Van wie is
ons landschap?
De boeren?
WELTERUST
WELKOM AAN
BOORD
E 17
Als je hetopz'n
beloop laat is
ons hele
landschap
gestoffeerd
met
■JU
zonnepanelen
P&OI
Meer dan de helft van de
totale oppervlakte van
Nederland is in gebruik
voor de land- en tuin
bouw. Intensivering van
de landbouw is volgens
Strootman de belangrijk
ste oorzaak van de ach
teruitgang van het Ne
derlandse landschap. „Je
ziet meer monoculturen,
er groeit nog maar één
soort gras. Veenweidege-
bieden worden ontwa
terd. Voor insecten, en
dus voor vogels, valt er
weinig meer te halen.
Houtwallen die eeuwen
lang de sfeer van ons cul
tuurlandschap bepaalden
zijn gerooid omdat ze in
de weg staan." De laatste
trend is dat boeren hun
grond verhuren voor
zonneparken. Met name
in Groningen en Drenthe
is daarvoor een run ont
staan op landbouwgrond.
Toch kun je er indivi
duele boeren niet van be
schuldigen dat ze ons
landschap te grabbel
gooien, zegt de Rijksad
viseur. „Zij zitten vast in
een systeem waarin in
tensivering al decennia
het leitmotiv is. In feite
bepalen hun klanten, de
grote voedingsbedrijven
en supermarkten, gro
tendeels hoe de boer met
zijn land omgaat. Zij ex
porteren Nederlands
melkpoeder naar China.
Die export wordt moge
lijk gemaakt door de
Europese subsidies die
boeren als inkomens
steun krijgen."
Juist dat Europese
landbouwbeleid, dat bin
nenkort op de schop gaat,
is volgens de Rijksadvi
seur echter een goed in
strument om de teloor
gang van het landschap
te stoppen. „Per jaar gaat
nu zo'n 700 miljoen euro
gemeenschapsgeld naar
Nederlandse boeren. Ik
vind dat we daar als
maatschappij wel wat
meer voor terug mogen
verwachten: dat boeren
zorgen voor een aantrek
kelijk landschap."
nelen in de wei leggen is het mak
kelijkste, maar ook het laatste wat
we moeten doen."
„Ook omdat het zonde is om de
beste landbouwgrond ter wereld
aan de voedselproductie te ont
trekken. En om het landschap te
beschermen, ja. Een landschap be
staat uit planten en dieren, wat
wegen en gebouwen. Zonnepane
len zijn industriële elementen, die
leiden nooit tot verbetering van
het landschap. Evenmin als glas
tuinbouw; we willen ook niet
overal kassen. Zorg eerst dat alle
daken vol zonnepanelen worden
gelegd."
„Klopt, maar ze verbeteren. Er zijn
al dakpannen met zonnecellen
erin, matte panelen die niet zo
glimmen, zonder metalen strips
eromheen."
„Nee, je moet snelwegen niet be
schouwen als de lelijkste plekken
van Nederland. Ook vanaf de snel
weg en vanuit de trein beleven
mensen het landschap. Op be-
drijfsdaken, braakliggende delen
van industrieterreinen en bijvoor
beeld waterzuiveringen is nog
heel veel ruimte voor zonnepane
len. Verder moet de overheid een
voortrekkersrol nemen bij innova
ties als zonnecellen in geluids
schermen en asfalt."
„Ik vind dat we ze zoveel mogelijk
op zee moeten zetten, daar is het
rendement groter en hebben ze de
minste visuele impact. We zullen
er niet aan ontkomen om er ook
wat op land te zetten. Maar zet ze
dan bij elkaar, in grootschalige,
rechtlijnige landschappen zoals de
Zuiderzeepolders in Flevoland. Al
leen in een zeer grootschalig land
schap, waar je heel ver kunt kijken,
kunnen windmolens een harmo
nieuze compositie vormen."
„Ja, daarom moeten ze buiten de
12-mijlszone blijven. Dan zie je ze
heel in de verte staan, maar dat is
onontkoombaar. We moeten ze
ergens kwijt."
„Oude molens horen bij Neder
land. Die zijn niet veel hoger dan
bomen. En gemaakt van materia
len die uit het landschap voortko
men. De huidige turbines van 150
tot 200 meter hoog zijn van een
volslagen andere orde. Maar het
kan best zijn dat mensen ze over
honderd jaar ook mooi vinden. De
windmolens bij Urk en langs de
A6 in Flevoland vind ik persoon
lijk ook mooi, ze vormen een gra
fische lijn in het landschap. Dat is
een ander soort esthetiek.
„Daarbij geloof ik dat de over
heid mensen meer bij de planning
van windmolens moet betrekken.
Zorg dat niet alleen de grondeige
naren er financieel voordeel van
hebben, maar ook de mensen die
erop uitkijken en overlast ervaren
van het geluid en de schaduwen.
In Schoonebeek was destijds veel
weerstand tegen de jaknikkers
toen er olie werd gevonden. Dat
veranderde toen mensen er een
zwembad en andere voorzienin
gen voor terugkregen.
„Zulke deals zullen er ook rond
windmolens moeten komen, an
ders krijg je zoveel bezwaarproce
dures dat we de klimaatdoelstel
lingen van Parijs niet halen."
„Dat is een heel goede vraag. We
importeren ook voedsel, en dragen
niet alleen Nederlandse kleding.
Tegelijkertijd staat ieder land voor
de taken van het klimaatakkoord,
dus laten we in elk geval proberen
om binnen onze landsgrenzen zo
ver mogelijk te komen. Zonnepar
ken en windmolens op land zou
den daarin echter de laatste stap
moeten zijn. Begin eerst met ener
giebesparing, goede isolatie van
gebouwen, en de aanleg van
warmtenetten onder de grond.
Alle energie die je daarmee uit
spaart, hoefje niet in het land
schap op te wekken."
donderdag 26 april 2018
GO
Windmolens en akkers in
Flevoland, fotoanp
Omdat ze lelijk zijn?
Zonnepanelen op daken vinden
veel mensen ook geen verfraai
ing van het landschap...
Zonnepanelen moeten langs
snelwegen en spoorlijnen wor
den geplaatst, opperde ex-
staatssecretaris Henk Bleker in
deze krant. Goed plan?
- Berno Strootman
Ziet u plek voor windmolens in
Nederland?
En ons weidse zeezicht dan?
Vormt dat geen wezenlijk onder
deel van het Nederlandse land
schap?
Waarom is er zoveel protest
tegen windmolens, terwijl we
oude molens mooi vinden?
Heeft ons kleine, dichtbevolkte
land wel genoeg plek om zelf
alle energie op te wekken die we
gebruiken?
ROTTERDAM/ZEEBRUGGE - HULL
Vaar 's nachts en ontwaak ergens anders.
Nu 10% korting poferries.com F E R RI E S
Actie voorwaarden: Geldig t/m 30 mei 2018. Reizen van 1 mei 2018 t/m 30 december 2018. Aanbieding op
basis van beschikbaarheid. Alleen geldig voor retourboekingen op de Rotterdam/Zeebrugge - Huil route.
Minicruises zijn uitgesloten van deze aanbieding. Volledige algemene b promotionele voorwaarden van
P&O Ferries van toepassing en online verkrijgbaar op poferries.com