Burger tuint in
belletje van
nep-helpdesk
'Als je maar hard genoeg
huilt, gaat justitie om'
Nine Kooiman: liever mama dan Kamerlid
SMS GROEIEN NAAR 4333
5
Miljoenenschade pas het begin
Liliane
Fonds
De adoptiepraktijken in Sri
Lanka staan niet op zichzelf.
Er waren in de jaren 70 en
80 meer bureaus en wens-
ouders die zich schuldig
maakten aan illegale adop
tie. De Nederlandse overheid
wist dat, maar greep niet,
blijkt uit archiefonderzoek
door deze krant.
Adoptiebureaus hadden in die
tijd vrij spel, zegt René Hoks-
bergen, emeritus hoogleraar
adoptie. „Het ministerie van
Justitie heeft volstrekt gefaald
in het toezicht. De controle op
de bemiddeling ontbrak. Ze
had veel meer eisen aan ver
gunningen moeten stellen."
Het ministerie was begin jaren
8o al op de hoogte van illegale
adoptie vanuit onder meer
Bangladesh, Nepal, Peru en In
donesië, blijkt uit archiefstuk
ken. In sommige gevallen
werkten Nederlandse diploma
ten daar aan mee.
In 1982 speelde een groot adop-
tocht op Sri Lanka en eigen dna-
testen, omdat gegevens ontbre
ken of onbetrouwbaar zijn.
„Nederland moet herstel van
het contact tussen geadopteer-
den en hun biologische familie
faciliteren", vindt Cohen. „De
overheid moet zich inspannen
om informatie boven tafel te krij
gen en de kosten van onderzoek
vergoeden. Het is een basisrecht
om te weten waar ik vandaan
kom. Misschien opent dit de deur
voor geadopteerden uit andere
landen, van wie gegevens niet
kloppen. Nog steeds worden kin
deren uit China geadopteerd
zonder achtergrondgegevens."
Volgens Cohens advocaat Mar
tin de Witte van SAP Advocaten
is de verantwoordelijkheid van
de Nederlandse staat duidelijk.
Hij wil een getuigenverhoor op
starten. „We willen de overheid
aansprakelijk houden voor het
feit dat ze dit tegen beter weten
in hebben gedoogd."
tieschandaal in Brazilië. Tien
tallen Nederlandse stellen had
den met medewerking van het
consulaat illegaal een baby op
gehaald en met valse papieren
naar Nederland meegenomen.
Ze deden alsof ze zelf zwanger
waren en daar bevallen waren
van hun eigen kind.
Justitie startte een strafrechte
lijk onderzoek, maar sepo
neerde alle zaken. „Het minis
terie sloot de ogen. Adoptie
moeders gingen zogenaamd
met een dikke buik naar Brazi
lië, maar er zat gewoon een
kussen onder hun kleding."
Justitie erkende toen dat de
stellen strafbare feiten pleeg
den. Toch werden ze niet ver
volgd. Hoksbergen: „Als je maar
hard genoeg huilt, gaat justitie
om. Ze durven geen 'nee' te
zeggen tegen wensouders. Het
is een laffe benadering. Vaak
wordt het belang van de wens
ouders boven dat van adoptie
kinderen gesteld."
Overheid wist van
halen kinderen met
onvolledige
persoonsgegevens
Flash werd door de Nederlandse
overheid langdurig gevrijwaard
van de verplichting om de perso
nalia van het adoptiekind voor
vertrek op te geven. Gezien de
berichtgeving over illegale adop
tiepraktijken en de reputatie van
Flash is dit volgens De Witte 'bij
zonder onzorgvuldig'. „De over
heid was in de positie om het te
verbieden, strenge voorwaarden
te stellen en ervoor te zorgen dat
die werden nageleefd. Dat is niet
gedaan. Ze wisten wat er aan de
hand was. Er zijn destijds Ka
mervragen gesteld, maar vervol
gens gebeurt er niks en gaat het
door."
Als blijkt dat de Nederlandse
overheid (moreel) verantwoor
delijk is, dan moet zij ook sa
menwerking zoeken met de Sri-
lakaanse overheid, vindt Sanne.
„Op Sri Lanka zijn veel moeders
die hun kind kwijt zijn. Ze heb
ben niet de middelen om dat
zelf te onderzoeken, maar heb
ben het recht om te weten waar
hun kind is."
Integer
Ex-bestuursleden van Flash
zeggen niets geweten te hebben
van illegale adopties. De twee
leidinggevenden uit die tijd zijn
overleden. De weduwe van de
toenmalige voorzitter Hein
Groen ontkent alle beschuldi
gingen. „Alles is integer gegaan.
Daar steek ik mijn hand voor in
het vuur. De stichting streefde
openheid na. Sri Lanka is een
ander land dan Nederland. We
kregen uitgebreide rapporten
van maatschappelijk werkers
daar. Die informatie namen we
voor waar aan. Als iets niet
klopt, valt dat de stichting niet
te verwijten."
Minister Sander Dekker
(rechtsbescherming) vindt dit
soort adoptiezaken 'uitermate
betreurenswaardig'. Hij reali
seert zich 'dat dit voor betrok
kenen emotioneel zwaar moet
zijn.' De regels zijn inmiddels
aangescherpt. „De overheidsbe
moeienis met de controle is
steeds groter geworden. De pri
maire verantwoordelijkheid
voor een zorgvuldige afstands
procedure en dossiervorming
lag en ligt echter bij de zen
dende landen." Tegelijk erkent
Dekker dat het adoptiesysteem
soms ook kwetsbaar is.
Geadopteerden kunnen te
recht bij Fiom, centrum voor af-
stammingsvragen. Ze krijgen
gratis inzage in adoptiedossiers.
DEN HAAG SP-Kamerlid Nine
Kooiman (37, foto) vertrekt uit de
landelijke politiek. Ze vindt het te
moeilijk om het moederschap te
combineren met haar werk
als volksvertegenwoor
diger.
Kooiman is sinds
juni 2010 Tweede Ka
merlid voor de Socia
listische Partij en sinds
een jaar moeder van een
zoontje. „Sindsdien kan ik
mijn werk niet meer zo invul
len zoals ik vind dat het hoort",
vertelt ze. „Jarenlang zette ik me
24 uur per dag, 7 dagen per week
in, vooral ook voor werkzaamhe
den namens de partij buiten het
parlement. Voor acties, onderzoek,
bijeenkomsten of werkbezoeken.
Ik wil een volksvertegenwoordiger
zijn, maar dat gaat niet meer."
Volgens Kooiman moet ze teveel
schipperen tussen twee 'liefdes':
haar privéleven en haar car
rière. „Continu sta ik
voor de afweging: 'Wil
ik vandaag thuis zijn
en mijn kind op
bed leggen of ga ik
weer volop aan het
werk?' Die drukke baan
verwijt ik de SP totaal
niet, ze gaven me altijd de
ruimte."
Tijdens haar zwangerschap
maakte Kooiman nog de keuze om
op de kandidatenlijst te gaan staan
voor de landelijke verkiezingen
van 2017. Nu neemt de SP'er, jaren
voor de geplande volgende stem
busgang in maart 2021, al afscheid
van de Tweede Kamer. „Ik ben
toen vol overtuiging op de lijst
gaan staan, want ik wist wel hoe
het was om Kamerlid te zijn. Maar
nu besef ik pas wat het betekent
om moeder te zijn. Over vier jaar
wil ik mijn zoontje niet hoeven
aankijken met de gedachte: 'Wat
heb ik veel van je gemist.' Ik wil dat
niet inleveren."
Kooiman benadrukt dat ze zeker
niet vertrekt vanwege onvrede
over de koers van de SP. „Ik heb
juist nog willen meedraaien met
de campagne voor de gemeente
raadsverkiezingen, gewoon omdat
ik het zo'n fijne club vind met veel
positieve energie."
Kooiman neemt morgen offici
eel afscheid.
Alleen al fraudeurs die zichzelf
voordeden als 'iemand van Micro
soft' maakten met hun aalgladde
praatjes vorig jaar zes miljoen euro
buit. De politie kreeg in 2017 bijna
tweeduizend aangiften binnen van
gedupeerden die het praatje ge
loofden en even later bestolen ble
ken te zijn.
„Het zijn uiterst geraffineerde
gesprekken", zegt Vincent Stitte-
laar, specialist cybercrime. „Ze ver
leiden je met Microsoft, vragen
toegang tot je computer en halen
dan je geld weg. Het grijpt schrik
barend snel om zich heen. In 2011
kregen we enige tientallen aangif
ten, in 20x2 steeg dat al naar enkele
honderden en zo neemt het ra
zendsnel toe. En dan heb ik het nog
niet over alle meldingen die we
krijgen van mensen die gelukkig
wél op tijd de hoorn erop gooien.
Helaas doet nog lang niet iedereen
dat. Er vallen vooral veel slachtof
fers onder de wat oudere mensen."
Helpdeskfraude is inmiddels,
qua aantal aangiften, een van de
grootste digitale misdrijven in Ne
derland. Het grote probleem bij de
aanpak is dat de daders veelal van
uit India bellen. „In zo'n beetje alle
gevallen spreken ze Engels met een
duidelijk accent", zegt Stittelaar.
„Opsporing is altijd het doel, maar
dat zal meteen de grootste uitda
ging zijn. Daar zijn rechtshulpver
zoeken voor nodig."
Om toch een einde te maken aan
de groei van het aantal slachtoffers
gaan politie, Openbaar Ministerie,
het ministerie van Justitie en Vei-
Na een beleefd
telefoontje nemen ze
je computer over en
plunderen je rekening
ligheid én elf partijen uit de tele-
com-, software- en financiële sec
tor samenwerken. „Banken en tele
foonbedrijven gaan bijvoorbeeld
meedenken over hoe we deze op
lichterij kunnen verstoren, helpen
zoeken naar technische oplossin
gen. Wij hebben de data, nu heb
ben we hun hulp nodig om hier sa
men iets aan te doen."
Het startschot voor de gezamen
lijke aanpak wordt vandaag gege
ven in Rotterdam, in het bijzijn van
minister van Justitie Ferdinand
Grapperhaus, korpschef Erik Aker
boom en voorzitter van het College
van procureurs-generaal Gerrit
van der Burg.
Alle kinderen willen groeien.
Ook kinderen met een handicap.
woensdag 28 maart 2018
GO
-Sanne Cohen
Zembla, vanavond 21.15 uur,
NPO 2
Ze bellen op dat ze van Micro
soft zijn, liegen dat er iets mis is
met je software, nemen de boel
over en bestelen je voor duizen
den euro's. Het aantal slachtof
fers van 'helpdeskfraudeurs'
groeit zo snel dat de politie ban
ken, telefoonbedrijven en an
dere partijen te hulp vraagt.
Victor Schildkamp
Rotterdam
3,00 PER BERICHT (EXCL. TELEFOONKOSTEN)
