Ift
Letterenhuis zet schrijver Hugo Claus opnieuw in de schijnwerper
11
Zuiderburen
Hugo Claus is
deze maand tien
jaar dood. Hot
Letterenhuisin
Antwerpen wijdt
een expositie aan
de Vlaamse
schrijver die ook
een beetje van 'ons'
is.
Aan het einde van de
tentoonstelling hangt
een korte notitie. In
precies dat puntige
handschrift waarmee
Hugo Claus zijn meesterwerken
schiep. Het zijn geen regels uit een
literair werk, maar ze zijn evenzo
goed pakkend, ontroerend zelfs:
'Pilletjes tegen Alzheimer. Stabili
seert', staat er. Claus schreef het in
de late herfst van zijn leven. Een
Studenten literatuur
kennen vooral de
Claus die uit het
leven stapte
geheugensteuntje wellicht, om
medicijnen te halen tegen die
grauwe ziekte die het einde van
zijn leven zou overschaduwen.
De notitie is afkomstig uit het
enorme archief van de schrijver.
De Koning Boudewijnstichting
kocht het enkele jaren geleden en
gaf het in bewaring aan het Lette
renhuis in Antwerpen: de erfgoed
instelling voor Vlaamse literatuur.
Actrice Hilde Van Mieghem werd
gevraagd om uit al die handge
schreven teksten, dagboeken,
foto's en interviews een tentoon
stelling samen te stellen. Het re
sultaat heet 'Hugo Claus. Achter
vele maskers'. „Hilde zag verban
den tussen wat Claus zei en
schreef en hoe het uiteindelijk in
zijn werk terechtkwam", zegt
hoofdarchivaris van het Letteren
huis, Johan Vanhecke. „Met die
fragmenten hebben we gepuzzeld
om het verhaal van Claus te vertel
len." De Nederlandse vormgever
Niek Kortekaas goot het geheel in
een uitnodigend, grafisch ont
werp.
De tentoonstelling laat een veel
zijdige man zien. Claus de schrij
ver. Claus de dichter. Claus de
filmmaker, de toneelschrijver,
dandy en provocateur. Maar wat
overheerst - je kunt er niet om
heen - is Hugo Claus als het lite
raire fenomeen dat hij was. Dat zat
er al vroeg in. Op de middelbare
school in Kortrijk schreef de jonge
Hugo opstellen die op z'n best
middelmatig waren. Dat deed hij
expres. Zijn allereerste opstel was
namelijk zó goed, dat hij er een nul
voor kreeg. De leraar was ervan
overtuigd dat Claus het uit een li
terair werk had overgeschreven.
Over de jeugd van Hugo Claus
zien we meer in het eerste van vier
thematische 'eilanden' die als rode
draad door de tentoonstelling lo
pen. Er zijn de eerste contouren
van wat uiteindelijk Claus' pièce
de résistance zou worden, de ro
man 'Het verdriet van België': een
verhaal dat zich afspeelt in de
Tweede Wereldoorlog en handelt
over verraad en collaboratie. Claus
baseerde het deels op zijn jeugder
varingen. In het tweede eiland
staat de periode met zijn eerste
vrouw Elly Overzier centraal: de
tijd in Frankrijk en Italië, waarover
hij 'De koele minnaar' schreef.
Daarnaast het eiland van de amour
fou. We zien Hugo Claus met zijn
Nederlandse muzen Kitty Cour-
bois en Sylvia Kristel. En afbeel
dingen samen met vrienden en
collega's als Kees van Kooten,
Harry Mulisch, Cees Nooteboom
en Simon Vinkenoog. De Neder
landse bezoeker denkt hier al snel:
Hugo Claus was ook van ons. Of
een klein beetje dan toch.
En dan het laatste eiland. Het
laatste werk en de aftakeling. Die
notitie over pilletjes en Alzheimer.
Hugo Claus koos voor euthanasie,
zijn wilsbeschikking getuigt er
van. Zijn dood deed in België min
stens zo veel stof opwaaien als zijn
levenswerk. „Mensen die nu lite
ratuur studeren, kennen vooral de
Claus die uit het leven stapte",
zegt Johan Vanhecke. „Natuurlijk
was dat spraakmakend. Maar met
deze tentoonstelling hopen we de
schrijver Hugo Claus weer onder
de aandacht te brengen." Dat is
ruimschoots gelukt.
De tentoonstelling 'Hugo Claus.
Achter vele maskers' is tot zon
dag 1 juli te zien in het Letteren
huis in Antwerpen. Meer infor
matie: www.letterenhuis.be.
dinsdag 27 maart 2018
Een man met vele maskers
In de rubriek Zuiderburen
werpen we wekelijks
een blik over de Belgische
grens. Deze week: Het Let
terenhuis in Antwerpen.
PC
Peter van den Assem
Antwerpen
- Johan Vanhecke,
hoofdarchivaris Letterenhuis
Claus de schrijver. Claus de dichter. Claus de filmmaker, de to
neelschrijver, dandy en provocateur.
Het Letterenhuis toont de expositie 'Hugo Claus. Achter vele maskers', foto's boaztimmermans
