Vertrouwen tussen havenbedrijf en provincie verdwenen
5
De sanering van het Thermphosterrein bij
Nieuwdorp is opnieuw in een juridische
patstelling verzand. Rijken provincie
ruziën al wekenlang met de havens
van North Sea Port.
'De juridische strijd is kostbaar,
tijdrovend en verhindert het berei
ken van het door iedereen gewen
ste resultaat: een haventerrein
waarop weer economische ontwik
keling kan plaatsvinden'. Dit te
kende Diederik Samsom nog geen
jaar geleden op over de provincie
Zeeland en havenbedrijf Zeeland
Seaports (ZSP). Die waren in een
juridische loopgravenoorlog beland
over het opruimen van het met fos
for en licht radioactief metaal ver
ontreinigde terrein van de in 2014
failliet verklaarde fosforfabriek
Thermphos. Saneren doe je samen
luidde de titel van het rapport
waarmee de oud-PvdA-voorman
binnen de kortste keren de twee ru
ziënde partijen én het Rijk op één
lijn kreeg. Ze beloofden alle drie
27,7 miljoen euro in de schoonmaak
te steken.
In december werd daarover een
financieringsovereenkomst onder
tekend, maar het wachten is nog
steeds op de parafen onder een sa
menwerkingsovereenkomst. Het
Rijk wilde namelijk nog één dinge
tje uitgezocht hebben, waaraan
Samsom ook een passage had ge
wijd: 'Overigens geldt voor de bij
dragen van Provincie en Rijk dat er
staatssteunregels kunnen gelden.
Vanwege het geldend veiligheids-
en milieubelang is niet te verwach
ten dat dit onoverkomelijke bezwa
ren oplevert, maar formele goed
keuring daarvoor komt van de Eu
ropese Commissie (en laat lang op
zich wachten)'. Even goed uitzoe
ken, raadde hij aan.
Dat gebeurde door de landsadvo-
Rijk en provincie zijn
door de
landsadvocaat
gerustgesteld, maar
Zeeland Seaports
niet
caat van het kantoor Pels Rijeken
Droogleever Fortuijn, die begin
maart met zijn advies kwam. Een
cheque van 55,4 miljoen euro aan
een havenbedrijf is in principe
staatssteun, waar het om gaat is of
het door Europa ook als 'ongeoor
loofd' wordt aangemerkt. Gedepu
teerde Jo-Annes de Bat heeft de Sta
ten laten weten dat de landsadvo
caat - wiens advies niet openbaar is
- die kans klein acht. Hij heeft wel
aangeraden het bedrag als staats
steun aan te melden in Brussel. Het
duurt ten minste een halfjaar, maar
als het tegenzit jaren, voor de Euro
pese Commissie met een oordeel
komt.
Rijk en provincie zijn door de
landsadvocaat gerustgesteld, maar
ZSP (juridisch nog zelfstandig maar
verder inmiddels met de haven van
Gent gefuseerd tot North Sea Port)
niet. De haven heeft het meest te
verliezen. Zou Europa de 55,4 mil
joen euro als ongeoorloofde staats
steun zien, dan moet het havenbe
drijf het bedrag weer terugbetalen
aan het Rijk en de provincie. Om de
sanering niet stil te laten vallen,
wordt het geld al in partjes overge
maakt naar Van Citters Beheer. Dat
bedrijf is een volle dochter van ZSP,
opgericht om het Thermphoster
rein schoon te maken.
Hoe langer het Brusselse oordeel
uitblijft, hoe groter de kans dat
bijna al het geld is uitgegeven. Dus
wil het havenbedrijf de garantie dat
het aan het einde van de rit niet al
leen aan de lat komt te staan. Wat
de kwestie nog compliceert, is dat
de juridische fusie tussen de haven
van Gent en ZSP - gepland op 1 mei
- onmogelijk is zonder een gete
kende samenwerkingsovereen
komst over Thermphos. Dat die da
tum desnoods wordt opgeschoven,
tekent hoe zwaar ZSP tilt aan een
garantie vanuit Middelburg en Den
Haag.
Inmiddels zoeken partijen, on
dersteund door hun juristen, al
meer dan drie weken koortsachtig
naar een oplossing. Er is elke dag
overleg. Een garantie is niet moge
lijk, is de redenering in Middelburg.
Als nu wordt vastgelegd - in of bui
ten de samenwerkingsovereen
komst - dat het geld alsnog wordt
verstrekt, blijft het ongeoorloofde
staatssteun. En voor een omweg
zijn Rijk en provincie niet te por
ren. Stel bijvoorbeeld dat de over
heid meer investeert in de nieuwe
zeesluis bij Terneuzen en North Sea
Port minder, waardoor hetzelfde
bedrag alsnog bij de haven terecht
komt. Dat wordt gezien als het 'be
sodemieteren' van Europa. Volgens
ingewijden is er een constructie
verzonnen die zo shady (dubieus)
is, dat het Rijk daarvan niet eens op
schrift kennis wil nemen.
De geschiedenis herhaalt zich.
'Juridisering van verhoudingen
leidt tot patstelling', was de titel van
een paragraaf uit het Samsomrap-
port. ZSP, dat niets kan zonder toe
stemming van de haven van Gent,
wil een dichtgetimmerde overeen
komst die repareert wat volgens
Het vertrouwen in
een gezamenlijke
oplossing, dat
Samsom leekte
hebben opgebouwd,
is verdwenen
Rijk en provincie vrijwel zeker niet
gaat gebeuren. De provincie zegt:
vertrouw er maar op dat het goed
komt. Zo niet, dan lossen we het te
gen die tijd wel op. Het vertrouwen
in een gezamenlijke oplossing, dat
Samsom leek te hebben opge
bouwd, is verdwenen. Dat conclu
deert ook de Statenfractie van de
PW, die morgen een motie indient
waarin ZSP wordt opgeroepen 'te
stoppen met het frustreren en juri-
diseren van de procedures omtrent
Thermphos' en gewoon de samen
werkingsovereenkomst te onderte
kenen.
Misschien moet Samsom nog
eens ingeschakeld worden voor een
laatste bemiddelingspoging. Hij is
'nog niet' benaderd, laat hij weten.
Om eraan toe te voegen: 'Lijkt me
ook een snel oplosbaar probleem'.
donderdag 5 april 2018
Diederik Samsom voor de poort van Thermphos. Rechts Dinro Hobbel, directeur van Van Citters Beheer, fotomechteldjansen
Opnieuw patstelling Thermphos
Ernst Jan Rozendaal
Middelburg
Jan Lagasse, directeur Zee
land Seaports/North Sea Port
Jo-Annes de Bat, gedepu
teerde
