a
Miljarden in
subsidiepot
'Bouw zonneparken ook
op grond van de overheid'
5
Het is makkelijker
een weiland voor
twintig jaar te huren
en dat vol te zetten
krant gisteren. Landbouw- en
milieuorganisaties maken zich
zorgen over de gevolgen voor de
voedselproductie, het landschap
en de natuur.
Ook de zonneparkenbouwer zelf
ziet het de verkeerde kant op gaan.
Bouwer: „Je ziet nu allerlei cow
boys en buitenlandse projectont
wikkelaars opduiken. Dat drijft de
grondprijzen enorm op. Boeren
met percelen dicht bij stroomka
bels krijgen nu soms al 8.000 euro
huur per hectare geboden. Gouden
bergen, want gemiddeld brengt
een akker per jaar misschien 2.500
euro op, en daar moet een boer
hard voor werken - terwijl hij voor
een zonnepark niks hoeft te doen.
Maar je kunt je afVragen of het
nodig is dat de overheid dure
grondverhuur voor boeren subsi
dieert, want de stijgende grond
prijzen maken zonnestroom nu
onnodig duur. En je kunt je ook af
vragen of het nodig is dat subsidies
van Nederlands belastinggeld bij
buitenlandse beleggers terecht
komen."
Hekkensluiter
Bouwer vreest dat de zonnesector
in negatief daglicht komt te staan
door concurrenten die hun belof
tes niet waarmaken. „Er worden
nu zó veel grondopties genomen
en vergunningen aangevraagd. Er
zijn nu een hoop plannen, maar
veel parken zullen nooit van de
grond komen." Doordat er geen
financiering gevonden wordt. Of
doordat ze stuiten op verzet van
omwonenden, want op steeds
meer plaatsen protesteren buurt
bewoners tegen plannen voor
zonneparken die in hun ogen het
uitzicht verpesten. Daarom is het
belangrijk dat gemeentes zich niet
te makkelijk laten meeslepen in de
mooie plannen van ontwikkelaars,
zegt hij. „Ook al kunnen ze de
leges goed gebruiken en willen ze
hun klimaatdoelstellingen halen."
GroenLeven gooit het zelf nu
over een andere boeg. In plaats van
grond te bemachtigen bij één boer,
brengt het bedrijf boeren in de
buurt bij elkaar in een poule. „Stel
10
I CC I cc
O I I O I
Je ziet nu allerlei
buitenlandse
projectontwikkelaars
opduiken
- Sietse Bouwer
dat vijf boeren ieder 10 hectare
willen verhuren. Dan bekijken wij
in overleg met de gemeente wat de
beste plek is voor een zonnepark
van 50 hectare. Welke grond is
toch al het minst geschikt voor
landbouw? Waar hebben de
minste mensen er last van? Alle
deelnemende boeren profiteren
vervolgens financieel mee. Ook
de omgeving willen we laten
meedelen via een postcoderoos
of gebiedsfonds."
Stoppen met zonneparken
bouwen op akkers en weilanden
en eerst maar eens de daken vol
leggen, zoals Natuur Milieu
bepleit? Dat is geen optie, vindt de
ondernemer. „Nederland is hek
kensluiter. Pas 6 procent van onze
energie wordt duurzaam opge
wekt. Dat moet binnen twee jaar
14 procent zijn, uiteindelijk 100
procent. We moeten alle opties
benutten."
Alleen beige bij Hema, alleen
beige bij Zalando, H&M en Hun-
kemöller. Blogger Rowan Blijd
zette vorig jaar twee filmpjes on-
line waarin ze zich verwonderde
over het gebrek aan bh's die mat
chen met haar bruine huid. Ze
begon een actie onder de hashtag
#benniebeige.
Maar het probleem is nu voorbij.
Superbra heeft voortaan bh's te
koop in vijf huidstinten, in 76
maten. „Daarmee zijn we de aller
eerste", zegt eigenares Floor van
de Pavert (36). „In de VS heb je het
merk Nubian Skin, maar dat gaat
tot cup G en is niet in Europa te
krijgen. Je kunt tot en met cup D
via Portugal bestellen, maar pas
sen in een winkel kon nergens."
Van de Pavert werkte als natuur
kundige totdat ze anderhalfjaar
geleden een lingeriewinkel 'voor
de volle boezem' startte. „En dat
hebben de meeste Nederlandse
vrouwen, al hebben ze dat niet
door, doordat ze bijna allemaal een
te wijde omvang dragen." Zeifis
ze trèspetite en toch heeft ze cup-
maat 60I (met de i van Isaac).
„Vrouwen die mijn winkel bin
nenstappen, zijn gewend te horen:
'Nee, in jóuw maat hebben we
niks'. Ze denken dat ze raar zijn,
dat hun lichaam afwijkt. Kun je
nagaan hoe je je voelt als niet
alleen je maat maar ook je kléur
anders is dan de bh's in de
rekken!"
De ondernemer klopte al langer
aan bij haar leveranciers: hallo, ik
run een lingeriewinkel in een stad
waar de helft van alle vrouwen een
donker kleurtje heeft - hebben
jullie ook huidkleurige bh's voor
hén? „De meeste zeiden direct
nee. De markt wil dat niet, hoorde
ik dan. Alleen Ewa Michalak in
Polen stond ervoor open, maar die
had de geschikte materialen niet."
Gesterkt door de filmpjes van
blogger Blijd én alle lof die zange
res Rihanna ontving voor haar
make-uplijn Fenty met veertig
kleuren foundation, stapte de
lingerieondernemer afgelopen
winter nogmaals naar Polen. „Dit
is hét moment, zei ik. Jullie kun
nen de eersten zijn."
Dit keer had ze succes: de huid
kleurige bh's hangen sinds giste
ren in haar winkel. „Eén vrouw
barstte in huilen uit: eindelijk, zei
ze. Het is gênant dat zulke bh's er
tot nu toe niet waren."
woensdag 18 april 2018
Sietse Bouwer, mededirec
teur GroenLeven, op het dak
van zijn kantoor.
FOTO SIESE VEENSTRA
-Sietse Bouwer
Voor de vergroening van de
energievoorziening in Ne
derland is per jaar 12 miljard
euro subsidie (SDE+) be
schikbaar, afkomstig uit een
toeslag die Nederlandse
huishoudens betalen via hun
energierekening. In de eer
ste helft van vorig jaar (de
meest recente cijfers) werd
daarvan 3 miljard euro uit
gekeerd aan zonneprojec-
ten. De subsidie dekt het
verschil tussen de ge
raamde kosten en opbreng
sten, waarbij de investeer
der als beloning een rende
ment overhoudt.
Zonneparken
0 gerealiseerd
gepland
Subsidie (mld)
3mw
20mw
zon
Wind
Biomassa a BHONiRyo,
Aardwarmte fiomsd
2016 2017
Organisaties als
Rijkswaterstaat,
Defensie en Staats
bosbeheer zouden
hun grond beschik
baar moeten stellen
voor zonneparken.
Dat stelt Henk
Bleker, voormalig
staatssecretaris van
Landbouw en Na
tuur. „Het ligt te ge
voelig alleen grond
aan de landbouw te
onttrekken voor zon
nepanelen. Ook
overheden en na
tuurorganisaties, die
grote hoeveelheden
grond bezitten, die
nen hun verantwoor
delijkheid te nemen."
Daar kunnen ze zelf
ook van profiteren,
zegt Bleker, die mo
menteel in de raad
van advies zit van
Powerfield, een pro
jectontwikkelaar
voor zonne-energie
uit Dokkum. „Per
hectare levert ze dat
jaarlijks 5.000 tot
7.000 huur op." -
Powerfield heeft zelf
ruim 1.250 hectare
landbouwgrond voor
de bouw van zonne
parken in eigendom.
In Blekers woon
plaats Vlagtwedde
gaat het Friese be
drijf een zonnepark
van 100 hectare
bouwen.
Eindelijk bh voor niet-beige vrouwen
Een huidkleurige bh is altijd
beige, maar vrouwen zijn niet
altijd beige. De Rotterdamse
winkel Superbra verkoopt bh's
in donkere lichaamstinten tot
en met cup O. „Een wereld
primeur", zegt eigenaar Floor
van de Pavert.
Jitske-Sophie Venema
Rotterdam
Floor van de Pavert van
Superbra. fotomarcodeswart
Kijk op de site bij /video
Floor van de Pavert laat de
s nieuwe bh's zien.
