SPERMA GEVEN
IS MAKKELIJKER
Stel: je bent een vrouw en je wilt
een baby maar je blijkt geen
(goede) eicellen te hebben. Dan
neem je toch een eicel van iemand an
ders? Zo eenvoudig als dat klinkt, zo ge
compliceerd is de praktijk. Nicole Beckers
is arts voortplantingsgeneeskunde bij
Medisch Centrum Kinderwens in Lei
derdorp, dat net als het UMC Utrecht be
schikt over een eicelbank. Volgens haar
ligt het slagingspercentage niet hoger dan
20 tot 30 procent. MC Kinderwens begon
zes jaar geleden. Sinds die tijd hebben 39
vrouwen ongeveer 600 eicellen gedo
neerd. Er zijn 78 vrouwen behandeld, wat
leidde tot 26 zwangerschappen. Daaruit
zijn uiteindelijk 14 kinderen geboren."
Maar de geringe slagingskans is niet
het grootste struikelblok bij eiceldonatie.
Veel nijpender is het tekort aan donoren.
Beckers: „Wij proberen dat tekort han
teerbaar te houden door de wachtlijst
steeds slechts heel kort open te stellen
voor nieuwe aanmeldingen. Nadeel daar
van is dat we geen idee hebben hoeveel
vrouwen werkelijk wachten op een
eicel."
Dat dat aantal alleen maar zal groeien,
is duidelijk. „De groep voor wie na mis
lukte ivf of icsi (een bijzondere vorm van
ivf) alleen nog eiceldonatie als optie over
blijft, groeit doordat vrouwen steeds later
aan kinderen beginnen."
Nieuwe donoren zijn niet makkelijk
te vinden. Advertenties van MC Kinder
wens leveren weinig op. Eicellen doneren
is minder eenvoudig dan een potje
sperma inleveren: er is een hormoon
behandeling voor nodig en een (pijnlijke)
punctie. „Dat is een drempel." MC Kin
derwens zou stellen die in een ivf-traject
zitten kunnen vragen om eicellen af te
staan voor anderen. „Maar dat doen we
absoluut niet, want elke eicel is ook een
kans op een eigen zwangerschap."
Socialfreezing, waarbij jonge vrouwen
eicellen laten invriezen voor later ge
bruik, biedt ook mogelijkheden. Beckers:
„Sommige eicellen worden nooit ge
bruikt, maar is het ethisch om daar actief
achteraan gaan?"
Contact
Er speelt nóg een ethische kwestie, zegt
Wilma Potze, die als counselor stellen
met een (onvervulde) kinderwens bij
staat. „Als je eicellen doneert, bestaat de
kans dat op een dag een kind voor
de deur staat dat contact met je wil. Of
andersom: ergens in Nederland wordt
'jouw' kind door anderen opgevoed en
je hebt er geen enkele grip op."
Dat, opgeteld bij de best pittige behan
deling, maakt dat vrouwen eerder done
ren aan een zus of vriendin dan aan
onbekenden. „Wat ook ingewikkeld kan
zijn: bemoei je je met de opvoeding of
niet? En hebben de partners er geen
moeite mee?"
Het buitenland biedt soms uitkomst.
In Spanje bijvoorbeeld krijgen donoren
(in tegenstelling tot Nederland) geld voor
hun eicellen. Jonge vrouwen bekostigen
er soms hun studie mee.
Behalve het prijskaartje van enkele
duizenden euro's, kleeft er nog een na
deel aan: alles gebeurt anoniem. Potze:
„De ervaring leert dat kinderen die zijn
verwekt met onbekend donorzaad vaker
problemen krijgen dan kinderen die ge
boren zijn uit zaad waarvan de herkomst
bekend is. Het is belangrijk om je wortels
te kennen."
Wat als toekomstmuziek klinkt: de
universiteit van Edinburgh heeft eicellen
laten rijpen die waren verkregen uit
menselijk eierstokweefsel. Of de eicellen
genetisch goed zijn en geschikt om daad
werkelijk te gebruiken, moet nog worden
onderzocht.
Hoe verloopt
een eicel
donatie?
Vrouwen die eicel
len doneren, mogen
niet ouder zijn dan
36 jaar (hoe jonger,
hoe groter de kans
van slagen), hebben
bij voorkeur geen
kinderwens meer
(vanwege een klein
risico op complica
ties) en worden fy
siek en mentaal
gescreend.
Met hormonen
worden eicellen
in het lichaam gerijpt.
Deze worden via een
holle naald
opgezogen en
ingevroren.
Melden zich wens-
ouders, dan worden
deze geslachtscellen
(bijvoorbeeld vier) op
temperatuur ge
bracht en in middels
ivf bevrucht met het
zaad van de wensva-
der.
Met medicijnen
bereidt de wens-
moeder haar baar
moederslijmvlies
voor op innesteling
van een embryo.
Van de embryo's
die door ivf zijn ont
staan, wordt er één
bij de wensmoeder
teruggeplaatst.
221 zaterdag 31 maart 2018
