23
Over werk, geld en consumentenzaken
Basisinkomen Rutger Bregman (29) schreef met
'Gratis geld voor iedereen' een wereldwijde
bestseller. In Vancouver kreeg hij een staande ovatie
voor zijn Ted Talk van een zaal met toehoorders als
Bill Gates en Steven Spielberg. Rutger wie?
Je verkocht al meer dan
een kwart miljoen boeken
in dertig talen. Maar in Ne
derland sta je voor een
handjevol mensen een le
zing te geven. Hoe kan dat?
„Dat komt denk ik deels doordat
Nederlanders down to earth zijn. De
eerste reactie op mijn idee om ieder
een een basisinkomen te geven is:
maar hoe gaan we dat betalen dan?
Terwijl dat in een land als Frankrijk
een totaal oninteressante vraag is.
Daar vinden ze het een bevrijding
dat ze weer utopisch mogen denken.
Ik was daar te gast in een goed be
luisterd ochtendprogramma, en dan
gaat zo'n presentator rustig dertig se
conden Michel Foucault citeren, de
Franse filosoof. Dan zit zelfs ik met
gefronste wenkbrauwen te luisteren.
Maar in Frankrijk is er gewoon een
stevige intellectuele en literaire cul
tuur. In Nederland is het al snel te
moeilijk."
„Ik denk het niet. Mijn stelling in
Gratis geld voor iedereen is dat ar
moede niet een gebrek aan karakter
is, maar een gebrek aan geld. Dus stel
ik voor radicaal anders te gaan den
ken en iedereen een basisinkomen te
geven. Zonder voorwaarden of regels.
De twee standaardreacties zijn: 1.
'Dan gaan mensen toch niet meer
werken en het geld besteden aan
drugs of alcohol?'en 2: 'Dat kunnen
we toch helemaal niet betalen?'. Dan
vertel ik over eerdere experimenten
met het basisinkomen en het over
weldigende wetenschappelijke be
wijs dat mensen juist wel blijven
werken, de ziektekosten dalen en de
schoolprestaties van kinderen verbe
teren. Grappig genoeg is een basisin
komen voor iedereen juist goedko
per. Want armoede, dat is pas duur."
„Dat is geleidelijk gegaan. De Neder
landse editie verscheen al in 2014.
We verkochten een paar duizend
exemplaren en hadden best wat aan
dacht in de kranten. Twee jaar later
hebben we het zelf vertaald in het
Engels en kon je het bestellen via
Amazon. Maar dat liep voor geen me
ter. Dus toen mijn uitgever me in die
periode vroeg voor een etentje, dacht
ik: ah, dat is om te zeggen dat het nu
wel klaar is met dat boek. Maar het
tegenovergestelde bleek waar: ze had
contacten met een internationaal
agentschap en wilde het opnieuw
uitgeven. Toevallig was die week
erna de Frankfurter Buchmesse. Nou,
het werd uiteindelijk de hit van de
beurs. Binnen twee weken hadden
we het verkocht aan tien landen."
„In Australië mocht ik spreken in het
Sydney Opera House - dat was heel
gaaf. Verder ben ik onder meer naar
Colombia geweest, de VS, Japan,
Scandinavië en Zuid-Korea. Bij een
boekenfestival in Italië stond er een
gigantische rij die door het hele dorp
slingerde. Ik vroeg mijn uitgever:
'Voor welke auteur is dat?' Bleken ze
allemaal voor mij te komen! Maar een
week later stond ik in een kerk in
Amersfoort een lezing te houden
voor vijftien man. Dat houdt je wel
met beide benen op de grond."
WIE?
„Het meest zenuwslopende dat ik
ooit heb gedaan. Het is niet niks; er
zit een halfjaar voorbereiding aan
vast met een vertaler, een sprekers-
coach, het team van TED. Maar het
ging allemaal goed gelukkig. Het pu
bliek ging zelfs staan aan het eind.
Dat is een ding daar hè: krijg je de
standing 0'? Dan gonst het rond: van
daag nog geen staande ovatie, gister
waren het er al twee. Dus dan is het
wel gaaf als dat bij jou gebeurt."
„Dat is dubbel. Het is net als met de
cabaretier die altijd die ene grap
moet herhalen, of de band die zijn
grootste hit speelt - dat is soms meer
corvee dan dat het leuk is. Maar ik
vind het natuurlijk wel leuk dat
mensen mijn boek lezen en geïnte
resseerd zijn in mijn ideeën. Al kijk
ik ook uit naar het moment dat mijn
nieuwe boek verschijnt, maar dat
duurt nog zeker een jaar. Dat zal we
derom gaan om een radicale stelling,
namelijk: de meeste mensen deugen.
Als je daar vanuit gaat, kun je de hele
samenleving anders inrichten."
woensdag 25 april 2018
GO
Geld&Soed
Jette Pellemans
Is jouw verhaal echt zo ingewik
keld dan?
Hoe is je boek zo populair gewor
den in het buitenland?
Ondertussen is het boek in dertig
talen verschenen. Waar ben je alle
maal geweest?
Geef iedereen een
basisinkomen, is de
boodschap van
Rutger Bregman. „Dat
is juist goedkoper."
FOTO MARCO OKHUIZEN
Rutger Bregman
(1988) studeerde
geschiedenis in
Utrecht. Hij werkt
voor de Correspon
dent, een online
journalistiek platform.
Bregman schreef
vier boeken, waaron
der Gratis geld voor
iedereen. Op 1 mei
verschijnt daarvan de
achtste druk.
Je mocht vorig jaar in Vancouver
ook spreken op de befaamde TED-
conferentie. Die Ted Talk is online
al door 1,8 miljoen mensen beke
ken. Bill Gates, Monica Lewinsky
en Steven Spielberg zaten in de
zaal. Hoe was dat?
Je bent nu al ruim vier jaar op tour.
Ben je het niet eens beu?
