II
12
Bassem Youssef was dé komiek van het Midden-
Oosten, totdat de Egyptische regering hem verjoeg.
Een gesprek over dictators, moslims en humor.
jullie bed en een hopeloos geval.
Sorry dat ik het moet zeggen: jullie
zijn extreem hypocriet als je ons de
les leest over democratie. Hoe be
langrijk dat is en zo. Maar uiteindelijk
verkopen jullie je wapens wel aan
diezelfde Sisi."
„Ik maak geen grappen over de islam.
Wel over de politiek van islamitische
dictators. Dus word ik prompt ver
ketterd als ongelovige en islamhater.
Het is hetzelfde als bij diehard
Trump-aanhangers. Als je kritisch
bent over Trump, val je dus Amerika
aan. Als ik de politiek van de Moslim
broeders belachelijk maak, zeggen ze
dat ik de islam beledig. Ze lachen
stiekem best wel, weet ik, want ik
ben erg grappig. Op dit moment is
er in Amerika een erg succesvolle
musical, The Book ofMormon. Daarin
wordt de draak gestoken met het
mormoonse geloof en ook het chris
tendom krijgt ervanlangs. Ik zou
graag zo'n stuk zien over de islam.
En dat de zaal vol moslims zit die
lol hebben om de grappen. Als je zo
zeker bent van je geloof, dan kun je er
ook om lachen."
„Wij zijn zover nog niet. Jullie in
Europa durven grappen te maken
over het christelijke geloof. Maar een
paar eeuwen geleden deden jullie dat
nog niet, toen het christendom aan
de macht was. Je keek wel uit, want
dan kwam je op de brandstapel. Wij
moslims zitten nog in die strijd. We
zijn nog bezig met basale zaken voor
dat we mensen die de macht hebben
daarop durven aanspreken. Want dat
is nu nog steeds erg gevaarlijk. Men
sen betalen daarvoor met hun leven."
senrechten. Het is gebaseerd op
angst. Als je die angst wegneemt,
blijft er niets over. Dictators eisen
discipline, ze zijn niet gewend aan
vragen. Zo werkt dat namelijk het
leger en dat is hun mentaliteit. Ze
beschouwen de burgers als hun sol
daten, ze moeten gehoorzamen."
Hij heeft hem ge
zien, die sketch die
Egypte kortston
dig boos maakte
op ons land. In
Zondag met Lubach
stak komiek Arjen
Lubach een paar weken geleden de
draak met de zogenaamd democra
tische verkiezingen in Egypte. Zelfs
de enige overgebleven tegenkandi
daat van de huidige president Sisi
- de anderen zaten in de gevangenis,
werden bedreigd of hadden zeer be
grijpelijke redenen om toch maar
niet mee te doen - had al vóór de
verkiezingen aangekondigd dat hij op
de president ging stemmen. Leuke
grap van Lubach die eerder als zelf
verklaarde farao onze koning op de
korrel nam.
Toch fijn dat zulke grapjes hier
kunnen, denk je al pratend met
Bassem Youssef (44). Veel mildere
humor kwam de Egyptenaar te staan
op een boete van omgerekend 10 mil
joen dollar en doodsbedreigingen,
voor hem en zijn medewerkers. De
'Lubach van het Midden-Oosten'
vluchtte naar de Verenigde Staten
waar hij al was omarmd door zijn
- en Lubachs - grote voorbeeld, Jon
Stewart. Youssef werkt inmiddels
aan een carrière als cabaretier in
Hollywood. Vandaag is hij een van
de gastsprekers in Amsterdam op
het jubileumevenement rond de
50ste verjaardag van Amnesty Inter
national Nederland.
„Erdogan is niet zo slecht als Sisi. Dat
wil niet zeggen dat hij oké is, maar
Sisi is veel erger. Als ik zeg dat de
dictatuur in Noord-Korea erger is
dan die in Egypte wil dat niet zeggen
dat in Egypte alles oké is. Erdogan
gebruikt een tirannieke meerder
heid. Nou ja, het is niet eens een
meerderheid; hij heeft maar 45 pro
cent van de stemmen. Maar zo con
troleert hij het Turkse parlement en
de wetgeving. Dat jullie in Europa
hem meer volgen dan Sisi is logisch.
Erdogan is jullie buurman. Je hebt
elke dag met hem te ma
ken, je weet wat hij
doet, waar hij voor
staat. Turkije is
Navo-lid en de
poort naar Eu
ropa voor
vluchtelin
gen. Erdo
gan be
speelt de
Euro
pese
Unie met
die troef
kaart. Zo
komt het al
lemaal dicht
bij voor de
mensen in
West-Europa.
Sisi vinden jullie ver van
Bassem Youssef is een fenomeen in
de Arabische wereld. Uitzendingen
van Al Bernameg (Hetprogramma)
trokken meer dan 200 miljoen kijkers
op tv en internet. Dat zijn satirische
nieuwsshow het drie seizoenen
volhield op de Egyptische televisie
was een klein wonder.
Minstens zo bijzonder is de achter
grond van de man: Youssef is een ge
renommeerd hartchirurg. In januari
2011 behandelde hij op het Tahrir-
plein in Cairo spontaan gewonden,
toen de Arabische Lente Egypte be
reikte en dictator Hosni Mubarak
werd afgezet.
„Leuke grap", zegt Youssef over
het werk van zijn vakgenoot Lubach.
Zelf vindt hij
het hila
risch dat
de enige
tegenkandidaat
van president
Sisi derde werd in
een verkiezing met
slechts twee kandi
daten. „Er waren drie
keer meer ongeldige
stemmen dan op die
man."
„Leiders in autoritaire staten baseren
al hun macht op twee dingen: nep-
respect en angst. Als je grappen over
ze maakt, valt de angst weg. En het
respect dat ze denken te hebben is
meestal nep. Want het is niet geba
seerd op hun prestaties of hun grote
daden, of op hun respect voor men-
Als je grappen
maakt over
een dictator,
valt de angst
weg
woensdag 25 april 2018
GO
Youssef arriveert in 2013 bij de rechtbank. Rechts: Egyptenaren kijken naar de wekelijkse tv-show van Youssef, 'de Arjen Lubach van het Midden-Oosten', fotosepaap
'Als je zeker bent van je
geloof, kan j e erom lachen'
U moest vluchten vanwege uw
grappen. Humor en islam lijken
moeilijk verenigbaar.
Komt er ooit zo'n musical over de
Koran?
Bob van Huët
Amsterdam
In West-Europa zijn we bezorgder
om de Turkse president Erdogan
dan om Sisi. Hoe verhouden die
twee zich tot elkaar?
Waarom hebben dictators toch zo
veel moeite met satire?
- Bassem Youssef
