ZEELAND GEBOEKT
Léonie Dieleman geeft
lezing in Meliskerke
Vincent Icke vertelt
over ruimtereizen
Koranles in
Vlissingen
I wÊz
Ha
ZEELAND 21
Qf. VYJ
J
m
Tussen 1545 en 1575 tekende Jacob van Deventer 226 stadsplattegronden. Alle
kaarten zijn nu gebundeld in één atlas.
DJINN VlSinger.6
TsL V yB&P
Hids?-
ïev Ta.u
Het is een project, waarvan we ons de omvang
maar moeilijk kunnen voorstellen. Jacob van
Deventer (geboren kort na 1500, overleden in
1575) moet tientallen jaren continu aan zijn
stadsplattegronden hebben gewerkt. Hij be
zocht alle steden in het gebied dat nu Neder
land en België omvat, plus Luxemburg, een
deel van Noord-Frankrijk en enkele Duitse ste
den. Op de rug van een paard, in een koets over
slechte wegen, of per schip. In elke stad deed
hij zijn opmetingen. Om een goed beeld te krij
gen klom hij in torens en op versterkingen.
De kaarten van Jacob van Deventer zijn de
oudst bewaarde van Belgische en Nederlandse
steden. Waarschijnlijk maakte hij ze in op
dracht van de Spaanse koning Filips II, die heer
en meester was in de Lage Landen, toen het
meest verstedelijkte deel van Europa. De ko
ning bezorgde hem in elk geval een vrijgeleide-
brief, die hem overal toegang verschafte.
De meeste kaarten worden bewaard in Ma
drid, in de Nationale Bibliotheek van Spanje. Er
zijn wel eerder pogingen ondernomen om ge
trouwe kopieën uit te geven. In de stedenatlas
die deze maand is verschenen worden voor het
eerst alle 226 plattegronden samengebracht.
We zien de late middeleeuwen. Gecombineerd
met een hedendaagse luchtfoto wordt duidelijk
dat de middeleeuwse basisvorm vaak behou
den is en nog van belang is bij nieuwe stads-
ontwikkelingen.De Zeeuws-Vlaamse steden
Sluis, Sint Anna ter Muiden, Oostburg, Aarden
burg, Axel en Hulst hoorden toen nog bij
Vlaanderen. Op de Zeeuwse eilanden bezocht
Van Deventer de steden Vlissingen, Westka-
pelle, Veere, Middelburg, Arnemuiden, Zierik-
zee, Brouwershaven, Goes, Reimerswaal, Tho-
len en Sint Maartensdijk.
Léonie Dieleman uit Oost-
Souburg werkte twaalf jaar
lang als lerares en jonge
renwerkster in Mozambique.
Daarover vertelt ze donderdag 26
april in boekhandel De Boeken
molen in Meliskerke. Op dit mo
ment is Léonie Dieleman terug
in Nederland om even te reset-
ten. Misschien wordt het wel een
nieuw retourtje Afrika, laat ze
weten. Ze heeft daar veel erva
ring opgedaan. Wat ze zoal mee
maakte schreef ze op in haar ver
halenbundel De vrouw die zeven
koeien waard was. Ze vertelt
daarin over haar leven, de keuzes
die ze maakte, wat het haar opge
leverd en gekost heeft. Zelf zegt
ze over haar boek: „De lezers kij
ken in de spiegel van de Afri
kaanse cultuur - in Afrika doen
ze het zo, hoe doen we het hier?"
Lezing Léonie Dieleman, don
derdag 26 april om 19.30 uur in De
Boekenmolen in Meliskerke.
Sterrenkundige Vincent
Icke komt dinsdag 24 april
naar Porgy Bess in Ter-
neuzen voor een lezing over rei
zen in het heelal. Daarover
schreef hij het boek Reisbureau
Einstein, over buitenaardse buren.
Met ruimteschepen die bijna zo
snel gaan als het licht kunnen
we misschien in de toekomst
het hele Heelal doorkruisen.
Naar onze sterrenburen, naar
het centrum van de Melkweg,
naar sterrenstelsels op een mil
jard lichtjaar afstand. Vincent
Icke beschrijft wat we tegen die
tijd ontdekken, en hoe Einstein
ons leerde te reizen naar zulke
bestemmingen.
Icke beschrijft hoe sterren en
planeten ontstaan en wat kos
mische evolutie te maken heeft
met biologische evolutie. Ster
renkundigen hebben al bijna
5000 planeten buiten ons zon
nestelsel ontdekt. Is er 'iemand'
daarginds? Is dat dan vriend of
vijand? Is een buitenaardse be
schaving echt beschaafd?
Vincent Icke (1946) is hoogle
raar theoretische astrofysica aan
de Universiteit Leiden en bij
zonder hoogleraar kosmologie
aan de Universiteit van Amster
dam. Hij is ook beeldend kun
stenaar en publicist.
De lezing begint om 20.00
uur.
Zeeuwse schrijvers
Tot de meest begaafde
Zeeuwse schrijvers hoort
ongetwijfeld Tofik Dibi.
Hoezo een Zeeuwse schrijver,
hoor ik sommige lezers denken.
Waarmee we meteen bij de kern
van de zaak zijn. Ben je Turks of
Marokkaans, is de vraag die Dibi,
tussen 2006 en 2012 Kamerlid voor
GroenLinks en vooral de schrijver
van de autobiografie Djinn (2015),
voortdurend krijgt voorgelegd. Hij
kan dan antwoorden: nee, ik ben
Zeeuw, trots en terecht, want hij
werd in 1980 geboren te Vlissin
gen, groeide daar op, en zijn zus
voetbalde bij VC Vlissingen. Nog
overtuigender identiteitspapieren
nodig? Terugkeren, zo schrijft hij,
'betekent voor mij de trein naar
Zeeland pakken'.
Toch is dat niet het laatste
woord. De
wereld is ver
deeld over
zijn
herkomst. Een
oma, getuige
van zijnge-
-- boorte, ziet
-r r, TT hem als een
Tolik DibLj
x Maar een
tante roept bozig dat hij een Ma
rokkaan is, 'vergeet je roots niet!'
In zijn eigen borst zetelen ook
twee zielen, blijkt uit Djinn: 'Ik
voel me nooit zo sterk Nederlan
der als wanneer ik in Marokko
ben, nooit zo compleet Marok
kaans als wanneer ik in Nederland
ben'.
Heimwee
Zijn Vlissingse verhaal is anders
dan anders. Hij schrijft over de Ko-
ranlessen daar, die hem slecht be
vielen. Zijn vader valt weg en een
tijd speelt een stiefmoeder de baas
over hem, eentje uit de boeken: 'Ze
was juf in Marokko, dus ze is be
dreven in corrigerende tikken'. Hij
en de andere kinderen worden
uiteindelijk toegewezen aan hun
'mama'. Dat betekent een verhui
zing naar Amsterdam, in veel op
zichten een verbetering, maar er
blijft volop heimwee naar Vlissin
gen.
Coming-out
De 'djinn' uit de titel, een boze
geest, verwijst naar de strijd tus
sen Dibi's homoseksualiteit en
zijn religie. Juist de pogingen zijn
aard te verbergen brengen hem in
akelige hoeken van de wereld. Als
politicus verdedigt hij homorech
ten, maar als persoon speelt hij
verstoppertje. Djinn is zijn co
ming-out, zijn verzoening. Mo
hammed en Allah zijn volgens
hem niet homofoob, wel 'de men
sen die de Koran interpreteerden'.
Zijn dankwoord begint hij met
een uitbundige verklaring aan het
adres van Allah. Een Allah met een
speciaal filiaal in Vlissingen.
maandag 23 april 2018
PC
Wekelijkse rubriek met boeken over Zeeland
en boeken van Zeeuwse schrijvers
Oude steden inspireren
ifl
•aLv;
V 'V
€ii Tfö
WK®»
On'o
Jacob van Deventer tekende tussen 1545 en 1575 de plattegronden van onder meer Goes, Hulst en Middelburg, foto stedenatlas jacob van deventer
Cartograaf Jacob van Deventer bezocht
tussen 1545 en 1575 bijna alle steden in
België en Nederland. In totaal maakte hij
226 stadsplattegronden. Ook van de
Zeeuwse steden. Nu zijn alle kaarten voor
het eerst samengebracht in één atlas.
Jan van Damme
Reinout Rutte en Bram Vannieuwenhuyze: Ste
denatlas Jacob van Deventer - Uitgeverij Thot
Lannoo, hardcover, 516 pagina's, 99 euro.
Léonie Dieleman
Mario Molegraaf
