Hofleverancier
vooral eretitel
Hedwige verbeeld
'een 10'
'een 8'
8
I
i
In een geactualiseerde
biografie over oud-wielrenner
Jan Raas uit 's-Heerenhoek
reconstrueert Fred van Slogteren
diens moeilijke tijd bij Rabobank.
Drie cijfers aan Jan Raas
'een zware onvoldoende'
JAN RAAS VERNIEUWDE BIOGRAFIE
Dat gaat niet zomaar. De titel - of
ficieel 'Bij Koninklijke Beschik
king Hofleverancier' - wordt
slechts bij hoge uitzondering ver
leend. Dat gebeurt bij bedrijven
die hun ten minste too-jarig jubi
leum vieren (Knieriem bestaat
nu 175 jaar), hun ontstaansge
schiedenis kunnen aanto
nen, van regionaal be
lang zijn en een
smetteloze staat
van dienst heb
ben.
Een verzoek om hof
leverancier te worden
wordt beoordeeld door het
kabinet van de commissaris
van de koning. Dat licht het be
drijf uitgebreid door, samen met
onder meer Arbeidsinspectie, Ka
mer van Koophandel, politie, de
burgemeester en diverse ministe
ries. De commissaris komt uitein
delijk tot een advies. Koning Wil
lem-Alexander neemt aan de hand
daarvan persoonlijk een besluit.
De hele procedure neemt al snel
een jaar in beslag.
Met Knieriem erbij elf. De be
staande hofleveranciers zijn: Fa-
bery de Jonge Juweliers in Goes
(sinds 1908), Jurry Terneuzen
(1908), Tack's Schilders en Afwer-
kingsbedrijf in Cadzand (1992),
Slagerij Frans Gillissen in Vlissin-
gen (1994), Van der Bilt Zaden en
Vlas in Sluiskil (2001), Van der
Straaten Aannemingsgroep in
Hansweert (2005), Bakkerij Goet-
hals in Schoondijke (2010), De
Schrijver Vastgoedonderhoud in
Kloosterzande (2011), Bakkerij Ris-
seeuw in Zaamslag (2012) en
Bouwbedrijf Boogert in Ooster-
land (2025).
Ja, veel meer. Vroeger ging het ko
ningshuis kwistig om met het pre
dicaat. Koningin Beatrix heeft in
1987 de regels flink aange
scherpt. Sindsdien is de
vorst(in) ook de enige
die erover beslist.
Bestaande hofle
veranciers
moesten
zich opnieuw
bewijzen. In
Zeeland deden Fa-
bery de Jonge en Jurry
dat met succes. Het pre
dicaat heeft een beperkte
geldigheid en moet regelma
tig worden 'bestendigd'.
Dat is geen voorwaarde, al gebeurt
dat in sommige gevallen wel. Om
gekeerd is een bedrijf dat aan het
hof levert niet per definitie hofle
verancier.
De meeste hofleveranciers zeggen
dat niet direct te merken. Het is
vooral een eretitel, die het bedrijf
cachet geeft en de toch al goede re
putatie versterkt. Het predicaat en
het bijbehorende schildje worden
dan ook met trots gevoerd.
De Hedwige is het centrale on
derwerp van drie exposities die
dit jaar ter gelegenheid van het
'verdwijnen' van de Hedwigepol-
der worden gehouden.
Een groep Zeeuwse kunste
naars heeft zich verenigd in het
Atelier Hedwige en presenteert
zich vandaag voor het eerst. Dat
gebeurt in de expositieruimte van
de Covra in Nieuwdorp. De expo
sitie is getiteld 'Kunstvanloslaten'
en is te bezichtigen tot en met 15
augustus. Er zijn schilderijen van
Adri Geelhoed, Janneke Rottier,
Leen van Duivendijk, Onno Rot
tier, Marja de Lange en Anita de
Kerf. Jorien Brugmans is aanwe
zig met ingelijste gedichten. Van
Nicole Hendriks zijn er etsen te
zien, Johan Klein leverde foto's.
Guido Metsers, Jan Kettelerij en
Carla van Wersch brengen beel
den. Het audio-visuele werk komt
van Marijn de Zeeuw en Bo van
Scheyen. Initiatiefnemer Joop
Menting laat diverse kunstfilms
zien.
Van 23 april tot en met 28 mei
wordt er ook werk getoond in De
Passerelle in het stadhuis van Ter-
neuzen. Adri Geelhoed en Jan
Kettelerij exposeren van 8 tot en
met 15 september in de Grote
Kerk van Goes.
1WÊ jBM|
'r
jfi j|
De breuk tussen Jan
Raas en Rabobank
was 'voor zeker 90
procent' de schuld
van de oud-wielren
ner uit 's-Heerenhoek. Dat zegt
Fred van Slogteren, die de moei
zame samenwerking van 1996 tot
2003 en de uiteindelijke knallende
ruzie reconstrueerde in zijn boek
Raas, de zwijgende legende. „Het
kwam door zijn dwarse, moeilijke,
Zeeuwse karakter."
Van Slogteren bracht in het
voorjaar van 2009 al een biografie
uit over Raas: Op z'n Raas. Daarin
beschreef de inwoner van Zeist
uitvoerig de loopbaan van de Be
velander als uitmuntend coureur
en verdienstelijk ploegleider. Ook
verhaalde de auteur over Raas' pe
riode als directeur bij Rabobank,
zij het beperkt. „Dat boek had een
open einde. Ik heb wel met Raas
gesproken, maar ik mocht hem
niet interviewen."
Gewijzigd
Nu, negen jaar later, is er met Raas,
de zwijgende legende een geactuali
seerde versie van de biografie. Veel
hoofdstukken zijn derhalve het
zelfde, maar het gedeelte over de
Rabobank-periode is sterk gewij
zigd. Van Slogteren: „De afgelopen
vijfjaar heb ik gewerkt aan een tri
logie over de Nederlandse deelne
mers aan de Tour de France. Dat
zijn er 251, met toevallig de Zeeu
wen Theo Middelkamp en Marco
Minnaard als de nummers één en
251. Ik heb alle renners - mits nog
in leven - gesproken. Dus ook de
mannen die tussen 1996 en 2003
met Rabobank naar de Ronde van
Frankrijk gingen. Zij hielpen mij
om duidelijk te krijgen wat er ge
beurd is."
Impuls
Raas werd in 1996 door Rabobank-
president Herman Wijffels aange
steld als directeur van een wieler
ploeg én een compleet wielerplan.
De bank wilde het Nederlandse
wielrennen uit het slop trekken en
de oud-renner moest daar leiding
aan geven. De sport kreeg door
Rabobank zeker een impuls, maar
de grote successen bleven uit. Op
den duur ging de bankdirectie
harde eisen stellen (een Rabo-
man bij de beste drie in de
Tour) en de pers wilde ook
wel eens antwoorden op vra
gen, maar Raas gaf nooit
thuis. Uiteindelijk kon de
hoofdsponsor niet anders
dan Neerlands beste klassie-
kerrenner aller tijden ont
slaan.
Kluizenaar
„Raas heeft er nooit over willen
praten", vertelt Van Slogteren. „En
zoveel jaar na dato geeft hij nog
steeds geen interviews. Hij leeft
als kluizenaar en zal tot in zijn graf
zwijgen. Van Rabobank hoefde ik
ook niets te verwachten. Banken
willen nu eenmaal niet praten
over dingen waar ze niet trots op
zijn. Düs moest ik het van derden
hebben: de profs die bij Rabobank
reden. En die kwamen met verras
sende informatie. Toen dacht ik:
dat moet ik gebruiken voor een ge-
actualiseerde versie van de biogra
fie." Eén van de zaken die mee
speelden in de Rabobank-periode,
was een gebeurtenis uit 1994. De
vrouw van Raas en zijn zoon wer
den in dat jaar thuis overvallen
door twee gewapende mannen.
Door kordaat optreden van Raas,
die net thuiskwam van de klassie
ker Milaan-Sanremo, week het ge
vaar. Hij joeg en sloeg de overval
lers zijn huis uit. Sindsdien - zo
betoogt Van Slogteren - wilde
Raas zo weinig mogelijk van huis.
Vanuit 's-Heerenhoek deed hij al
RAPPORT
Als wielrenner
Als ploegleider
Als algemeen directeur
vrijdag 6 april 2018
PC
Het Goese productiebedrijf J.
Knieriem BV, gespecialiseerd
in onder meer verkeersborden
en kentekenplaten, ontvangt
vandaag het predicaat 'Hofle
verancier'. Wat betekent deze
koninklijke goedkeuring?
Rolf Bosboom
Hoe word je hofleverancier?
Wie beoor
deelt dat?
Hoeveel hofleveranciers zijn
er in Zeeland?
Waren er niet ooit meer in de
provincie?
Leveren uitverkoren bedrijven
aan het hof?
Levert het zakelijk gezien
voordeel op?
Jan van Damme
Nieuwdorp
r«
JfjuXvW
Si
li*
1
4
4
Adri Geelhoed: 'Jachtbosje bij Hedwigedijk'.
Jan Raas blijft
almaar boos
Roeland van Vliet
Viissingen
A Cover van het boek.
Fred van Slogteren geeft in zijn boek rapportcijfers aan Jan Raas.
Als wielrenner, als ploegleider en als algemeen directeur.
De biograaf noemt
Jan Raas de 'beste
klassiekerrenner
die ons land heeft
voortgebracht'. Hij zegevierde
namelijk in veertien klassiekers.
Daarnaast werd hij wereldkam
pioen en schreef hij tien Tour-
etappes op zijn naam.
'Hij verenigde, als de
playing captain van de
zo succesvolle Ra-
leigh-ploeg, in één persoon
moeiteloos de functies van kop
man, ploegleider en wegkapi
tein.'
Van Slogteren stelt
dat Raas als ploeg
leider bij Kwantum,
SuperConfex, Buc-
kler, WordPerfect en Novell ook
een 10 had kunnen verdienen.
Maar dan had hij niet 'een jaren
lange idiote strijd' moeten uit
vechten met zijn voormalige
baas Peter Post. Raas
en Post stookten acht
jaar lang hun topren-
ners op om de andere
ploeg niet te laten winnen, zelfs
als ze daardoor zelf ook niet de
zege pakten. 'Het heeft het Ne
derlandse wielrennen veel over
winningen gekost.'
Als grote naam haalde Rabobank-president Herman Wijffels Jan
Raas binnen als directeur van een project dat de redding van het
Nederlandse wielrennen moest worden.
Niemand wist of hij zo'n functie ook aankon. Uiteindelijk bleek van
niet. Raas trok geheel zijn eigen plan, vanuit Zeeland, en kon met
niemand overweg. Vandaar die 'zware onvoldoende'.
