1
Kabinet sleutelt een beetje
aan omstreden aftapwet
'Gluren in dossier Barbie duidt
op een groot cultuurprobleem'
9
Nederlanders zijn
zeer sceptisch
over nieuwe
technologie
naar beneden komen. Ook van de
Engelse gewoonte om om de paar
jaar nieuwe kussens op de bank te
leggen, moeten wij niets hebben.
Onderzoeker Viktor Olivemark:
„Bijna alle ondervraagden zeiden
druk te voelen om aan de minima-
lismetrend mee te doen. Velen
hadden hun kasten en opberg
ruimtes uitgeplozen op zoek naar
overbodige spullen die daadwer
kelijk richting de kringloop ver
dwenen. Niet de Nederlanders. Zij
bewaren het liefst alles. Zelfs de
spullen waaraan ze een hekel heb
ben. Ruim 40 procent van de
mensen zei voorwerpen in huis te
hebben die ze haten. In de meeste
gevallen zijn die van hun partner
of cadeaus van familie en vrienden
die er uit beleefdheid staan."
Omtoveren
Ander verschil: de houding ten
opzichte van - toekomstige - tech
nische toepassingen in huis. Waar
80 procent van de Russen en Ma-
leisiërs hun woning zou willen
omtoveren tot een domoticapaleis,
blijken Nederlanders wars van ro
botstofzuigers, slimme deurbellen
en stemgestuurde apparaten.
Olivemark: „Nederlanders be
horen tot de meest sceptische
mensen ter wereld als het aan
komt op enthousiasme voor nieu
we technologie. Slechts 20 procent
ziet kansen, de rest focust vooral
op de mogelijke problemen. Ze
maken zich zorgen om hun kinde
ren en hun telefoons en internet
en om de invloed daarvan op on
derlinge communicatie. Daarom
heerst bij 50 procent een verbod
op het gebruik van de mobiel aan
tafel en een derde hanteert een ge
limiteerde computertijd."
Het vinden van evenwicht tus
sen knus en echt en hightech lijkt
een van de grote vraagstukken op
interieurgebied de komende jaren.
Daarom zet IKEA de samenwer
king met designers als Eindhove-
naar Piet Hein Eek door, aldus
Ronnegard. Eek ontwikkelde de
nieuwe collectie Industrell, be
staande uit felgekleurde vuren
houten stoelen, vazen en textiel.
„Doordat hij met mallen werkt
voor zijn modellen ontstaan
exemplaren die van elkaar ver
schillen. Je hebt een massapro
duct, maar toch het gevoel dat je
een uniek voorwerp in huis hebt."
Het kan natuurlijk ook dat de
Zweden denken dat de naam Eek
eenzelfde run ontketent als die an
dere limited edition: het keramie-
ken servies Viktigt was binnen
drie dagen uitverkocht. Verder
hopen zij op een Eek-effect om
dat ze denken dat koopjesjagers
hem net als voorganger en landge
noot Hella Jongerius zien: als aan
trekkelijke handelswaar. Jonge
rius' vaas wordt dertien jaar na de
lancering gezien als een design
icoon.
Voor de coalitiepartijen is het
géén optie meer om niets te
doen met de tegenstem van het
Nederlandse volk bij het refe
rendum van 2t maart. Toen
stemde ruim 49 procent van de
kiezers tegen de inlichtingen-
wet, 46,5 procent stemde vóór.
De aanpassingen waar het ka
binet nu over praat, vergen een
sterk staaltje politiek balance
ren. Want hoewel het kabinet
er nu van overtuigd is dat het de
tegenstem niet kan negeren,
liggen aanpassingen nog steeds
uiterst gevoelig.
Sleepnet
De bekritiseerde 'sleepnet'-
functie - waarbij de diensten
ongericht data mogen verzame
len via de kabel - wordt niét ge
schrapt. Iets waar tegenstan
ders, waaronder Groenlinks en
mensenrechtenorganisatie Am-
nesty International, juist op
aandrongen. Wel zal het kabi
net een formulering opnemen
dat 'dit zo gericht mogelijk
moet gebeuren'. Een 'geloof
waardige' aanpassing, noemen
betrokkenen dat. De vraag is
hoe ingrijpend zulke aanpassin
gen in de praktijk zullen zijn.
De zo bekritiseerde 'sleepwet'
is immers vooral een techni
sche. Het regelt dat de geheime
diensten AIVD en MIVD straks
meer bevoegdheden krijgen om
internetcommunicatie af te tap
pen. Beknibbelen op die be
voegdheden hinderen de dien
sten, vindt het kabinet stellig.
Aan de knoppen van die 'tech
niek' draaien druist in tegen de
'verantwoordelijkheid' van de
overheid om aanslagen te voor
komen, zeggen betrokkenen.
„De veiligheidsdiensten hebben
deze nieuwe bevoegdheden écht
nodig", zegt een bron.
Daarom wordt overwogen de
werking van de wet al over een
jaar te evalueren, in plaats van
over twee jaar. Dit raakt de mo
gelijkheden van de diensten
immers niet. Ook zou er ge
sproken zijn over scherpere re
gels voor het delen van data
met bevriende buitenlandse
diensten en hoe snel dat ge
beurt. Maar die belofte deed
minister Ollongren (Binnen
landse Zaken) terloops al vóór
het referendum.
Er wordt ook gekeken naar
het verkorten van de bewaar
termijn van gegevens. Dat zou
de reikwijdte van de mogelijk
heden van de diensten wel
raken. Nu mag ongericht verza
melde data maximaal drie jaar
worden bewaard. Dat zou kun
nen worden verkort naar twee
jaar. Zo'n aanpassing ligt poli
tiek gevoelig.
Terughoudend
Christenunie en WD stelden
zich de afgelopen dagen terug
houdend op, want de pijn van
aanpassingen aan de wet wordt
vooral geleden bij CDA en D66.
Alexander Pechtold weet dat
van alle coalitiepartijen in zijn
D66-achterban de meeste critici
van de wet te vinden zijn. Te
weinig toegeven kan hem elec
toraal schaden. Omgekeerd zei
CD A-leider Sybrand Buma eer
der juist dat de uitslag van het
raadgevend referendum ter
zijde zou worden geschoven.
De aanpassingen aan de wet zal
hij dus moeten slikken.
De nieuwe inlichtingenwet
moet al op 1 mei ingaan. Aan
uitstel wil het kabinet liever
niet beginnen. De coalitiepar
tijen hebben gisteravond over
legd over een voorstel van D66-
minister Ollongren. „In een
goede sfeer", zei WD-leider
Mark Rutte na afloop, die ver
der niets wilde loslaten. Van
daag wordt verder overlegd tij
dens de ministerraad. Mogelijk
wordt dan meteen een besluit
genomen.
De 28-jarige De Jong, bij het grote
publiek bekend onder de naam
Barbie, werd in januari na een
zelfmoordpoging in het zieken
huis opgenomen. Uit een routi
necontrole bleek dat haar dossier
opvallend vaak werd bekeken.
Tientallen medewerkers zouden
een kijkje hebben genomen, ook
personeel dat niet betrokken was
bij de behandeling van de reali
tyster.
Daarmee gingen ze hun boekje
ver te buiten, zegt Mariet Bolluijt,
woordvoerder van de Patiënten
federatie. „De regels zijn bekend.
Welke medewerker wat mag
zien, is bij wet geregeld."
Volgens Marnix Beekmans,
woordvoerder van het Hagazie-
kenhuis, kan 'iedereen met een
login' in het systeem. De Patiën
tenfederatie stelt echter dat de in
formatie die mensen kunnen in
zien, van niveau tot niveau ver
schilt, of zou moeten verschillen.
„Dat is bij wet geregeld. De dokter
mag alles zien, de receptioniste
bij wijze van spreken alleen de
naam en het kamernummer."
Uit de toestand rond Barbies
medische dossier blijkt dat mede
werkers, ondanks de geldende re
gels, de verleiding niet
kunnen weerstaan om
een kijkje te nemen.
Daarom is er sprake
van een cultuur
probleem, stelt
Bolluijt. „Privacy
is een buitenge
woon belangrijk
onderwerp. Om
ziekenhuisperso-
neel van dat besef te doordringen,
moet er veel met elkaar worden
gepraat. Dan moet je ook bespre
ken dat je het niet over een pa
tiënt hebt als je in de lift staat. Dat
soort dingen."
Achteraf zichtbaar
De Autoriteit Persoonsgegevens
stelt dat het ziekenhuis er bij
voorkeur voor moet zorgen dat ze
de systemen technisch zo inricht
dat alleen mensen die een behan-
delrelatie met de patiënt hebben,
gegevens kunnen inzien. Als ze
ervoor zorgen dat achteraf
zichtbaar is wanneer
mensen erin hebben
gesnuffeld, is dat ook
in orde.
In die zin lijkt het
er dus op dat het
Hagaziekenhuis
zich wél aan de
privacyrichtlijnen
houdt. De mede
werkers vielen
immers door de
mand op basis
van gegevens uit
het systeem.
vrijdag 6 april 2018
GO
FOTO'S HC.IKEA
-Viktor Olivemark (onderzoeker)
site bij /video
Kijkje bij Piet
Hein Eek van
de Industriell-
collectie
Het kabinet is bereid om
de Wet op de inlichtingen
en veiligheidsdiensten
(Wiv) op bepaalde punten
aan te passen. Maar niet
te veel.
Tobias den Hartog
Peter Winterman
Den Haag
Ongericht verza
melde data mag nu
maximaal driejaar
worden bewaard.
Dat zou kunnen
worden verkort
naar twee jaar.
Dat medewerkers van het Ha-
gaziekenhuis in Den Haag in
groten getale het medisch
dossier van realityster Saman-
tha de Jong bekeken, is een
teken dat het met de cultuur in
het ziekenhuis helemaal niet
goed zit. Dat stelt de Patiën
tenfederatie.
Sander van Mersbergen
Den Haag
t Samantha
de Jong.
FOTO ANP
Kijk op onze
