slecht
Duizenden
scholieren
lezen en
rekenen
8
ONDERWIJS ONDERMAATS
Die alarmerende conclusie trok de
Inspectie van het Onderwijs giste
ren in haar jaarverslag. Een verkla
ring voor de sterke daling heeft de
inspectie niet. „We dachten eerst
bijvoorbeeld dat de groep laaggelet-
terde asielzoekerskinderen waren,
maar die zijn buiten beschouwing
gelaten in dit onderzoek", stelt een
woordvoerder.
De toezichthouder stelt dat Ne
derland - ooit wereldwijd een voor
loper - inmiddels links en rechts
wordt voorbijgestreefd door andere
landen. Maar ook uit onderzoek in
eigen land komt een beeld van af
kalvend onderwijs naar voren, niet
alleen bij taal en rekenen, maar ook
bij cultuur- en natuurlessen, tech
niek en gym. Ook op het voortgezet
onderwijs dalen de prestaties. Daar
zijn minder uitblinkers.
Dit rapport dwingt ons tot het
stellen van duidelijke prioriteiten,
reageren minister Ingrid van En
gelshoven (Onderwijs) en minister
Arie Slob (Basis- en Voortgezet On-
Nederlandse
onderwijs wordt links
en rechts ingehaald
door andere landen
derwijs). „Waar de afgelopen jaren
de eisen aan scholen steeds verder
zijn uitgedijd, moeten we terug
naar duidelijke leerdoelen. Ook
moeten we de Haagse reflex weer
staan om het onderwijs nu te over
laden met nieuwe actieplannen."
In het jaarverslag bekijkt de in
spectie elk jaar hoe het met het on
derwijs in ons land gesteld is. Dit
keer heeft de inspectie niet alleen
een 'foto' gemaakt, maar ook een
'film' van de afgelopen twintig jaar.
Daaruit blijkt dat de onderwijs
prestaties van leerlingen geleidelijk
maar gestaag afnemen.
De inspectie houdt een verkapt
pleidooi om kinderen van lager- en
hogeropgeleiden vaker te mengen.
De kansongelijkheid, waar de in
spectie in 2016 ook al alarm over
sloeg, neemt zienderogen toe,
vooral op sociaal-economisch vlak:
het inkomen en opleidingsniveau
van de ouders. Kinderen met laag
opgeleide ouder zitten vaker op een
lager schoolniveau dan kinderen
met hoogopgeleide ouders.
Op middelbare scholen zitten steeds
minder uitblinkers. Het aantal topta
lenten dat van onze scholen komt, is
lager in vergelijking met andere lan
den. Dat heeft alles te maken met de
afrekencultuur, waarmee scholen ja
ren lang te maken hadden, zegt Petra
van Haren, voorzitter van de Alge
mene Vereniging Schoolleiders
(AVS). „Ze wilden vooral een hoog
succes onder leerlingen halen; hoge
cijfers, hoge slagingspercentages,
weinig zittenblijvers. Daardoor
maakten ze veilige keuzes met de les
stof en gaven scholen de leerlingen
niets extra's."
De meeste scholen zijn tevreden
als ze een voldoende krijgen van de
Inspectie van het Onderwijs. Maar
volgens minister Arie Slob moeten
de scholen streven naar meer. „Na
tuurlijk kunnen er redenen zijn
waardoor het even niet lukt, maar de
grondhouding moet altijd zijn om
dat wél te willen en niet tevreden te
zijn met een basis die op orde is."
Het is dus tijd om meer ambitie te
tonen en minder veilige keuzes te
maken, zodat de leerlingen weer
kunnen floreren. Scholen die wel
meer willen, hebben nu al vaak be
tere resultaten. De Onderwijsinspec
tie constateert dat scholen in een
zelfde wijk, met eenzelfde populatie
soms hele verschillende resultaten
laten zien. Monique Vogelzang, in
specteur-generaal van het Onder
wijs: „We proberen die verschillen
aan scholen te laten zien, zodat ze
Het onderwijs
is ernstig
afgegleden,
constateert
de Onderwijs
inspectie. We
behoren niet
meer tot de
wereldtop en
uit steeds meer
kinderen wordt
niet het beste
gehaald.
Hoe krikken
we het niveau
weer op?
ook meer van elkaar kunnen leren.
Dat gebeurt nog te weinig."
Het ontbreekt aan een goede focus op
wat kinderen echt moeten weten.
„Laatst las ik een plan waarin 40 pri
oriteiten stonden voor één school
jaar", vertelt Vogelzang. Dat leidt tot
verwarring bij leraren. Zij proberen
alles zo goed mogelijk te doen, maar
weten eigenlijk niet goed wat er van
hen wordt verwacht."
Zoals Slob zegt: het bordje van de
leraren moet leger. De minister
steekt de hand in eigen boezem. „Er
zijn de laatste jaren steeds nieuwe
opdrachten voor scholen gekomen.
Als je te veel wilt doen, is het risico
dat je niets of te weinig doet en ie
dereen zijn eigen weg gaat. Dus nee,
er komen geen nieuwe actieplan
nen."
De komende jaren werken scholen
en leraren aan de vernieuwing van
het curriculum - de lesstof die de
leerlingen moeten krijgen. Ze kun
nen meteen duidelijke keuzes maken
en het bordje van de leraren daad
werkelijk legen.
Duizenden kinderen gaan van de ba
sisschool zonder dat ze goed kunnen
lezen en rekenen. Er zijn wel niveaus
waaraan ze moeten voldoen, maar
omdat die niet in de wet vastliggen,
houden veel scholen zich daar hele
maal niet aan. Een verklaring voor de
slechte scores heeft de inspectie niet;
de groep laaggeletterde asielzoekers
is bijvoorbeeld buiten beschouwing
gelaten. „3.500 kinderen verlaten
laaggeletterd de basisschool. Ik vind
dat veel. Ik maak me daar zorgen om
en al helemaal omdat ik de urgentie
in gesprekken in de sector mis", al
dus Vogelzang.
Volgens de inspecteur-generaal
moeten scholen zich veel meer hou
den aan de niveaus waaraan kinderen
moeten voldoen. „Scholen moeten
gewoon zeggen: dit zijn de afspraken,
dus daar werken we naartoe. En dan
kunnen ze echt zelf de ruimte hou
den om te beslissen hoe ze dat doen",
stelt Vogelzang.
Sectororganisatie PO-Raad vindt
de uitkomsten ook zorgelijk. „We
zitten in een vicieuze cirkel", zegt
voorzitter Rinda den Besten. De klas
sen zijn vol, de werkdruk neemt toe
en leraren hebben minder tijd om
extra aandacht aan leerlingen te be
steden.
Het slechte resultaat geldt niet al
leen voor rekenen en schrijven, ook
voor andere vakken. Het algehele ni
veau is de afgelopen twintig jaar ge
daald: ook bij gymlessen, cultuur
educatie en natuur techniek én in
het voortgezet onderwijs.
Het is zo'n terugkerend gegeven:
onze 15-jarige scholieren behoren tot
de slechtst gemotiveerde ter wereld.
Zo'n lakse houding komt ook de leer
resultaten niet ten goede.
donderdag 12 april 2018
GO
Het onderwijs in Nederland holt
al twintig jaar achteruit. Inmid
dels komen er jaarlijks 3.500
leerlingen van de basisschool af
die - na acht jaar les - niet goed
kunnen lezen. Die scholieren zijn
laaggeletterd; een stapje boven
analfabeet. Van 13.000 kinderen
blijft het rekenniveau ver achter.
Hanneke Keultjes
Utrecht
ILaat je als school niet leiden
door de afrekencultuur
Ellen van Gaaien
2 Maak goede afspraken over
wat onze kinderen écht moe
ten weten
3 Zorg dat scholen de afspraken
ook écht naleven
4 Motiveer leerlingen beter
naar
de top...
