Brieven Etty komen
thuis in Middelburg
ZorgSaam werkt
samen met Philips
Regisseur Erik de Bruyn is
tijdelijk terug in zijn
geboortestreek: Zeeuws-
Vlaanderen. Tot aan de zomer
draait hij er de achtdelige
televisieserie Grenslanders.
4
ERIK DE BRUYN REGISSEUR NEEMT TELEVISIESERIE OP IN
Drie exemplaren zijn er bekend in
Nederland. Het Joods Historisch
Museum in Amsterdam en het
Etty Hillesum Centrum in Deven
ter hadden er al één. In Middelburg
ligt nu het derde.
Jacobine de Jong kwam uit Italië
over om het boekje te overhandi
gen. Het was van haar moeder en
die had lang gezocht naar een ge
schikte plek. „In november 2016
overleed ze onverwacht, 94,5 jaar
oud maar nog erg bij de tijd. Zij had
geen goede plek voor het boekje
gevonden, ik nu wel."
In het boekje staan drie brieven;
één gefingeerd, twee authentiek.
Die twee zijn geschreven door Etty
Hillesum, toen zij in de Tweede
Wereldoorlog in kamp Wester-
bork verbleef. Zij beschreef het le
ven in het kamp en dankzij die
brieven werd ook daarbuiten be
kend wat daar gebeurde en dat
daarvandaan treinen naar het ver
nietigingskamp in Auschwitz ver
trokken. Het boekje werd in de
oorlog illegaal uitgegeven.
„Dit is nummer 18 van de 100 die
zijn gedrukt", vertelde De Jong.
„Voor Zus, 26 oktober 1944, staat
erin. Mijn moeder werd Zus ge
noemd. Zij heeft ook haar naam en
adres erin gezet. Ik denk dat het via
haar schoonzus of haar broer bij
haar is gekomen. Zij zaten allebei
in het verzet." Overigens had de fa
milie De Jong een band met Mid
delburg. „Mijn grootvader woonde
hier, Karei Jacob de Jong, de later
bekende pianist."
In de kantlijn staan kleine pot
loodaantekeningen, merkte De
Jong op. „Het is veel gelezen, maar
toch ook goed bewaard gebleven.
Moeder was ook altijd heel be
zorgd dat het niet terecht zou ko
men."
De bubbels werden gistermiddag
opengetrokken en cadeautjes
werden over en weer aangeboden.
Het is dan ook niet niks, Henk
Valk, algemeen directeur van Phi
lips Benelux, en ZorgSaam-be-
stuurder Lodewijk de Beukelaar
tekenden een contract waar meer
dan 20 miljoen euro mee gemoeid
is. Over een periode van vijftien
jaar worden alle beeldvormende
en radiologische apparaten in het
ziekenhuis vervangen door exem
plaren van Philips. Het gaat om
ongeveer honderd apparaten. Ook
gaat Philips het onderhoud daar
van op zich nemen, de ondersteu
nende software en het opleiden
van personeel dat ermee werkt.
ZorgSaam gaat voor het eerst
een samenwerking aan met één
partner. „Philips voorziet ons van
apparatuur én ondersteuning. Wij
kunnen het niet alleen", zegt De
Beukelaar. Ook Ingrid Groene-
veld, manager van de afdeling ra
diologie, is blij met de samenwer
king: „Ziekenhuisapparatuur
wordt steeds complexer en er is
meer kennis nodig om een goede
keus te maken." Philips is ook op
Samenwerking is
voor beide partijen
ook financieel
interessanter
de hoogte van de wettelijke nor
men rond straling van radiologi
sche apparatuur en houdt ook die
zaken in de gaten. Ook is een sa
menwerking voor beide partijen
financieel interessanter.
Onlangs werd een eerste appa
raat van Philips in gebruik geno
men, een MRI-scanner.
Niets zo grillig als
de grens. Op het
oog is het een wil
lekeurig meande
rende lijn tussen
Nederland en Bel
gië. Ontstaan in een tijd (eerste
helft negentiende eeuw) van Eu
ropese opstanden. Polen trokken
op tegen Russen, Italianen tegen
Oostenrijkers, Ieren tegen Engel
sen en Belgen tegen Nederlan
ders. Ieder met zijn claim op ei
genheid en soevereiniteit. De
scheidslijn tussen België en Ne
derland lijkt vandaag slechts een
formele aangelegenheid om dat
laatste te markeren. Maar de grens
is zo veel meer: aan de andere kant
is alles anders. Heel anders.
En niets is zo grillig als de
grensstreek. De contrasten zoals
in het gebied tussen Vlaanderen
en Zeeuws-Vlaanderen kunnen
nauwelijks scherper. In het oosten
grenst de industrie van het Ant
werpse havengebied aan de getij-
denatuur van het Verdronken
Land van Saeftinghe. Stedelijk ge
bied en uitgestrekte polders ko
men samen rond de industrie
langs het Kanaal van Gent naar
Terneuzen. En in het westen ver
smelt de rustiek van het grens
overschrijdende natuurgebied
Het Zwin met het grootschalige
kusttoerisme.
Dynamisch? Dat kun je wel zeg
gen. Regisseur Erik de Bruyn
groeide op in deze wereld van te
genstellingen, hij woonde er tot
zijn tiende. Kind van een Friese
moeder en een Dordtse vader die
jarenlang op de politieboot RP10
voer. Erik werd geboren in de
Willem Kloosstraat in Terneuzen,
laatst reed hij er nog eens door:
„Dat waren volgens mij toen, be
gin jaren zestig, nieuwe huisjes. Ik
kan me herinneren dat er voor de
straat een braakliggend terrein
lag. Daar bouwden we hutten. La
ter, toen ik er al weg was, is daar
een zwembad gebouwd. Dat is ge
sloopt en nu ligt het weer braak.
Grappig."
Wilde Mossels
De Bruyn verruilde Zeeland voor
Amsterdam, maakte naam als
filmregisseur (onder meer met
zijn debuutfilm Wilde Mossels)
en is nu terug in Zeeuws-Vlaan-
deren. Tijdelijk dan. Tot juli van
dit jaar woont hij met partner en
dochter in een gehucht pal onder
de Westerschelde. Het land dat
hem inspireerde tot het maken
van de achtdelige televisieserie
Grenslanders. Het concept voor de
serie ontwikkelde hij samen met
de Vlaamse scenarioschrijver Rik
d'Hiet.
„Grenslanders is een mysterie-
verhaal met politie-elementen en
ook familiekroniek", zegt De
Bruyn. „We draaien in Zeeuws-
Vlaanderen en in Vlaanderen en
gebruiken daarbij de grilligheid
van de grens. Het gaat om twee
fictieve dorpen, Kruisvliet in Ne
derland en Sint-Kruis in Vlaande
ren. Ik probeer het zo in te richten
dat het onbepaald blijft qua tijd
en plaats. Het enige wat bepaald
is, is die grens."
Het verhaal begint met een zeil-
jachtje dat aanspoelt in het Ver
dronken Land van Saeftinghe.
Bloed en kogelgaten. Aan de an
dere kant van de grens dwaalt een
jong, Afrikaans meisje rond. Ze is
in shock. Een Vlaamse politiepsy-
chiater probeert haar aan het pra
ten te krijgen. Zo is de toon in
Grenslanders gezet.
We bezoeken de filmset op een
dag dat de fictiefabriek van de Ne
derlandse productiemaatschappij
Column Films en het Belgische
Eyeworks even buiten het Oost-
Zeeuws-Vlaamse dorp Ossenisse
wordt opgebouwd. Zo'n dertig
mensen op de set. Strakblauwe
lucht, waterkoud, een eenzaam
huis onder aan de zeedijk. Een uur
voordat de opnames starten, legt
Erik de Bruyn zijn crew en eerste
regie-assistent Michiel Collenteur
uit hoe hij het hebben wil. Nee,
Grenslanders
is een mysterie-
verhaal met
politie-
elementen
en ook
familiekroniek
die politie-auto moet met de
voorwielen die kant op staan,
„want zij komt straks van die
kant", wijst hij langs de dijk. 'Zij'
is Jasmine Sendar (onder meer
bekend van Goudkust en Onder
weg naar morgen) die in Grens
landers als politie-inspecteurTara
een van de hoofdrollen vertolkt.
Andere (hoofd)rollen er zijn voor
bekende acteurs, zoals de Vlamin
gen Koen de Bouw ('Hij heeft mo
menteel veel aanbiedingen in
Amerika, dus we waren blij dat
we hem voor de serie konden krij
gen') en Wim Willaert. En van
Nederlandse kant doen Frank
Lammers, Fedja van Huêt en Mo-
nic Hendrickx mee. De laatste
twee zijn deze dag ook op de set.
Een volle dag draaien om twee
scènes uit aflevering 5 op te ne
men: samen goed voor amper
twee minuten televisie. De Bruyn
heeft tien draaidagen beschikbaar
voor een aflevering. Dat mag luxe
dinsdag 27 maart 2018
PC
A Jacobine de Jong overhandigt Aad Vos het boekje 'Drie brie
ven' van Etty Hillesum. foto dirk-jan gjeltema
Uitgerekend het centrum dat
onderzoek doet naar de ge
schriften van Etty Hillesum had
nog geen exemplaar van het
belangrijke en destijds illegale
boekje Drie brieven. Nu wel.
Secretaris Aad Vos van het
Etty Hillesum Onderzoekscen
trum in Middelburg nam het in
gisteren ontvangst.
Maurits Sep
Middelburg
Ziekenhuis ZorgSaam en Phi
lips werken de komende vijftien
jaar samen. Philips zal alle ra
diologische en beeldvormende
apparatuur aan het ziekenhuis
leveren en onderhouden.
Sophie Stockman
Terneuzen
Mysterie in het
Peter van den Assem
- Erik de Bruyn, regisseur
A Regisseur Erik de Bruyn is
aan het werk voor Grenslan
ders. FOTO'S PETER NICOLAI
