man, Dave Zwaan,
zich had verdiept in de geschie
denis van De Witte Olifant. Hij
vertelde wat er allemaal was ge
beurd op deze Joodse scholen. Ik
was stomverbaasd dat er bijna
niets hierover te vinden was in
de school en hoe weinig mensen
op de hoogte waren van deze ge
schiedenis. In samenspraak met
onze directeur Siebe gingen we
op onderzoek uit. Via Google
vonden we Een Kleine Heldendaad
van Aart Janzen, met uitgebreide
informatie over de jodenvervol
ging in het lager onderwijs in
Amsterdam. Bij het Joods Histo
risch Museum vonden we twee
absentieschriftjes van Joodse
school nr. 2, bijgehouden door
directeur Meijer Polak. Ik heb de
namen uit de schriftjes geno
teerd. Deze bron bleek later van
grote waarde te zijn, want er zijn
bij het NIOD en het Stadsarchief
geen leerlingenlijsten meer te
vinden. Zo vonden we de namen
van 200 leerlingen en onderwij
zers van Joodse school nr. 1."
De Witte Olifant bestaat uit een
gedicht van Ida Vos en de namen
van alle omgekomen leerlingen
en onderwijzers, voor eeuwig in
het raam geëtst.
Hieronder een ander buiten
gewoon gedicht van Ida Vos:
Vrijdag, 4 mei, geeft Marthijn
Licher, meester van groep 8, om
10 uur en om 12 uur een rondlei
ding op de tentoonstelling in De
Witte Olifant, Nieuwe Uilenbur
gerstraat 96, Amsterdam.
[l 6*^
Het is, volgens het Nederlands Al-
bert Schweitzer Fonds (NASF),
voor het eerst dat er pleisters in
meerdere huidskleuren verkocht
worden in Nederlandse drogiste
rijen. „Iedereen is gelijk, maar niet
iedereen is hetzelfde. Daarom is
het echt heel vreemd dat er tot nu
alleen pleisters in één huidskleur
verkocht werden. Ieder mens moet
een pleister kunnen plakken van
zijn of haar keuze", stelt voorzitter
Frans Hiddema van het NASF.
Het eerste product van NASFs
donateurmerk 'Het Grotere Ver
band' is een HeltiQ_-pleisterset in
zes verschillende huidskleuren. Ze
zijn sinds gisteren verkrijgbaar bij
Etos, Trekpleister en DA voor 3,99
euro per pakje van 24 pleisters.
Van iedere verkochte pleisterset
gaat er minimaal 1 euro naar
Afrika. Het NASF steunt klein
schalige, lokale gezondheidsinitia
tieven in Afrika. De pleisters
zijn gemaakt in samenwerking
met het bedrijf Koninklijke Uter-
leder mens moet
een pleister
kunnen plakken
van zijn of haar
keuze
möhlen, leverancier van onder
meer wondverzorgingsproducten.
Adoptiekind
De pleisters mogen dan nieuw zijn
voor Nederland, wereldwijd is het
geen primeur. Het Amerikaanse
bedrijf Tru-Colour Bandages
brengt al geruime tijd pleisters in
de tinten licht, medium en donker
op de markt. Oprichter Toby Mei-
senheimer, een vader van zes kin
deren uit Chicago, bedacht de
kleurtjes omdat de standaardpleis
ters volgens hem belachelijk ston
den op het hoofd van zijn geadop
teerde zoon Kai.
De waarde van Het Oestermaal kan
oplopen tot bijna drie miljoen euro.
Gisteren werd het schilderij gepre
senteerd bij veilighuis Sotheby's in
Amsterdam. Erop is te zien hoe een
jongeman een elegante jongedame
oesters aanbiedt. Dat charmante ta
fereel verloor zijn onschuld toen
het aan het einde van de Tweede
Wereldoorlog in Arnhem werd ge
stolen.
Het Oestermaal verdween daarna
spoorloos, tot het plots werd ont
dekt in de ambtswoning van de
burgemeester van Londen. Vorig
jaar werd het onrecht van al die ja
ren geleden rechtgezet: het gestolen
kunstwerk werd teruggeven aan de
rechtmatige eigenaren.
Zo zag Charlotte Bischoff van
Heemskerck (97) het schilderij uit
haar jeugd na tientallen jaren terug.
De herinnering eraan was altijd
scherp gebleven, het stuk had een
prominente plek in de wachtkamer
van haar vader, een kinderarts. „Ik
vond haar jas zo mooi, met het
witte bont." En dan die manier
waarop de oesters worden aangebo
den... „Dat het schilderij na al die ja-
ren was herontdekt, was heel be
langrijk voor mij en mijn familie."
Haar vader stalde het schilderij
bij het uitbreken van de oorlog met
andere kunststukken in een bank
kluis. Die veiligheid bleek schijn
toen de Duitsers de bank leegroof
den. Na de oorlog verscheen het
schilderij eerst in een galerie in
Düsseldorf, daarna kwam het via de
Verenigde Staten in Groot-Brittan-
nië terecht. De waarde van Het Oe
stermaal wordt geschat op 1,7 tot 2,8
miljoen euro. Het wordt op 4 juni in
Londen geveild.
woensdag 2 mei 2018
GO
Eindelik
Ik citeer uit de toespraak van
Het nu onthulde monument in
zij had een onvoldoende
voor aardrijkskunde
die laatste dag
maar wist een week later
precies waar Treblinka lag
héél even maar
Eindelijk: een pleister
voor iedere huidskleur
Chris Klomp
Utrecht
Licht of donker? Er valt
nu wat te kiezen in de dro
gisterij. FOTO NASF
-Frans Hiddema, NASF
Het schilderij Het Oestermaal
van de Nederlandse meester
Jacob Lucaszoon Ochtervelt,
ooit gestolen door de nazi's,
wordt geveild door de rechtma
tige eigenaren. Het kan zomaar
dat de 97-jarige dochter van de
oorspronkelijke bezitter straks
in één klap een stuk rijker is.
Carla van der Wal
Amsterdam
Charlotte
Bischoff van
Heemskerck
kreeg vorig
jaar het kost
bare schilderij
Het Oester
maal terug.
FOTO AP
