BUITEN
Romeinse
handtekening
9
Ten westen van
Middelburgenten
zuiden van Grijpskerke
ligt de buurtschap
Hoogelande, vooral
bekend vanwege de
historische kapel.
Hoogelande
Moeder met lam de we..
rommenhoeke Af M
Hoogelande
De wandeling begint in
een ander gehucht,
Krommenhoeke. Er staat
een doorzichtig bord
met een oude tekening
van deze plek. Ik ga zo voor het bord
staan dat de gevels van de huizen in
de tekening samenvallen met de hui
dige huizen. Het geeft een mooie
schets van vroeger.
Na een vriendelijk miauw van een
zwarte kater vanaf de naastgelegen
minicamping De Buck begint de
tocht. Ik snap wel waarom ze het hier
Krommenhoeke noemen, want recht
W Middelburg
ligt op een
steenworp
afstand, maar
hier is het
compleet stil
loopt deze weg allerminst. Een
bordje langs de kant van de weg 'ver
telt' dat hier vroeger een kerk stond:
een Rooms-Katholieke Parochie.
Deze is honderden jaren geleden ver
nietigd. Ik sla links af naar Krabben-
eiland, kom langs een kookboerderij
en 'alweer' een camping. Een groepje
fietsers is gestopt om een ooievaars
nest op de foto vast te leggen. Lang
zaam sluipen we door de modder van
een landbouwterrein dichterbij. Al
les voor de mooie foto. 'Ja, hij be
weegt!', fluistert mijn medesluiper in
Belgisch accent. Ik zie niks bewegen,
maak snel een foto en loop met vieze
schoenen terug.
Verder over de Steenheulweg. Een
pessimist zou kunnen zeggen, wat is
hier nou te zien? Alleen een paar
boerderijen en in de verte een kapel.
Maar de rust valt op. Het centrum
van Middelburg ligt op steenworp af
stand, maar hier is het compleet stil.
In de verte is de Lange Jan mooi
zichtbaar. In deze stilte krijgen ge
dachten de vrije loop. Op de heenreis
hoorde ik Blof op de radio en terwijl
ik afsla naar de Meinersweg zit het
Blof-liedje in mijn hoofd. De tekst
heb ik inmiddels subtiel veranderd in
'ben zo blij dat je hier bent, in Hoog
elande'. Verder laat ik de tekst voor
wat het is en neurie ik verder, want
hier is geen strand, laat staan een
strandhuis.
Laagland
Hoogelande is een grotendeels ver
dwenen dorp, dat aangeduid wordt
met een wit plaatsnaambord. Net als
Krommenhoeke trouwens. Het zijn
geen dorpen, er is geen bebouwde
kom, maar dit worden buurtschap
pen genoemd. Al doet de naam an
ders vermoeden, Hoogelande ligt op
één van de laagste delen van Walche
ren. Ik loop hier letterlijk op laagland.
Naast een wei vol schapen en lam
metjes komt daar de Kapel van Sint
Maarten tevoorschijn.
De witte hekken staan open en ik
loop de 'achtertuin' van de kapel in.
De kerk werd verwoest tijdens de
Tachtigjarige Oorlog. Niet alles ver
dween. Een ruïne bleef overeind en
die werd in de vorige eeuw her
bouwd tot een heuse kapel. Sinds 2
september 1965 worden hier allerlei
evenementen, zoals bruiloften, geor
ganiseerd. Ik snap wel waarom ie
mand hier wil trouwen, want de
combinatie van nostalgie en een fraai
landschap komen hier samen.
UIT DE ZEEUWSE KLEI
Handtekeningen bestonden
al in de Romeinse tijd en
worden bij archeologische
opgravingen af ten toe gevonden
in de vorm van inscripties. Zoals
op een olijfolieamfoor uit de Ro
meinse provincie Baetica (Zuid-
Spanje) die gevonden is in Aar
denburg, ten zuiden van de
Burchtstraat. Amforen zijn grote
aardewerken transportcontainers.
Het exemplaar in Aardenburg is
daar terechtgekomen in de tweede
helft van de tweede eeuw of in de
derde eeuw. Op de amfoor, waar
van enkel een fragment bewaard is
gebleven, staat een zogenaamde
'ante cocturam'-graffito, oftewel
een inscriptie die vóór het bakken
in de klei is ingekrast. De inscrip
tie is ongeveer 11 centimeter breed
en 6,5 centimeter hoog. Aan het
'format' van de graffito kunnen we
zien dat het gaat om een handte
kening. De naam is geschreven in
cursief Latijn en is daardoor moei
lijk te ontcijferen. Sommige letters
staan dan ook open voor meerdere
interpretaties. Zoals SOPIINIUS
(Sopenius), SOTIINUIS (Sotenius)
ofSOMINIUS (Sominius). Beide
S'en aan het begin en het eind van
de naam worden hierbij als een
kader gebruikt. Dit is voor dit
soort inscripties normaal.
Wie was deze persoon? Het feit
dat hij kon schrijven zegt al veel.
Weinig mensen konden schrijven
in de Romeinse tijd en waren dus
erg kostbaar voor een dergelijk
pottenbakkersbedrijf. Vaak waren
dit soort mensen als slaaf gekocht.
Daardoor zien we op dit type
Spaanse amforen geregeld Griekse
namen voorbijkomen. Niet
vreemd, omdat de Grieken bekend
stonden om hun geletterdheid.
Sopenius lijkt eerder een gelatini
seerde naam te zijn. Wellicht gaat
het dan toch om iemand met een
Spaanse achtergrond. Zijn werk
zal voornamelijk administratief
geweest zijn. Hij was dus niet de
pottenbakker, maar eerder een
soort opzichter.
-1TS
woensdag 25 april 2018
GO
vaarsnest.
Kg'
il'iw
Hogelandseweg
Krommenhoeke
S. TV «ES
S/zJ
Kapel van Hoogelande.
Laagland in Hoogelande
Hans Puik
Een wekelijkse
wandeling door
Zeeland. Vandaag:
Krommenhoeke
en Hoogelande
Tweewekelijkse rubriek over ar
cheologische vondsten in Zee
land door Stichting Cultureel Erf
goed Zeeland (SCEZ)
Joost van den Berg
f j
v ï'W
Handtekening op een amfoor.
FOTO BEELDBANK SCEZ
